Page 14 - LabMedya - 23

14 www.facebook.com/labmedya Haber

Susuzluk mu yoksa
Sol elini kullananlar Stresle Şimdiki çocuklar açlık mı önce
daha mı zeki? başedebilir miyiz? hızlı mı büyüyor?
öldürür?

ol elini kullanan kişilerin daha zeki ünlük hayat sırasında stres uyandıran “ imdiki çocuklar büyümüş de u, başlıca üç yolla kaybediliyor: idrar,
Solduklarına dair bugüne değin pek Gpek çok olayla karşı karşıya Şküçülmüş gibiler adeta...” Çoğu Sterleme ve nefes alıp verme.
çok şey yazılıp çizildi. Bilim dünyasındaki geliyoruz. Stresle başa çıkma, kendi zaman bizim de dilimize dolanan bu Yetişkin bir kişide bu kaybın
tartışmalarda konuyla ilgili iki güçlü kaynaklarımızı aşan bu içsel ve dışsal klişe acaba cidden gerçek mi? Zamane dengelenmesi için, günde 2-3 litre su
varsayımdan ilki “bilişsel kalabalık taleplerin üstesinden gelebilmemiz olarak çocukları daha mı çabuk büyüyorlar? alınması gerekiyor. Sağlıklı bir vücutta 50
kuramı”. Biliyoruz ki beynin sol yarım tanımlanıyor. Davranışsal, duygusal ve Yapılan son araştırmalar öyle gösteriyor litre su var. Su kaybından (dehidrasyon)
küresi dil ve sözel becerilerde baskınken, motivasyonel yanıtlarımızın tümüyse ki bu inanç yalnızca genel sosyal ölüm, 3-5 günlük süre içinde vücut
sağ yarım küresi daha çok matematiksel bizim stresle başa çıkma yollarımızı görüşümüz değil, aynı zamanda bilimsel sıvısının yüzde 20’lik bölümünün
ve uzamsal (mekânsal) becerilerde söz oluşturuyor. Bilimsel yaklaşımda iki bir gerçeği de yansıtıyor. Ergenliğe giriş yitirilmesiyle gerçekleşiyor. Dehidrasyon
sahibi. Sol el hareketlerini beynin sağ farklı “başa çıkma stratejisi”nden yaşının giderek küçüldüğüne dikkat çeken tüm organ sistemini etkiliyor: Kan
küresinin, sağ el hareketlerini ise sol bahsediliyor. İlki, “problem odaklı başa araştırmacılar bunun nedenleri hakkında koyulaşıyor, akciğer enfeksiyona karşı
küresinin yönettiğini düşünecek olursak çıkma”. Bu stratejide insanlar stres da bir takım varsayımlar üretiyorlar. Bu dayanıksızlaşıyor, kalpte ritim bozukluğu
bilişsel kalabalık kuramı solakların kaynağını dolaysız, fiziksel davranım ya varsayımlar genellikle günümüz yaşam gelişiyor ve böbrekler, kandaki toksinleri
uzamsal ve matematiksel becerilerde da gerçekçi sorun çözme aktiviteleriyle koşulları ve ergenlik arasındaki ilişkiye atamaz hale geliyor. Açlıktan ölüm daha
daha düşük performans göstermelerini yenmeye çalışıyorlar. Tehdit edici unsuru dikkat çekiyor. uzun sürüyor, yeterli sıvı alınırsa aylar
öngörüyor. Çünkü bu yetenekleri kontrol yok etme ya da zayıflatma, kaçma ya da sürebiliyor. Çünkü, günlük ihtiyaca
eden sağ yarım küre aynı zamanda gelecekteki stresi önleme bu stratejideki Ekolojist Sandra Steingraber’a göre oranla vücudun depoladığı besin miktarı
sol el hareketlerinin de yönetildiği yanıtlardan yalnızca birkaçı. “ Duygu özellikle de gelişmiş ve gelişmekte daha fazla. Karaciğerdeki glikojen
merkez. Yani etkinliği ikiye bölünmüş odaklı başa çıkma” stratejisinde ise olan ülkelerde gençlerin televizyon deposu tükendikten sonra, vücut adipoz
oluyor. Oysa sağ elini kullananların el stres kaynağı değiştirilmiyor ancak ve bilgisayar başında çokça zaman dokularda depolanan yağı kullanılıyor. Bu
hareketlerini sol yarım küre yönetiyor kişi bu stres varlığında kendisini daha geçirmeleri melatonin hormonu salgılarını da bittiğinde, kaslar, bağdoku ve hatta
ve sağ yarım kürenin özelleştiği yi hissettirecek aktivitelere yöneliyor. azaltıyor. Salınımı beden hareketleriyle kemiklerdeki enerjiye geçiliyor. Vücut
matematiksel yeteneklerde daha başarılı Örneğin, kaygıya karşı ilaç kullanma, ilişkili olan bu hormon biyolojik açlığa, ihtiyaç duyduğu kalori miktarını
oluyorlar. İkinci varsayımsa her iki rahatlama egzersizleri, psikoterapi bu saatimizin düzenlenmesinde görev alıyor. düşürerek tepki veriyor. Bu nedenle hızlı
elini de kullanabilenlerin matematiksel stratejinin içinde yer alan yöntemler. Bu noktada melatonin hormonunun kilo vermek isteyenlerin diyetleri başarılı
becerilerinin daha yüksek olduğunu, Uzmanlar, stresle etkili bir şekilde başa ergenliği bastırıcı bir etkisinin olduğunu sonuç vermiyor
çünkü matematiğin sol (dilsel) ve sağ çıkabilmek için kişisel kaynakların da belirtmemiz gerekiyor. Bu hormon
(mekânsal) yarım küreler arasındaki algılanan sorunla eşleşebilmesi seviyesi azaldığında vücut kendisini
etkileşimi gerektirdiğini söylüyor. Her iki gerektiğini vurguluyor. Bu yüzden de kişi ergenliğe hazırlıyor. Dolayısıyla değişen
eli kullanabilme becerisininse genelde deneyim yoluyla ne kadar çok yöntem yaşam koşullarıyla az melatonin
solaklarda olduğuna dikkat çekerek, geliştirirse, stresle başa çıkabilme salgılayan gençler ergenliğe daha çabuk
solakların matematiksel becerilerinin başarısı da o denli artıyor. giriyor. Beden hareketini azaltan tek
daha güçlü olduğunu savunuyor. etmen televizyon ve bilgisayar değil
Araştırmaların çoğu ikinci kuramı, yani elbette. Çocukluk obezitesi (aşırı kilo) de
solakların matematiksel becerilerde daha benzer sebepten erken yaşta ergenliği
başarılı olduklarını desteklemekte. Ancak tetikleyebiliyor.
yine de konu hakkında ortaya atılan her
bulgu daha fazla araştırmaya gereksinim
duyulduğunu vurgulamaya devam ediyor.