Page 50 - LabMedya - 79

50 PSIKOLOJI

BEKLENTİLERİ
Kaygısı

KARŞILAMA

Bir başkasının beklentisini yerine getirmediğinizi düşündüğünüz Örneğin önce bir akademik hayat, öğrenim devam Beklentileri karşılama kaygısının önüne
durumlarda yoğun olumsuz duygular yaşamaya başlar mısınız? Ya ederken takdir almak, teşekkür almak, akademik geçebilmek için;
Kişi, beklentileri da “bir başkasının beklentisini yerine getirirsem kabul görürüm, hayattan sonra başarılı olmak gibi. Aile ortamında
karşılayamamanın onaylanırım” gibi bir düşünceye mi sahipsiniz? Bir arkadaşınızın da durum bu şekilde olabilmektedir. Örneğin sakin Kişinin kendi sınır ve değerlerinden ödün verme-
bir çocuk olmak, düzenli yemek yemek gibi şeyler
den bu değerlerini karşıdaki kişiye ifade etmesi
veya ailenizin beklentisine ters düştüğünüzü fark ettiğinizde
yarattığı kaygı ile rasyonel değerlenmelerden ve kendinize anlayış göstermekten bir çocuktan beklenen şeyler olarak sıralanabil- oldukça önemlidir. Böylelikle baştan belirlenen ve
belki daha az uyur, uzaklaşıp olumsuz hissetmeye mi başlarsınız? mektedir. Bunlarla yoğrulan çocuk, “karşı tarafı iletişimdeki taraflar tarafından bilenen bu değerler
memnun etmeliyim, değerli olmak için karşı tarafın
suistimal edilmeyecek, bireyler için yıpratıcı bir hale
belki dinlenemez, BEKLENTI NEDIR? beklentilerini karşılamalıyım” gibi bir mekanizmaya gelmeyecektir.
yapması gereken Beklenti, bir durum sonrasında umulan, gerçekleşmesi isteni- sahip olabilir ve tüm bunlar beklentiyi karşılama Beklenti, çıkmaz bir sokak, sonsuz bir döngü gibidir.
kaygısının büyük bir perçinleyicisi olabilmektedir.
işlerini ihmal eder. len şeydir. Beklentiler, insanların yaşam şeklini etkiler. Günlük Kısacası, sevginin ve onayın koşullara bağlandığı bir Her insan ufak da olsa bir beklenti içerisindedir. Kimi
Kısacası, kişinin hayatta her insanın beklentiye girdiğini söylemek mümkündür. ortamda büyümek beklentileri karşılama kaygısına beklentiler görünen ve karşı taraftan ifade edilen
bir beklenti olarak karşımıza çıkar.
sahip olmak için bir zemin hazırlayabilir.
Beklentilerin gerçekleşmesi bazen kişiye bağlıyken bazen kişiden
yaşamdan aldığı bağımsız gerçekleşebilir. Bazen de insanlar başkalarının beklen-
doyum azalır. tilerini karşılamak için bir çaba haline girebilir. Bu çaba hali ise Beklentileri karşılama kaygısını yoğun yaşayan Bir de bazen kişi, kendisinden beklenilenden ha-
insanlar genellikle karşı tarafın beklentilerini kar-
kontrol edilmediği takdirde kaygıya neden olabilir.
berdar olmayabilir. Bu da iletişimi aksatacak, hatta
şılayıp karşılamadıklarına dair sürekli bir iç hesap- bazen iletişimde kopukluklar meydana getirebile-
BEKLENTILERI KARŞILAYAMAMAK KIŞIDE laşma halindedir. Bu kişilerin ilişkinin bitebileceği cek bir noktaya varabilir. Beklentiye giren kişi neyi
NASIL KAYGIYA NEDEN OLUR? yönünde, ayrılığa dair fikirleri daha yoğundur. Bir beklediğini söylemezse ve karşıdaki kişinin bunu
hata yapıp ilişkinin kopabileceğinden çok endişe algılamasını beklerse karşılıklı olarak iletişimsizlik
Yaş aldıkça anne-baba, eğitim, toplum gibi unsurlar kültürel bek- ederler. Dolayısıyla ilişki, çok kaygan bir zemindey- meydana gelir. Belki de karşıdaki kişi bu beklentiyi
lentilere uyulmasını ister. Bu da kişilerde kabul edilebilir davranış miş gibi algılanır. Yani “bir hata yaparsam, karşı olduğundan daha büyük bir şeymiş gibi algılar. Bu
kalıplarıyla iyi geçinmeye çalışma haline dönüşür. Ancak ne zaman tarafın beklentilerini karşılamazsam bu ilişki bite- da kişide kaygı yaratabilir. Bu yüzden beklentilerin
ki bu beklentilerin karşılanmadığı tespit edilir, işte o zaman toplum bilir” gibi düşüncelere sahip olabilirler. Dolayısıyla açıkça belirtilmesi ve net bir şekilde ifade edilmesi
kişiye suçlama eğilimi ile yaklaşabilir. Bu beklentileri karşılamak kendi sınırlarını aşan noktalarda bile karşı tarafın mühimdir. Kaygı belirsizlik durumunda yoğunlaşır.
adına bir zaman sonra insan, yapabileceğinden ötesini yapmak beklentilerine göre hareket etmeye başlanır. Bu da Bu nedenle ilişkilerde beklentilerin belirsiz kalma-
için kendini zorlayabilir. Beklentileri karşılamak için fiziksel veya insanlarda kendi ilişkilerinin çıkarı için kendi istek ması ve açıkça ifade edilmesi önemlidir. Beklentileri
zihinsel olarak yaşamdan fedakârlık etmek, kendini zorlamak ve beklentilerinden uzaklaşmalarına neden olur. karşılama kaygısı yaşayan kişiler de bu kaygılarını
önemli bir kaygı kaynağıdır. Kişi, beklentileri karşılayamamanın Ayrıca karşı taraftan herhangi bir olumsuz geri fark edince ilişkilerinde beklentilerin açıkça dile
yarattığı kaygı ile belki daha az uyur, belki dinlenemez, yapması bildirim geldiğinde (kırıldığını söylemek, davranışın getirilmesi yönünde talepte bulunabilirler.
gereken işlerini ihmal eder veya kendi hobilerini gerçekleştiremez. yanlış olduğunu söylemek gibi) derin bir hassasiyet
Kısacası, yaşadığı bu kaygı nedeniyle yaşamdaki işlevselliği zede- geliştirilebilir. Çok tepki verilebilir veya yoğun kaygı Beklentileri daha iyi anlayabilmek için kişi
lenmeye başlar. Tüm bunların sonucundaysa kişinin yaşamdan krizi yaşanabilir. kendisine şu soruları sorabilir:
aldığı doyum azalır.
Beklenti karşılama kaygısı yaşayan insanların, Ê “Benden ne isteniyor, benden beklenilen ne?
Yani insanlarda karşı tarafın beklentilerini karşılamak için ön- beklentileri karşılamadığında başına gelecek en Ê Benden beklenilenleri yapmak istiyor muyum?
cesinde bir kaygı, beklentilerin karşılanmaması durumundaysa kötü senaryoyu düşünme eğilimleri vardır. O yüzden Ê Ben bu beklentileri karşılayarak mutlu olabilir
suçluluk duygusu ön plana çıkabilmektedir. Hissedilen kaygı, beklentileri karşılamak bu kişiler için çok önemlidir. miyim?
kişinin benliğinden uzaklaşmasına yani kişisel değerlerinden ödün Örneğin iş yerinde kişi beklentileri karşılamazsa
vermesine sebep olabilir. Kendi değerlerinden uzaklaşan birey, belki de yöneticisinin gözünde en iyi çalışan olmayı Bu soruların da yardımı ile kişi duruma farklı bakış
kendisi ile çatışma içerisine girebilir ve bu çatışma durumu bireyde kaybedecektir. Dolayısıyla bunu kaybetmek isteme- açısıyla yaklaşabilir ve farkındalık kazanabilir. An-
daha fazla strese, gerginliğe sebep olabilir. diği ve insanların gözünde nasıl göründüğüne çok cak beklentileri karşılayamama durumundan dolayı
büyük önem atfettiği için beklentileri karşılamak yoğun bir kaygı yaşanılıyorsa bir uzmandan yardım
SEVGININ KOŞULLU OLDUĞU ORTAMDA BÜYÜMEK, adına yoğun bir çabası vardır. Bu da “koşullu se- almak oldukça önemlidir.
BEKLENTILERI KARŞILAMA KAYGISI OLUŞTURABILIR vilme hissine” yol açabilmektedir. “Ben iyi bir şey
yaparsam sevilirim, beklentileri karşılarsam değer Kaynak: https://www.yasantipsikoloji.com
İçinde bulunduğumuz toplumda davranışların derecelendirildi- görürüm, iyi şeyler yapmalıyım” gibi düşünceye sahip
ği, onaylandığı veya onaylanmadığı bir mekanizma mevcuttur. olabilmektedirler.

Labmarkershop.com Türkiye’nin En Büyük ONLINE Laboratuvar Alışveriş Sitesi