Page 32 - LabMedya - 80
P. 32

32               BILIM




                                                                                                      Waterloo Üniversitesi'nden araştırmacılar, sentetik yapı-
                                                                                                      lar veya mikroakışkan çiplerle birlikte en son biyobaskı
           DAHA AZ AĞRILI                                                                             tekniklerini kullandılar. Teknoloji, laboratuvar araştır-
                                                                                                      macılarının birden fazla kanser hücresi türü içeren ve
                                                                                                      sıklıkla öngörülemeyen şekillerde yayılan heterojen
           KANSER TEDAVİSİ                                                                            tümörleri daha iyi anlamalarına yardımcı olacak.

                                                                                                      Geleneksel olarak doktorlar bir hastanın tümörüne
                                                                                                      biyopsi yapar, hücreleri toplar ve ardından bunları
         Çok disiplinli, çok uluslu bir araştırmacı ekibi,                                            laboratuvar petri kaplarında yetiştirirdi. Uygulamalı
         karmaşık malignitelerin geliştirilmiş 3 boyutlu                                              matematik alanında doktora sonrası araştırmacı ve
                                                                                                      çalışmanın baş yazarı Nafiseh Moghimi, "Elli yıl boyunca
         modellemesi için bir yol geliştirdi.                                                         biyologlar tümörleri bu şekilde anladılar" dedi. "Fakat
                                                                                                      on yıl önce, insan denemelerinde tekrarlanan tedavi
         Dalya Simay ERBAY
                                                                                                      başarısızlıkları, bilim adamlarının 2 boyutlu modelin
                                                                                                      vücuttaki gerçek tümör yapısını yansıtmadığını fark
                                                                                                      etmesine neden oldu."

                                                                                                      Ekibin çalışması, yalnızca kanserin karmaşıklığını tasvir
                                                                                                      etmekle kalmayıp aynı zamanda çevresini de kopyala-
                                                                                                      yan bir 3 boyutlu model geliştirerek bu sorunu çözüyor.

                                                                                                      Uygulamalı matematik profesörü Mohammad Kohan-
                                                                                                      del'in rehberliğinde Matematiksel Tıp Laboratuvarı'nda
                                                                                                      yürütülen çalışma, birçok alandan gelişmeleri bir araya
                                                                                                      getirdi. "Kanada'da tamamen yeni bir şey yapıyoruz."
                                                                                                      Moghimi, "Belki de yalnızca birkaç laboratuvar bu araş-
                                                                                                      tırmaya uzaktan benzer bir şey yapıyor" diye tahminde
                                                                                                      bulundu.

                                                                                                      İlk olarak araştırmacılar polimer "mikroakışkan çipler"
                                                                                                      geliştirdiler: kan akışını ve hastanın tümörünü çev-
                                                                                                      releyen diğer sıvıları simüle eden kanallarla oyulmuş
                                                                                                      mikroskobik yapılar. Araştırmacılar daha sonra farklı
                                                                                                      türdeki kanser hücrelerini kültürlediler ve onları kendi
                                                                                                      biyomürekkeplerinde süspanse ettiler: hücre kültürle-
                                                                                                      rini canlı tutmak için tasarlanmış jelatin, aljinat ve diğer
                                                                                                      besinlerin bir kombinasyonu.

                                                                                                      Son olarak, çeşitli kanser hücresi türlerini üretilen
                                                                                                      mikroakışkan çiplerin üzerine katmanlamak için bir
                                                                                                      ekstrüzyon biyoyazıcı (3D yazıcıya benzer ancak organik
                                                                                                      malzeme için) kullandılar.
                                                                                                      Sonuç olarak, bilim insanları artık çeşitli kemoterapi
                                                                                                      ilaçları gibi farklı tedavi yöntemlerini değerlendirmek
                                                                                                      için kullanabilecekleri, karmaşık malignitelerin canlı,
                                                                                                      üç boyutlu bir modeline sahipler.

                                                                                                      Moghimi ve meslektaşları özellikle karmaşık meme kan-
                                                                                                      seri modelleri geliştirmekle ilgileniyorlar. Meme kanseri,
                                                                                                      kadınlarda cilt kanserinden sonra en sık görülen ikinci
                                                                                                      kanser türüdür.

                                                                                                      Meme kanseri, çeşitli hücre türlerini içeren karmaşık
                                                                                                      tümörler halinde metastaz yaptığından tedavi edilmesi
                                                                                                      son derece zordur. Tümörün tamamını temsil etmek
                                                                                                      için bir veya iki biyopsiden alınan hücrelerin kullanıl-
                                                                                                      ması, yetersiz tedavi stratejilerine ve kötü sonuçlara
                                                                                                      yol açabilir.

                                                                                                      3D baskılı tümör modelleri, modern teknolojinin ileri
                                                                                                      evre meme kanseri gibi önemli hastalıklar için nasıl
                                                                                                      daha hızlı, daha az maliyetli ve daha az ağrılı tedavilere
                                                                                                      olanak sağladığını gösteriyor.

                                                                                                      Kaynaklar:
                                                                                                      1.   Bray, F. et al. Global cancer statistics 2018:
                                                                                                          GLOBOCAN estimates of incidence and mortality
                                                                                                          worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA
                                                                                                          Cancer J. Clin. 68, 394–424 (2018).
                                                                                                      2.   Gonçalves, H. et al. Survival study of triple-ne-
                                                                                                          gative and non-triple-negative breast cancer in
                                                                                                          a Brazilian cohort. Clin. Med. Insights Oncol. 12,
                                                                                                          1179554918790563 (2018).
                                                                                                      3.   Januškevičienė, I. & Petrikaitė, V. Heterogeneity
                                                                                                          of breast cancer: The importance of interaction
                                                                                                          between different tumor cell populations. Life
                                                                                                          Sci. 239, 117009 (2019).
   27   28   29   30   31   32   33   34   35   36   37