Page 16 - LabMedya - 74

16 BOTANİK

www.elisa-cihazi.com

www.suaktivitesicihazi.com

ŞEKER ÜRETEN

www.srmanalitik.com

Biyolog Muhyettin Şentürk

İnsanoğlu binlerce yıldır bitkileri her alanda ya- Beta vulgaris (şeker pancarı)’dır. Dünya şeker sanayinde hammadde ve yakıt olarak da yetiş-
şamlarının içine almıştır. Özellikle yiyecek, içecek, üretiminin yaklaşık 3’de 2’si şeker kamışına, geri tirilip kullanıldığı bilinmektedir.
giyim, ilaç ve estetik anlamda en başta bitkiler kalan kısmı ise (yaklaşık yüzde 35’i) şeker pan-
kullanılagelmiştir. Bu durum günümüz ilerleyen carına dayalıdır. Görüldüğü üzere bitkilerden elde edilen şekerin
bilimsel gelişme şartlarında da hâlen geçerliliğini besin başta olmak üzere birçok farklı alanda
korumaktadır. Şeker pancarı ve şeker kamışı dışındaki bitki- insan için büyük önem arz ettiği ve insanoğlu-
www.tempermetre.com lerden de şeker üretiminin yapıldığı ama yaygın nun yalnız şeker yönünden bile bitkilere bağımlı
İlk insanlardan günümüze dek bitkiler besin üretimin olmadığı bilinmektedir. Zirai olarak şe- konumda olduğu anlaşılmaktadır.
olarak temel kaynak oluşturmaktadır. Bitkilerin ker üretiminde iki bitkinin yetiştiriciliğinin hâkim
fotosentez yolu ile şeker üretimi sağlamaları olduğu görülmektedir. Şeker pancarı ve şeker Kaynaklar:
KJELDAHL insanlara besin yönünden faydanın en önemli kamışından sonra az da olsa dünyada hurma, Ê Er, C., Uranbey, S. 1998. Nişasta ve Şeker
Azot & Protein Soxhlet kısımlarından birini oluşturmaktadır. Günümüzde şeker darısı ve şeker akçaağacı (Acer saccharum; Bitkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi
de nişasta ve şeker üretimi bakımından neredey- ‘saccharum’ şeker anlamına gelmektedir) gibi
se tamamen (hayvansal şeker kaynağı olan bal bitkilerden de şeker elde edildiği bilinmektedir. Bu Ders Kitabı, Yayın No; 1504, s. 334.
hariç) bitkilere bağımlı durumdayız. bitkilerden sonra nispeten çok az da olsa süpür- Ê Graham, L. E., Graham, J. M., Wilcox, L. W.
gedarısı (Sorghum bicolor; eski adı ile Sorghum
Karbonhidratlar (dolayısıyla şekerler) bitkilerin saccharatum) ve bazı muhtelif meyve ağaçların- (Çeviri Editörü: Kani Işık). 2008. Bitki Biyoloji-
enerji molekülleri ve yapısal bileşenleridirler. Bu dan da şeker eldesinin yapıldığı görülmektedir. si. Palme Yayıncılık, 2. Baskı, Ankara.
yapısal bileşenler aynı zamanda başta hayvanlar Dünyada üretimi az ve sınırlı olup ülkemizde de Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., Babaç,
www.srmanalitik.com olmak üzere diğer canlılar için besin (dolayısıyla son yıllarda üretimine başlanan papatyagillerden Ê M. T. (Editörler) 2012. Türkiye Bitkileri Listesi
enerji) yönünden büyük önem arz etmektedir. bir bitki olan şekerotu (Stevia) da şeker eldesinde (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik
Karbonhidratların tek şeker (monosakkarit), çift kullanılan bitkilerdendir. Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Ya-
şeker (disakkarit) ve çok şeker (polisakkarit ve yını, İstanbul.
nişasta) gibi çeşitleri bulunmaktadır. Bütün bit- Ülkemizde keza şeker kamışı ve şeker pancarı-
kilerde bu şekerler mevcuttur. nın şeker üretiminde baskın bitkiler konumunda Ê WFO (The World Flora Online). 2022. Erişim:
oldukları bilinmektedir. Lakin dünyadaki şeker http://www.worldfloraonline.org/, Erişim
İnsanlar bitkilerdeki bu yapısal bileşenleri keşfet- kamışından şeker üretiminin aksine ülkemizde- Tarihi: 02.05.2022.
tiği günden bugüne diyetine katmaktadır. İlk defa ki üretimi azdır bunun yerine daha çok şeker
milattan önce Hindistan’da keşfedilip bitkilerden pancarından şeker üretimi yapılmaktadır. Şeker Ê https://www.bilimya.com/seker-ureten-bit-
şeker eldesine başlandığı konusunda bilim insan- pancarı ve şeker kamışı yetiştiriciliğinin ülkemiz- kiler.html
www.titrator-otoanalizor.com ları hemfikirdir. Günümüzde de neredeyse hemen de 19. yüzyılın ortalarından itibaren yapıldığı farklı
her ülkede şeker üretimi yapılmaktadır. Özellikle kaynaklarda bildirilmiştir.
iki bitki şeker üretiminin ana kaynağı konumun-
info@srmanalitik.com dadır. Bu iki bitki; buğdaygillerden Saccharum Şeker kamışı ve şeker pancarının yalnız besin
+90 553 183 85 45 officinarum (şeker kamışı) ve horozibiğigillerden amaçlı yetiştirilmediği aynı zamanda hayvan
(eskiden ıspanakgillerde sınıflandırılmaktaydı) yemi, yakacak, inşaat malzemesi, gübre, kâğıt