Page 4 - LabMedya - 76

4 SAĞLIK

Her şeyden önce 06 Şubat 2023 Kahramanmaraş biyolojik (özellikle mikrobiyolojik) kirliliklerden arınık Hijyen açısından en önemlisi seyyar tuvaletler ve
merkezli depremde hayatını kaybedenlere rah- olması yani özetle gıdanın sağlıklı olmasıdır. Hayvan temiz sudur. İnsanlar, beslenme amacıyla temiz
met diliyorum. Işıklar içinde ve huzurla uyusunlar. yemleri de bu kapsamda değerlendirilir. Bunun için su içmelidirler. Biyolojik olarak sağlıklı insanın
Depremden yaralı olarak kurtulanlara acil şifalar çiftlikten sofraya yaklaşımı ile gıdanın üretildiği zin- idrarı sterildir ve susuzluk ortamında insan kendi
diliyorum. Bölgeden yaralı ya da fiziksel olarak cirde bulunan herkes gıdanın güvenliğinden sorumlu- idrarını içerek bir süre böbreklerinin çalışmasını
tümüyle sağlam çıkanların psikolojik desteğe dur ve kamu otoritesinin doğrudan ya da dolaylı (sivil sağlayarak hayatta kalabilir. Ama dışkıda durum
ihtiyaçları olduğu açık. Benim yakınlarımda bir toplum kuruluşları) olarak denetimi vardır. farklıdır.
kayıp olmadı ama yakınlarımın yakınlarında çok
kayıp var. Gıda güvencesi farklıdır. Devletler, doğal ya da savaş
Prof. Dr. vb. olası felaketler/ afetlere karşı kendi halklarının
Deprem, volkanik patlama, sel, kasırgalar ile Kadir HALKMAN beslenmesini güvenceye alırlar. Yeteri kadar un,
savaş vb. yıkımlarda, ilk olarak karşılanması Ankara Üniversitesi şeker, yağ vb. temel gıdalar her zaman stoklarda
gerekenler insanların beslenme ve barınmasıdır. Gıda Mühendisliği bulunur. Afet durumunda bu gıdalar afet bölgesine
Günümüzde gelişmiş teknolojik cihazlar kullanı- Bölümü (Emekli) ulaştırılır. Gerektiğinde başka devletlerin gıda stok-
larak volkanik patlamalar ve özellikle kasırgalar, larından da yararlanılabilir.
insanların tahliyesine olanak sağlayacak kadar ∕
erken bir tarihte belirlenebilmektedir. Bir bölgede Gelelim depremde hijyen konusuna. Yine fazla anla-
aşırı yağış olursa sel gelmesi de önceden tahmin madığım konularda ahkâm kesmeyeceğim, çizmeyi
edilebilir. Ancak, deprem bunlardan faklıdır. Her Deprem gibi aşmayacağım.
ne kadar fay hareketleri, enerji birikmesi gibi Doğadaki farklı su kaynaklarının mikrobiyolojik
ölçümler ile depremin yaklaştığı tahmin edilse de doğal afetlerde 1999 Gölcük depremi yaz mevsiminde (17 Ağustos) olarak güvenli kılınması için farklı yöntemler var-
ne yazık ki bölgeden insanların tümünün tahliyesi karpuz değil, olmuştu. İnsanlarımız, her zamanki gibi sosyal da- dır. En basit yöntem eğer mümkünse suyun kay-
çok da mümkün değildir. yanışma çerçevesinde yardım kolileri gönderildi. natılmasıdır. Başka mikrobik indirgeme yöntem-
afet bölgesine Ve en yanlış gönderiler arasında karpuz vardı. Yaz leri de vardır ve bunları en iyi olarak sağlıkçılar,
Kimi zaman ise öngörüler ve önlemler yeterli ola- besleyici mevsiminde karpuz çok doğru bir destek gibi görülse askerler ve dağcılar gibi doğa gezginleri bilirler.
mayabiliyor. Bir deprem ülkesi olan ve depreme de karpuz kabuğunun deprem ortamında toplanıp Ben, çizmeyi aşmayacağım. Ama depremlerde
dayanıklı inşaatları (binalar, yollar vs.) ile ünlü değeri yüksek sağlıklı bir şekilde çöpe atılamaması, çöp toplama kanalizasyon suyunun içme suyu şebekesine
Japonya’da 11 Mart 2011 tarihinde 9 şiddetinde kuru gıdalar aşamasında aksamalar nedeniyle tam olarak ortalığı karışma olasılığı vardır ve bu koşulda tifo, ko-
gerçekleşen deprem, aslında çok büyük bir ha- sinek bastı. Ortalığı sinek basması, salgın hastalıklar lera, dizanteri vb. enterik patojenler, virüsler ve
sara yol açmayacaktı çünkü alt yapı zaten buna gönderilmelidir. açısından büyük risktir. Bildiğim kadarı ile Gölcük bağırsak parazitleri çok ciddi sağlık sorunları
hazırdı. Ancak, 14,5 m yüksekliğindeki tsunami depreminde kayda değer bir mikrobik salgın olmadı. oluşturabilirler.
dalgaları, dalga kıranları aştı ve Fukuşima nükleer Bisküvi, UHT
santraline büyük zarar verdi ve nükleer sızıntıya süt, meyve suyu Deprem gibi doğal afetlerde karpuz değil, afet bölge- Son olarak aşağıda Gıda Güvenliği Derneği’nin
yol açtı. Japonlar, 14,5 m yüksekliğindeki tsuna- sine besleyici değeri yüksek kuru gıdalar gönderilme- deprem ile ilgili bilgi adresini paylaşıyorum. Lütfen
miyi öngörememişlerdi. ve peksimet lidir. Bisküvi, UHT süt, meyve suyu ve peksimet gibi gıda güvenliği ile ilgili doğru bilgilere erişmek için
gibi doğrudan doğrudan tüketilecek gıdalar öncelikli olmalıdır. Bu bu adrese üye olun:
Deprem, bir doğa gerçeğidir ve deprem bölgele- gibi gıdaların plastik esaslı ambalajları en fazlasından
rinde yaşayan insanlar depremlerle birlikte ya- tüketilecek fiziksel kirlilik oluşturur ama bunlar halk sağlığını https://www.facebook.com/gidaguvenligiderne-
şamayı öğrenmek zorundadır ama tüm devletler gıdalar öncelikli doğrudan tehdit etmez. Ama kedi ve köpeğin bu gi/posts/pfbid0jWdLhBK5f7aCQ1UJ1CRJhoy8h-
de bu gibi felaketlere hazır olmak zorundadır. ambalajları yememesine de dikkat etmek gerekir. dHtuP5Xi2teRJoZFzCYnnjW2sejWJcCvAtWoPddl
olmalıdır.
Gıda açısından bazen karıştırılan iki kavram Bu gibi doğal afetlerde elektrik, su ve varsa doğal Ayrıca TMMOB Gıda Mühendisleri Odası sayfalarını
vardır: Gıda güvenliği (gıda güvenirliği) ve gıda gaz, gereken güvenlik önlemleri kesilir. Bir süre in- da izleyin.
güvencesi. Gıda güvenliği, yenilen içilen gıdala- ∕ sanlar elektrik, su ve doğalgaz imkânlarından yoksun
rın insanlara zarar verecek fiziksel, kimyasal ve kalırlar. Sevgiyle,