Page 38 - LabMedya - 22

38 www.facebook.com/labmedya Haber

Beyin dalgalarıyla

nasıl müzik bestelenir?

BBC’de teknoloji muhabirliği yapan Laura-Jane Rich aynı zamanda müzik bestecisi. Konservatuvar yıllarında, boş bir kâğıda
gözlerini dikip bakarak geçirdiği zamanlar, aklındaki müziği sayfaya aktarmak için kısa bir yol bulmayı çok istemiş. “Bugün
bestelerimi bilgisayarda yapıyorum, kalemleri piksellere değiştim” diyen Rich, müzikal düşüncelerini beyninden doğrudan
kayda geçirme hayalini aklından çıkarmamış.

Rich, Plymouth Üniversitesi’nde müzikal Cihazın çalışması için kullanıcının ekranda Tuhaf bir bağımlılık sanıldığı kadar kolay olmadığını söylüyor
hayalini gerçeğe dönüştürme umudu görünen dört damalı şekilden birine Rich sistemden, beynindeki müziği Rich. Laboratuvar deneyiminden şöyle
veren bir sistemi denemek üzere dizüstü odaklanması gerekiyor. Farklı oranlardaki doğrudan yaratmasını beklemişti. Ancak bahsediyor: “Tekniğe hâkim olmak
bilgisayarın karşısına geçti. Bu proje titreşimler ve her bir şekil, beynin durum düşündüğü gibi değildi. Besteyi olağanüstü zordu. Çellonun çalındığı süre
Profesör Eduardo Miranda’nın fikri. görmeyle ilgili kısmının ortak bir elektrik doğrudan yapmak yerine, önceden boyunca, beyin okumalarımda belirgin
İlgilendiği alana “müzik nöroteknolojisi” sinyali yaratmasını sağlıyor. Sinyaller hazırlanmış müzik dizileri arasında bir bir şekilde azalma oldu. Jane’i (çellist)
diyor. Miranda’nın yarattığı cihaz elektrotlu başlık tarafından toplanıp bilgisayara seçim yapılıyordu; kullanıcı besteciden dinlerken, bir yandan da sistemi tekrar
bir başlık sayesinde düşünceleri okuyor, gönderiliyor. Cihaz en iyi, beynin kalan ziyade bir aracı pozisyonundaydı. ayarlamak zorunda kaldık.” Zorlu geçen
onları müziğe çeviriyor; bu geleneksel kısmı gevşediği zaman çalışıyor. Bunun iki saatin sonunda Rich güvenilir sinyaller
yaratmayı başarıyor. Ona, iki saatin kısa
bestecilikten uzak bir dünya. için “aklınızı boşaltmanız” konusunda Rich, beyin ve müzik kompozisyonu bir süre olduğu, normalde bunun nasıl
uyarılıyorsunuz. Beyindeki elektrik arasındaki doğrudan bağlantının daha
Profesör bu sistemi şöyle kullanmayı sinyalleri artıyor. Sonra bunlar dizüstü etkili bir şekilde sağlanması konusundaki yapılacağını öğrenmenin birkaç günü
planladı: Dört kişinin beyninden elde arzusundan bahsedince, Prof. Miranda aldığı söyleniyor.
edilen düşünce okumasını alıp bir kuartete bilgisayara gönderiliyor. bunun ilk başta etkileyici görünse bile Sonuç olarak müzikal motifler
çaldırarak çıkan sonuca baktı. Miranda’nın Eaton Rich’e, ekrandaki şekle özel bir bir süre sonra sıkıcı olacağı görüşünde. beyinden doğrudan aktarılmıyor. Ancak
“Activating Memory” isimli son bestesi biçimde odaklanıp, sonra ilgisini dağıtarak Sonuca tam olarak ulaşamamanın zorluğu halihazırda bulunan motiflerin seçimi
bu fikirle ortaya çıkmış. Parça 9 Şubat’ta bakmasını söylüyor. “Beynimi tazelemek Profesör Miranda’nın hoşuna gidiyor: ekrandaki damalı şekillere odaklanmayla
Plymouth’da gerçekleşen 2014 Çağdaş için bazen ekrandan uzağa, geriye bakmak “İnsanlar bir şeyleri eliyle çalıştırmaktan sağlanıyor. Yine de Rich umudunu
Sanatlar Müzik Festivali kapsamında icra zorunda kaldım” diyor Rich. Gerekenleri zevk alır, bu süreci ortadan kaldırmayı saklı tutuyor ve yaşadığı deneyimden
edildi. yaptığında odaklandığı şekil, çello istemem. Bestecilerin bunu belki farklı duyduğu heyecanı şöyle aktarıyor:
sanatçısının önündeki ekrana müzikal bir “Şu an mevcut olan Beyin-Bilgisayar-
Rich bu performans öncesinde makineyi dizi gönderdi. Sonra çellist önüne gelen bu yoldan yapmasına yardımcı olacak harika Müzik Arayüzü’nün (BCMI) sınırlılığı ve
kullanmayı denedi ve BBC’nin teknoloji dizi yardımıyla, Rich’in yaratmış olduğu araçlar geliştirmeyi istiyorum” diyor. zorluklarına rağmen, kafamın içinde olan
bölümünde deneyimlerini paylaştı. şeyi görmek bende tuhaf bir bağımlılık
müziği çaldı. Fiziksel engeli olan insanlar bu arayüzden
Kafanızı boşaltın önemli ölçüde faydalanabilecek. yarattı. Teknolojinin nasıl gelişeceğini
Rich yaşadığı deneyimin zorluklarını görmek için sabırsızlanıyorum. Bu kadar
Plymouth Üniversitesi’nden araştırmacı şöyle anlatıyor: “Başlangıçta zordu. Cihaz Disiplinlerarası Bilgisayar Destekli odaklanmadan sonra yorulmuş olsam da,
ve mühendis Joel Eaton, üzerinde metal çalışırken odaklanmak, ilgiyi dağıtmak Müzik Araştırmaları Merkezi (ICCRMR) ekrana saatler boyu sevinçle gözlerimi
elektrotlar ve kablolar bulunan başlığı ve rahatlamak gerektiği kadar çok fazla laboratuvarının, daha önce locked-in dikip bakabildim. Fakat müzisyen
giymesinde Rich’e yardımcı oldu. Eaton’ın heyecan da yapmamak gerekiyordu; sendromlu (bilinci yerinde olmasına ayrılmak zorundaydı ve yemek hazırdı.
söylediğine göre, başın arka kısmındaki bu, sinyalin yaratılması için olumsuz rağmen bedenen neredeyse tamamen felç Böylece fişi çekmek zorunda kaldım.
ana elektrot görmeyle ilgili korteksten koşullar meydana getiriyordu. Heyecanımı durumunda olan ve iletişimi göz hareketleri Beste yapmaya geri dönme zamanı, tabii
beyin dalgalarını topluyor. Diğer elektrotlar bastırmaksa hayli zor bir işti; çünkü ile sağlayan) bir hastayla yaptığı deney ki modası geçmiş yolla.”
ise arka plandaki gürültüyü kesmeye konseptin tamamını o kadar heyecan olumlu sonuçlar verdi. Kaynak: L. J. Rich, “How to compose classical music with
your brainwaves?”, BBC Technology News, http://www.
yarıyor verici bulmuştum ki…” Buna rağmen, sistemi kullanmanın hiç de bbc.co.uk/news/technology-26081451.