Page 24 - LabMedya - 20

24 www.facebook.com/labmedya Yorum

Düşünceyi

kalıptan kurtarmak, >> Prof. Dr. Yavuz Dizdar

öncekinin sorgulanmasını gerektirir

nsanın bugün geldiği yere “Yeni bir hayvan tasarlayınız”. Bu yaşamsal bir avantaj sağlamış ve buna
İbaktığımızda, “uygarlık” istemi siz de aklınızdan geçirin, sahip olanlar seçilerek yaşamlarını
adına geliştirdiğimiz her ben sonraki yargılarımı anlatmakla sürdürmüşlerdir” şeklinde açıklamaları
şeyin aslında bir şekilde yetineyim. rahatlıkla geliştirebilirsiniz. Bu
doğanın taklidi ya da en faydacılık bilimin gelişmesinin önünde
azından tekrarı olduğunu Yeni bir hayvan tasarlamak ya ciddi bir engeldir, çünkü mantıklı
görürüz. Bu da (affınıza sığınarak) yaratmayı göründüğünden ve dahası dogma
yeteneksiz denemek, gördüm ki aslında yanıtı
olmayan bir istek. Çünkü bu isteği olarak yerleştiğinden sorgulatmaz.
gerçekleştirmeye çalıştığımda elimde Kalıbın dışına çıkıp “peki durum başka
kalan hep birkaç farklı hayvanın canlılarda nasıldır ya da olmazsa ne
birleştirilmesinden oluşan bir ucubeye olurdu” sorularını sorarsanız görünüm
dönüşüyordu. Benzer örneği daha değişmeye başlar.
sonra Leonardo Da Vinci’den
istenen, düşmanı ürkütmek amaçlı Bakış açınızı değiştirirseniz,
“korkutucu bir kalkan süslemesi” yargılarınız farklılaşırlar
hikayesinde de okudum. Leonardo
bunu gerçekleştirmişti, ama Kemikler dik durmamızı sağlasalar
yaptığı yine aslanın pençeleri, da, balıklarda da olduğundan, aslında
kertenkelenin kuyruğu, kartalın dik durmayla ilişkili görünmemeye
kanatları ya da böceğin yüzünün başlarlar, bu olsa olsa bir yan kazançtır
birleştirilmesinden öteye (aynı şekilde kaşlar hiç ter bezi
geçememişti. Soru ve çıkarım olmayan kedilerde de vardır). Dahası
şuraya varıyor, insanın “yeni”
olarak ürettiği kavramlar aslında bacaklar felç olduğunda, kalsiyum
var olanların tekrarından ibarettir, içerikleri de azalmaya başlar. Ancak
insan yepyeniyi geliştirme felç durumunda bacak kemiklerinden
anlamında fazlasıyla kısıtlıdır. kalsiyum çekilirken, kollar ve
Peki, o halde gerçekten kafatası kemiklerinin kalsiyum içeriği
yeni bir düşüncenin artar, yani aslında bir paradokstur.
geliştirilebilmesi hiç mi Üstelik bacak kemiklerinin vücuttan
mümkün değildir? Bu tomurcuklanarak çıktığını ve bu işin
sorunun yanıtını henüz başında söz konusu tomurcukların
bulamadım, anladığım, böbrek seviyesinin bile üstünde
yeni düşüncenin ya da bakış olduğunu okuduğunuzda durum daha
açısının geliştirilmesi ancak da karışır. Yukarıdan gelen bir uyarı
eski öğrenilmiş olanların bacakları aşağı doğru büyütürken,
tamamen eleştirilmesi ya da
yeniden sınanması ile mümkün bu mantığın kolay açıklanamayan
olabilmekte. Her şeyi yeni istisnai yerleri eklemlerdir. Eklemler
baştan denemeniz mümkün kemik iskelet bütünlüğünü böler.
olamayacağına göre, yapmanız “Hareket kolaylaştırmak” olarak
gereken biraz içinize kapanıp, açıklansalar da, el ve ayak bilekleri
önceki mantığı sorgulamanızdır. kendi içlerinde hareket becerisi
olmayan yedişer küçük kemiğin
Mesela kemik dokusu ne işe yarar?
olduğumuz bileşimiyle oluşur. Bu yedili sistem
anlamına gelmez, Şimdi yeniden tıbba dönelim, konuyu sonrasında beşer parmağa dağılarak
ancak beraberinde nesnelleştirelim. Aşağıdaki örneği tıp devam eder. Ama romatizmalılarda
“faydacı” bir yaklaşımı öğrencilerine de sordum, verdikleri hava koşullarını hissedebilirler ve
ister istemez barındırır. yanıt herkesin vereceğinden farklı romatizma ilerlediğinde hep dışa doğru
Bana bir zamanlar sorulan değildi: “Kemikler ve iskelet ne işe
soruyu (aslında bir istem) yarar?” “Vücudu dik tutarlar, kemik dönerler. Yani morsların paytak ayak
bir defa daha size yönelteyim. iliği hücrelerine ev sahipliği yaparlar, biçimlerine ya da kuşların kanatlarına
Sorulduğunda içimden ilk geçirdiğim kalsiyum deposudurlar”. Bu faydacı benzemeye başlarlar. Dahası yine felç
“şimdi nasıl cevaplar üretirim, şaşırır yaklaşım evrim teorisinin de temelini durumunda bu yapısal bozukluk felç
kalırlar” olmuştu. Ancak çok değil, beş oluşturur. Yani kaşlar terin gözümüze olan tarafta düzelir. O halde beyinden
dakika içerisinde soruya özgün yanıt girmesini önlemek için vardır, saçlar uçlara uzanan başka bir akım daha
vermek olasılığının olmadığını anladım, beyni sıcaklık değişimlerinden korur mı vardır? Bu bilinmese de, sonuç
yetersizliğim şaşkınlıkla örtülmüştü, gibi bir dizi örneği herkes kolayca açıktır; tartışmayı kalıp düşünceden
çünkü soru çok basit görünüyordu: sayabilir. “Böyle olunca canlıya kurtarabilirseniz, yargılarınız farklılaşır.