Page 6 - LabMedya - 76

6 UZAY

UZAYDAN PARAŞÜTLE

ATLAMAK MÜMKÜN MÜ

YOKSA İNTİHAR MI?

Prof. Dr. Bekir Sami Uyanık
Hisar Intercontinental Hospital
Klinik Laboratuvarlar Bölüm Başkanı

Paraşütçüler genelde 2 km ila 3.5 km arası yüksek- Geçtiğimiz 10 yıl Bunun yerine sadece yörüngedeki hareket eksenini değiştirmiş Bir şekilde bu adımın da aşıldığını düşünürsek,
likten atlarlar. Fakat 2012 yılında sınırları zorlamak olur. Uluslararası Uzay İstasyonu her ne kadar atmosferin dışında hala bazı engeller bulunuyor. Örneğin atmosfere
isteyen Felix Baumgartner; uzay atlayışı adını verdiği içerisinde paraşütle sabit duran bir yer gibi gözükse de 28 bin 164 km/saat hızında girdikten sonra yavaşlamak. Atmosfere yüksek
dünya rekoru için 39 km yükseğe, yani neredeyse atlama rekoru 2 kez Dünya yörüngesinde dönüyor. Yani en hızlı savaş uçağından bile hızda giren paraşütçünün göğsünde 8G-10G gibi
stratosfer sınırına çıktı. 2 yıl sonra Alan Eustace, 41 10-12 daha hızlı hareket ediyor. savaş uçağı pilotlarının hissettiğinden bile yüksek
km yüksekten atlayarak bu rekoru ekarte etti. Peki kırıldı. Peki uzaydan bir basınç olacaktır.
uzaydan paraşütle atlanabilir mi? Örneğin Ulusla- atlayarak bu rekor Hatta bu o kadar yüksek bir hız ki elimize 28 bin 164 km/saat
rarası Uzay İstasyonu’ndan atlayan bir astronota hızında ateş edebilen bir silah alıp düz bir şekilde ateş ettiğimizde Ayrıca hipersonik hızda Dünya’ya doğru düşüş sı-
ne olur? kırılabilir mi? mermi yere düşmeden önce Dünya’nın etrafında tam tur dönebilir. rasında paraşütün açıldığı anda paramparça ola-
∕ ISS de bu yüksek sürati sayesinde yörüngede kalabiliyor. cağını söyleyebiliriz. Hatta ayaklar aşağı doğru bir
ULUSLARARASI UZAY İSTASYONU’NDAN şekilde düşüyorsa muhtemelen vücuttaki bütün
PARAŞÜTLE ATLAMA YAPILABİLİR Mİ? Fakat hissetmesi zor olsa da sürekli olarak bir çekim kuvvetine kan beyne dolmak için baskı uygulayacaktır. Eğitimli
maruz kaldığı için belirli aralıklarla yörüngeye tekrar oturmasını bir savaş pilotu ve astronotlar bile bununla başa
Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan paraşütle atlama sağlayan itici motorları kullanıyor. Aksi takdirde birkaç yıl içeri- çıkamayabilir.
yapmadan önce, özel bir kıyafete ihtiyaç olacaktır. sinde yer yüzüne düşecektir. Dolayısıyla ISS’ten paraşütlü atlama
Rekoru elinde tutan Felix Baumgartner bile atmosfer yapmak için Dünya’ya doğru zıplamak isteyen kişi, yörüngede Son problem ise sıcaklık. Normal şartlarda bu
dışına çıkmadığı halde benzer giysiler giymek zorun- aynı hızda döndüğü için tek yaptığı şey süreci biraz hızlandırmak yükseklikte -80 derecede donmamız gerekirken,
da kaldı. Bu seferki kıyafet ise çok daha komplike olacaktır. tahmini olarak ses hızının 8 katında hareket edildiği
olmak zorunda. Fakat teoride yapılabilir. için atmosfer -hava molekülleri- ile giysi arasındaki
Varsayım olarak bu özel giysinin bir insanı 2.5 yıl boyunca besle- sürtünmeden dolayı 1.650 derecelik (demiri eritecek
Tabii uygun kıyafetler olsa dahi imkansıza bakıyor yebileceğini düşünsek bile yine de atmosfere kadar gelmesi bir kadar) bir ısı ortaya çıkacak. Fakat tüm engelleri
olacağız. Zira ISS’ten Dünya’ya doğru zıplayarak düz- mucize olacaktır. Bunun nedeni ise önümüzdeki yıllarda uzay ve aşarak 41 km yüksekliğe kadar gelinebilirse paraşüt
gün bir iniş sağlayamayız. Hatta yer yüzüne ulaşmak havacılığın en büyük problemi haline gelecek olan uzay çöplüğü. açarak yere iniş gerçekleştirilebilir.
2.5 sene sürebilir. Fakat düşüşün bu kadar uzun
sürmesinin nedeni yükseklik değil. Dünya yörüngesinde şu anda 13 binden fazla sayılabilen, on binler- Ne dersiniz, sizce paraşütle atlama rekoru bir kez
ce de sayılamayan ve boyutu birkaç santimden hatta milimetreden daha kırılabilir mi?
İlk uzay turisti olan Dennis Tito, gecikmiş balayı küçük uydu ve meteor parçaları bulunuyor. Üstelik birçoğunun
için eşini Ay yolculuğuna çıkarmayı planlıyor. İşte hızı ISS’ten çok daha yüksek. Kaynak: https://shiftdelete.net/uluslararasi-u-
o yolculukla ilgili detaylar! zay-istasyonu-parasutle-atlama
Öyle ki ters yönde veya doğrusal olmayan bir açıyla isabet etmesi
Atmosferin dışından yapılan dikey düşüşlerin tahmi- halinde nükleer patlamaya dayanıklı çelik bir duvarı kağıtmışçası-
ni olarak 2.5 saat sürmesi gerekir. Fakat astronotlar na delip geçecektir. Dolayısıyla istatiksel olarak 2.5 yıl içerisinde
istese de direkt olarak Dünya’ya doğru zıplayamaz. bunlardan birkaçına maruz kalmak kaçınılmaz olacaktır.