Page 12 - LabMedya - 76

12 KİMYA

A ARRGGEE,, KKAALLİİTTEE KKOONNTTRROOLL
V VEE ÜÜRREETTİİMM AALLAANNLLAARRIINNDDAA
Ü ÜSSTTÜÜNN AANNAALLİİZZ PPEERRFFOORRMMAANNSSII
G GÜÜVVEENNİİLLİİRR SSOONNUUÇÇLLAARR

ELMASLAR
P PAARRTTİİKKÜÜLL BBOOYYUUTT VVEE ŞŞEEKKİİLL AANNAALLİİZZLLEERRİİ

METAN ÜRETEBİLİR Mİ?

Dünyanın en iyi mücevherlerinden biri olan elmasları bir atmosfer saf hidrojeni iterek, bir atom karbon
en kötü sera gazlarından biri olan metana dönüş- ve dört hidrojenden (CH4) oluşan molekülleri ile
türmek pek de iyi bir fikir değil. Ancak Bologna ve metanın hızla oluştuğunu gözlemlediler.
Edimburgh Üniversitelerinden (İngiltere), Centre
National de la Recherche Scientifique’den (Fransa) Vitale Bovarone, “Sıcaklık ve basınç açısından dün-
ve HPSTAR’dan (Çin) bir grup araştırmacının çalışma- yanın mantosunun dış tabakasıyla karşılaştırılabilir
sıyla bu oldu. Nature Communications’da yayınlanan bir ortam yarattık ve elmas ve hidrojenin birkaç
Y YÜÜZZEEYY AALLAANNII,, PPOORROOZZİİTTEE VVEE YYOOĞĞUUNNLLUUKK AANNAALLİİZZLLEERRİİ bu sonuç, beceriksiz bir laboratuvar hatası değildi. saniye içinde metan üreterek kolayca reaksiyona
Aslında, bu çalışma derin karbon döngüsü ve derin girdiğini gözlemledik. Bu, metan gibi hidrokarbonla-
Dünya’daki abiyotik süreçler (yani biyolojik faaliyet- rın abiyotik derinliklerde oluşabileceğini gösteriyor.
lerle ilgisi olmayan) yoluyla hidrokarbon oluşumu Bu fenomen, derin Dünya’nın karbon döngüsünde
hakkında daha fazla bilgi sağlayabilir. önemli bir rol oynayabilir” açıklamasında bulunuyor.

Derin dünyanın karbon döngüsü, tüm karbon dön- Araştırmacılar bu deneyi, saf karbondan oluşan
güsünün yaklaşık %90’ını oluşturur. Buna rağmen, grafit ve cam benzeri bir karbon malzeme ekleyerek
bugüne kadar dünya yüzeyinin altında meydana tekrarladılar. Her iki durumda da yalnızca elmas
gelen döngü çok az biliniyor. Bu fenomen, derin kullandıkları zamana kıyasla metan oluşumunun
P PRROOSSEESS RRAAMMAANN AANNAALLİİZZLLEERRİİ Dünya’daki karbonun atmosfere geri dönmesine daha hızlı ve daha bol olduğunu gözlemlediler. Bu
izin verdiği için gezegenimizdeki yaşam için çok sonuçlar, karbon bazlı grafit malzemelerin çok
önemlidir. verimli reaktifler olabileceğini ve bu nedenle dün-
yanın üst mantosundaki metan rezervlerini besle-
Bologna Üniversitesi Biyolojik, Jeolojik ve Çevresel yen enerji kaynakları olarak hareket edebileceğini
Çalışmalar Bölümü’nde profesör olan ve aynı zaman- göstermektedir.
da çalışmanın yazarlarından biri olan Alberto Vitale
Brovarone; “Metanın ayrışmasının elmas oluşumuna Kaynaklar: Miriam Peña-Alvarez ve diğerleri, Jeo-
yol açabileceği iyi biliniyor. Şimdiye kadar daha az lojik olarak ilgili koşullar altında elmas ve grafitten
F FTT--NNIIRR İİÇÇEERRİİKK AANNAALLİİZZLLEERRİİ bilinen şey, bunun tersinin de mümkün olduğuydu. yerinde abiojenik metan sentezi, Nature Commu-
Elmas ve hidrojen arasındaki reaksiyon yoluyla üre- nications (2021). DOI: 10.1038/s41467-021-26664-3
tilen metan, derin karbon döngüsüni daha geniş - www.bilimoloji.com
Ayrıca: anlamak için eksik parçaydı” diyor.
B BİİYYOOGGÜÜVVEENNLLİİKK KKAABBİİNNLLEERRİİ
T TEEMMİİZZOODDAA İİZZLLEEMMEE SSİİSSTTEEMMLLEERRİİ Derin karbon döngüsü, biyolojik aktiviteler içerme-
yen süreçlerin sonucu olarak metan gibi hidrokar-
P PAARRTTİİKKÜÜLL SSAAYYIICCIILLAARR bonların oluşumunu da içerir. Bu teori bir asırdan
F FİİLLTTRREE TTEESSTT SSİİSSTTEEMMLLEERRİİ fazla bir süredir tartışılmaktadır. Bu teoriyi test
etmek isteyen araştırmacılar, kristal yapıda katı kar-
bon atomlarından oluşan ve Dünya’nın mantosunda
A ATTSS EElleekkttrroonniikk SSeerrvviiss TTiiccaarreett LLttdd.. ŞŞttii.. esasen değerli taşlar olan elmaslardan yola çıktılar.
Yaşam Caddesi 7/17 Söğütözü Ankara Bilim insanları, iki elmas külahı birbirine bastırmak
T. +90.312.219 22 19 ve 70 km derinliğindeki dünyanın üst mantosunun
www.atselektronik.com.tr basınç koşullarını çoğaltmak için kullanılan yüksek
info@atselektronik.com.tr
basınçlı bir deneysel cihaz olan bir “elmas örs hüc-
resi” kullandılar. Ardından araştırmacılar, 300 °C’de