Page 4 - Labsektör 05
P. 4

Saç dökülmesine karşı Zerdali


              Bitkilerden


              yakıt üretimi                                                                                                                     İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi   olarak da sunmaktadır. Kayısı yemek
                                                                                                                                                Kimya Mühendisliği Bölümü Öğretim
                                                                                                                                                                                          dururken niye ilaç alalım? Malatya’da kellik
                                                                                                                                                Üyesi Yrd. Doç. Dr. Önal, saç dökülmesine
                                                                                                                                                                                          oranı araştırılsa kayısıdan dolayı eminim
              için proje                                                                                                                        iyi geldiği bilinen selenyumun zerdalide   ki bu oranının az çıkacağı sonucu ortaya
                                                                                                                                                önemli miktarda bulunduğunu belirtti.İnönü
                                                                                                                                                                                          çıkar. O zaman demek ki saçı dökülen
                                                                                                                                                Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya
                                                                                                                                                Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd.    insan, kayısı yiyecek.”
                                                                                                                                                                                          Numune alınan kayısıların 236’sının zerdali
                                                                                                                                                Doç. Dr. Yunus Önal, konuya ilişkin yapılan   olduğuna işaret eden Önal, selenyumun
                Enerji çeşitliliği üzerine proje                                                                                                araştırma sonucunu anlattı.               bunlarda daha yüksek çıktığını vurguladı.
                geliştiren YYÜ’lü bilim adamları,                                                                                               2010 yılında başladığı “Dünyada Yetişen   Zerdalinin aşılı kayısı gibi hasattan
                birçok bitkinin yapısında bulunan                                                                                               Kayısı Türlerinin Mineral İçeriklerinin   sonra kükürtlenmeyen, endüstriyel
                “lignin” maddesini kullanarak                                                                                                   Belirlenmesi” adlı araştırma kapsamında   amaçlı kullanılmayan, doğrudan yaş
                                                                                                                                                Kayısı Araştırma İstasyonu’ndaki gen
                bioyakıt üretmeyi hedefliyor.                                                                                                   bahçesinde bulunan kayısılardan numune    tüketilmesi gereken bir meyve dile getiren
                                                                                                                                                topladığını belirten Önel, Malatya’daki 240   Önal, zerdalinin çekirdeğinin toprağa
                                                                                                                                                                                          düşmesiyle doğal olarak yetiştiğine dikkati
                                                                                                                                                çeşit kayısıdan örnekler alındığını kaydetti.   çekti. Zerdalideki selenyum oranının ve
                                                                                                                                                Önal,  bu çeşitleri çözünürleştirerek,
                                                                                                                                                içerisindeki mineralleri ve insan sağılığına   zerdalinin içeriğine dikkat çeken Önal, şu
                                                                                                                                                                                          değerlendirmede bulundu:
           Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Fen     oluşturan bir malzeme olduğunu anlatan   Zahmakıran, enerji alanından                         yararlarının araştırıldığını ifade etti. Önal,   “Bir kilogram zerdalide ortalama 3
           Fakültesi Kimya Bölümü Anorganik       Zahmakıran, şöyle konuştu:               bakıldığında yanma kalitesi yüksek                   insan sağlığı için çok önemli olan selenyum   miligram selenyum var. Şeftaliden az ama
           Kimya Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç.   “Lignin, ağaçlarda, toplam ağaç ağırlının   organik grupların, lignin molekülünden          ve çinko elementlerinin hemen hemen tüm
           Dr. Mehmet Zahmakıran, birçok bitkinin   yüzde 18 ile 30’unu oluşturmakta. Aynı   elde edilmesini sağlayacaklarına işaret            kayısı çeşitlerinde bulunduğuna işaret etti.   şeftalinin tüketimiyle kayısının tüketimi bir
           yapısında bulunan “lignin” maddesinden   zamanda bazı ot ve çimenlerde de       ederek, “Bu tür biyoyakıt yapıları lignin            Önal şunları söyledi:                     değil. Şeftalideki içerik de çeşidine göre
           enerji üretmek için proje hazırladı.   bulunabilen kimyasal bir yapı. Lignin bir   molekülünden sağlayabilirsek, birincisi           “Selenyumun saç dökülmesini               değişiyor. Kayısıda bunların hepsinin bir
           Dünya nüfusunun hızla artması,         biyopolimer, polimerik bir yapı. İçerisinde   lignin doğada en fazla bulunan organik          engellediğini, yeniden çıkartmaya faydası   arada olması önemli. Mesela kayısıda fazla
                                                                                                                                                                                          olan bir başka element de potasyum. A
           fosil yakıtların giderek azalması ve   çok fazla sayıda fonksiyonel olan veya   yapılardan bir tanesi ve kolaylıkla elde             olduğunu ya da birçok kanser türünde      vitamini çok fazla. Bunların insan sağlığına
           teknolojide enerji gereksinimine duyulan   olmayan karbon gruplarını içeren     edilebilir. İkincisi kağıt endüstrisinde             faydalı olduğunu tıp, bilim söylüyor.
           ihtiyaç nedeniyle yeni kaynaklar arayan   malzeme var. Lignin yakıt üretiminde   oldukça fazla miktarda atık yan ürün                Çinkoyla beraber bunların meyvede olması   önemi biliniyor. Potasyumun, selenyumun,
           bilim adamları, bitkilerin yapısındaki   ve değerli organik yapıların üretiminde   olarak üretimi sağlanıyor” dedi.                  ilginç. Birçok meyveyi incelediğimizde    A vitamini ve çinkonun yüksek miktarda
           “lignin” biopolimerinden yola çıkarak   kullanıldı. Tepkimenin ilk başında çok   Türkiye’de bu yan ürünlerin uygulama                çoğunlukla selenyum eser miktardadır,     çıkması, bunların hepsinin insan vücudu
           yakıt üretilebileceğini ortaya koydu.  büyük bir organik veya polimerik yapıyla   ve kullanım alanının olmadığını ifade              çinko eser miktardadır. Hatta ilaç firmaları   tarafından alınmasının daha kolay
           Bu yöndeki projelere destek veren      başladığınızda istenilen hedef moleküle   eden Zahmakıran, “Yani atık malzeme                 mineral haplarında bunları insanlara takviye   olduğunun göstergesi.”
           Türkiye Bilimsel ve Teknolojik         ilerlemenin güç olduğu görüldü. Çünkü    olarak biz bunu atıyoruz. Eğer projenin
           Araştırmalar Kurumu (TÜBİTAK), ulusal   bu yöntemde kimyasal bir kontrol        sonucunda olumlu sonuçlar elde
           kaynaklarla desteklenmiş araştırma     sağlayamıyorsunuz. İşte bizim projede    edersek, normalde Türkiye ekonomisinde
           projelerinin Avrupa düzeyinde          getirdiğimiz yenilik, hedef moleküllere                                                       Fikri olan mucitlere özel halk
           koordinasyonunu sağlamak ve Avrupa     gidilmesi için gereken ayrışmaları seçici   atık olarak sarf edilen bu lignin
           bilim adamlarının ortak çalışmalarını   olarak oksidasyon tepkimeler yoluyla    biyopolimerinin birinci olarak bioyakıt              laboratuvarı!
           desteklemek amacıyla kurulan Bilim ve   sağlayabilecek heterojen katalizörler   üretiminde, ikinci olarak da sadece lignini
           Teknolojide Avrupa İşbirliği’ne (COST)   geliştirmek. Bu sayede o büyük         göze aldığımızda bile önemli fonksiyonel                                                       BİLİM, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, tüm araştırmacıların
           sunulan projelere önemli destekler     molekülden isteğimiz ve bizim için önemli   gruplar içererek ilaç sanayisinden tutun
           veriyor.                               olan değerli kısımları tek tek kontrollü bir   da kauçuk, plastik endüstrisi ve benzeri                                                 kendi fabrikaları gibi kullanabilecekleri dijital üretim ve tasarım
           COST’un 2015 yılı içerisinde yaptığı   şekilde, kimyasal bir yöntemle elde etmeye   çok farklı alanlarda kullanım alanı                                                        laboratuvarlarını kurmaya başlayacaklarını bildirdi. Işık, “Fikrini
           “Akıllı Enerji Taşıyıcı Malzemelerin   çalışacağız. Projemizin dayandığı temel   yaratacağı aşikardır” diye konuştu.                                                           ürüne dönüştürmek isteyen araştırmacılarımız, FabLab olarak
           Kimyası” çağrısına, hazırladığı        esas budur.”                                                                                                                            adlandırılan bu laboratuvarlarda kendi prototiplerini geliştirecek,
           “Lignin Model Bileşiklerinin Katalitik   Zahmakıran, projenin bitkilerden yakıt   En yüksek yakıt “ısırgan” otunda
           Yükseltgenme Tepkimeleri” projesi ile   üretimi ile kısıtlanmaması gerektiğine                                                                                                 dünyadaki tüm buluşları görebilecek ve kendi buluşunu anında
           başvuran YYÜ Fen Fakültesi Kimya       değinerek, bazı bitkilerin içerisinde    İç Anadolu Bölgesi ve çevresinde yoğun                                                         dünya pazarına sunabilecek” dedi.
           Bölümü Anorganik Kimya Anabilim        çok fonksiyonel alkol grupları veya      olarak görülen, tarlalarda çiftçilerin zararlı
           Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet     yanma kalitesi yüksek organik grupların   olduğu için temizlediği ısırganın birim                                                       Ülkede, “ortaya yeni bir şeyler koymak”
           Zahmakıran, projesine TÜBİTAK’tan      bulunduğuna dikkati çekti.               miktarında en fazla lignin barındıran                                                          adına büyük bir potansiyel olduğunu
           destek aldı.                           Zahmakıran, yakıt dışında özellikle ilaç   bitkilerden biri olduğunu kaydeden                                                           kaydeden Işık, şunları kaydetti: “Amerika
                                                                                                                                                                                          ve Avrupa başta dünyanın dört bir yanında
           Zahmakıran, AA muhabirine yaptığı      veya plastik kimyasında kullanılabilen   Zahmakıran, ısırgan otunun  diğer                                                              400’ü aşkın sayıda olan bu laboratuvarlar,
           açıklamada, hazırladıkları proje ile   önemli fonksiyonel grupları da lignin    bitkilere göre yüzde oranında 27,8  lignin                                                     girişimcilerimiz için önemli bir fırsat ola-
           lignin ve model bileşiklerinin katalitik   molekülünden geliştirilecek heterojen   molekülü içerdiğini dile getirdi.                                                           cak. Küresel FabLab ağına üye olacak bu
           oksitlenme tepkimesini sağlayacak yeni   katalizörlerin sağlayacağı ayrıştırma   Zahmakıran, yaprak üzerindeki kılcal                                                          yapılar, herkesin erişimine açık olacak. Söz
           heterojen katalizörlerin geliştirmesini   tepkimeleri sayesinde özümseyeceklerini   çeperlerin hepsinin liginin ve selüloz                                                     konusu laboratuvarlar, hem yerel girişim-
           amaçladıklarını söyledi.               vurguladı. Zahmakıran, katalitik         yapısından oluştuğunu, ısırgan bitkisinin,                                                     cilerimizin uluslararası buluş ve icatlara
           Ligninin, bitkilerde selülozla birlikte   yükseltgenme tepkimesi sayesinde      projenin olumlu sonuçlanmasıyla büyük                                                          erişimini sağlayacak hem de uluslararası
           hücre çeperi içerisinde bulunduğunu ve   ligninden önemli yapıların safsızlaştırılıp,   önem taşıyacağını sözlerine ekledi.                                                    araştırmacıları ağ yoluyla ülkemizdeki
           bitkinin dayanıklılığıyla odunsu yapısını   arındırılabileceğini bildirdi.      Kaynak: AA                                                                                     araştırmacılarla işbirliği yapmaya teşvik
                                                                                                                                                                                          edecek.”

        4                                                                                                                                                                                                                                                               5
   1   2   3   4   5   6   7   8   9