Page 16 - LabMedya - 84

16 BIYOLOJI

Karıncaların, yaralı arkadaşlarının bacaklarını
ampüte ederek enfeksiyonun vücuda yayılması-
nı engellediği ortaya çıktı. Bilim insanları ilk defa
insan dışında bir canlının hayat kurtarma amacıyla
KARINCALARIN böyle bir işlem yaparken görüldüğünü söylüyor.

Daha önceki bir araştırmada bazı karınca türle-
BİRBİRLERİNİ rinin, kolonilerindeki diğer karıncaların yaralarını
salyalarıyla tedavi ettiği bulunmuştu. Aynı ekip
yeni çalışmalarında farklı bir karınca türünün
AMELİYAT EDEBİLDİĞİ cerrahi denebilecek müdahaleler yapabildiğini
kaydetti.
KEŞFEDİLDİ Current Biology adlı hakemli dergide dün yayım-

lanan çalışmada Florida marangoz karıncaları-
nın (Camponotus floridanus), kolonideki yaralı
arkadaşlarının bacağını ampüte ettiği bulundu.
Öte yandan sadece bazı bölgelerdeki yaralarda
ampütasyon uyguladığı görüldü.
Laboratuvardaki bir karınca kolonisini inceleyen
araştırmacılar, bir karıncanın bacağı yaralandığın-
da diğerlerinin bacağını salyalarıyla temizlediğini
gözlemledi. Ardından arkadaşları bacağını ısırarak
koparırken, yaralı hayvanın uzvunu uzatarak işle-
min bitmesini beklediği kaydedildi.

Kolonide uyluk kemiği yaralanan 17 karıncanın 13'ü
bu şekilde tedavi edildi. Öte yandan kaval kemi-
ğine hasar alanlara ampütasyon uygulanmadığı,
yaranın sadece salyayla tedavi edildiği görüldü.
Bunun nedenini anlamayan bilim insanları karınca-
ları mikro bilgisayarlı tomografiyle daha yakından
inceledi. Gözlemler, uyluk kemiğindeki yaralarda
enfeksiyonun vücuda yayılması yavaşlarken kaval
kemiğinde enfeksiyonun hızla yayıldığını ortaya
çıkardı.

Araştırmacılar kaval kemiğine ampütasyon uy-
gulamanın başarı şansının düşük olduğunu, ka-
rıncaların en azından bir dereceye kadar bilmesi
gerektiğini söylüyor. Makalenin başyazarı Erik
Frank şöyle diyor:

Bacağın her zaman kesildiği uyluk yaralanmaların-
da başarı oranı yüzde 90-95 civarındaydı. Bacağı
kesmedikleri kaval kemiği yaralarındaysa hayatta
kalma oranı yine yüzde 75 civarındaydı.
Bilim insanları bunun, insan dışında bir canlının
bu şekilde ampütasyon yapmasının ilk örneği ol-
duğunu ifade ediyor. Dr. Frank "Karıncaların bir
yarayı teşhis edebilmesi, enfekte mi yoksa steril
mi olduğunu görebilmesi ve diğer bireylerin buna
dayanarak uzun süre boyunca yarayı tedavi edi-
lebilmesi; buna rakip olabilecek tek tıbbi sistem
insanlarınki" diyor.
Karıncalar üzerine çalışan Dr. Daniel Kronauer
bu hayvanların böylesine karmaşık davranışlar
geliştirmesinin "çılgınca" olduğunu fakat başka
karınca türlerinde benzer yöntemler görse şa-
şırmayacağını belirtiyor.
Çalışmada yer almayan Dr. Kronauer, karıncaların
tedavi yönteminin koloni geneline sağladığı fayda-
ya dikkat çekerek "Avlanmaya çıkan karıncaların
yaklaşık yüzde 10 ila 20'si yaşamları süresince
yaralanıyor. Eğer koloniler bu karıncaların iyileş-
mesini sağlayacak stratejiler geliştirmeseydi bu
kaybı telafi etmek için yüzde 10 ila 20 daha fazla
karınca üretmeleri gerekecekti" diyor:
Yaralıları kurtararak, koloni düzeyinde muazzam
miktarda enerji tasarrufu sağlıyorlar.
Kaynaklar: Independent Türkçe, Guardian, IFL
Science, New York Times, Current Biology- Der-
leyen: Büşra Ağaç