Page 38 - LabMedya - 72

38 UZAY

lecek kimyasal reaksiyonları model-
lemeye çalıştılar.
Venüs’teki bulutların kimyasını konu alan yeni Kükürtle beslenen yaşamın, tespit edilen
ve kapsamlı bir inceleme, havada bulunan ve kü- kükürt dioksit azalışına neden olabileceğini
kürtle beslenen yaşamı işaret eden biyobelirteçlerin buldular; buna karşın, gereken büyüklüğe sahip
hiçbirine rastlamadı. Şu an için, bu bulgu, Venüs’teki bir canlı yapının beslenme süreçlerinin sonunda,
bulutların içinde algılanabilir hayat olup olmadığı kısaca orada olmayan bol miktarda başka bileşikler
sorusuna neredeyse kesin bir yanıt bulunduğu anla- Venüs üretilmesi gerekirdi.
mına geliyor. Yeni bilgiler alana dek, büyük olasılıkla
böyle kalacak. Venüs’ün üst atmosferindeki karma- bulutlarında HİÇBİR YAŞAM İZİNE RASTLANMADI
şık kimyayı, aşina olduğumuz türden bir yaşamın yaşam DÜNYA’NIN ATMOSFERİNDEN
varlığı ile açıklamak mümkün değil. EPEY FARKLI Jordan, “Eğer Venüs’te gördüğümüz SO2 (kükürt
olabileceğine dioksit) seviyelerinin sorumlusu yaşam olsaydı,
Bilim insanlarından oluşan bir araştırma ekibi, 2020 dair Venüs’ün kimyası, kükürt bakımından son derece Venüs’teki atmosferin kimyasına ilişkin bildiğimiz
yılında, tartışmalı bir şekilde Venüs’teki bulutlarda zengin bir atmosfere sahip olan Dünya’nınkinden her şeyi alt üst ederdi” diyor: “Yaşamın muhtemel
fosfin gazı keşfettiklerini açıkladıktan sonra, ılıman spekülasyonlar ziyadesiyle farklı; kükürt dioksit, sülfürik asit ve bir açıklama olmasını istedik ama modelleri çalış-
irtifalarda bulunan Venüs bulutlarında yaşam olabi- karbonil sülfit gibi bileşiklere bağlı olarak, Dünya’nın tırdığımızda uygulanabilir bir çözüm olmuyor. Yine
leceğine dair spekülasyonlar fazlasıyla yaygınlaştı. fazlasıyla atmosferindekinden 100 bin kat daha yüksek yo- de eğer Venüs’te tespit ettiklerimizden yaşam so-
yaygınlaştı ğunluklara ulaşıyor. Bundan ötürü, Cambridge Üni- rumlu değilse, hâlâ çözülmesi gereken bir problem
ELLİ YILLIK BİR İDDİA versitesi’nden astronom Sean Jordan liderliğindeki mevcut; zira, gözlemlenmesi gereken çok garip bir
ancak bir araştırma ekibi, yeni araştırmalarında Venüs’ün kimya söz konusu.”
Ne var ki bu, yeni bir fikir değil; aslında, biyofizikçi araştırmacılar, atmosferinde bulunan mevcut enerji kaynakları
Harold Morowitz ve astronom Carl Sagan bu fikri tam hesaba katıldığında bulmayı bekleyeceğimiz türden Kükürt dioksitin, Venüs’ün üst atmosferinden nasıl
50 yıl önce, 1967 yılında ortaya attılar. Daha yakın yaşamı kimyasal tepkimeleri araştırmak amacıyla yola çıktı. ve neden dışarı atıldığını henüz bilmiyoruz; hâl böy-
bir dönemde, bilim insanları kimyanın bazı ipuçları işaret eden leyken bu yanıtlanmamış bir soru olmayı sürdürüyor.
sunabileceğini ve Venüs bulutlarındaki hayatın, Dün- Jordan, “Venüs’ün atmosferindeki kükürt bazlı Bilinmeyen bir metabolizmaya sahip bir biyosferin
ya’daki mikroorganizmalarda rastladığımıza benzer biyobelirteçlerin ‘gıdayı’ inceledik; bu sizin ya da benim beslenmek mevcut olması da muhtemel, ancak bunu kontrol
biçimde kükürt bazlı bir metabolizma geliştirmiş hiçbirine isteyeceğimiz türden bir şey değil ama mevcut olan etmek için oraya bir araştırma aracı gidene dek ne
olabileceğini iddia ettiler. Bir kükürt bileşiğinin temel enerji kaynağı” diyor: “Şayet bu besin yaşam olduğunu bilemeyiz. Yani, bu çok heyecan verici. Bu
imzası olan kükürt dioksit (SO2), Venüs’te fazla- rastlamadı. tarafından tüketiliyorsa, atmosferde azalan ve ço- arada ekip, araştırmalarının, bir hava biyosferinin
sıyla tuhaf bir yapıda bulunur: alçak irtifalarda bol ğalan belirli kimyasallar aracılığıyla bunun kanıtlarını yabancı gezegenler üzerindeki etkisini simüle et-
miktardadır ama daha yüksekte gerçekten de aşırı ∕ görmemiz gerek.” meye ve bu sayede ötegezegenlerin atmosferlerin-
miktarda düşüktür. deki yaşam aramaya yardımcı olabilecek bir temel
Özellikle de kafa karıştırıcı kükürt dioksit imzası sunduğunu belirtiyor. Ötegezegen atmosferlerinin,
Cambridge Üniversitesi’nde astronom ve kimyager ilginç görünüyor. Burada, Dünya’da, bu bileşik vol- hayat belirtilerini araştırmak için en doğru yer oldu-
olarak görev yapan Paul Rimmer, “Son iki yılımızı kanik süreçlerde üretilir ve Venüs’te de bu şekilde ğu göz önünde bulundurulduğunda, bu gerçekten
Venüs’teki bulutlarda saptadığımız garip kükürt üretilmesi muhtemel görünüyor. Öte yandan, eğer fazlasıyla zekice. Rimmer, “Venüs’ümüz ölü olsa
kimyasını izah etmeye çabalayarak geçirdik” di- kükürt bazlı bir metabolizmaya sahip olan organiz- dahi, başka sistemlerde bulunan Venüs benzeri
yor: “Yaşam, garip kimyalarda gayet başarılıdır; bu malar Venüs’ün üst atmosferinde yaşıyorlarsa, bu gezegenlerin yaşamı barındırabilmesi mümkün”
nedenle hayatın, gördüklerimiz için potansiyel bir yükseklikte kendine has bir kükürt dioksit eksikli- diyor: “Burada öğrendiklerimizi alıp ötegezegen
açıklama olup olmadığını inceliyoruz.” ğinin sorumlusu olabilirler. sistemlerine uygulayabiliriz; bu, yalnızca başlangıç.”

Garip kimyada ne kadar başarılı olsa da, yeraltında KÜKÜRT BAZLI YAŞAM Araştırma Nature Communications dergisinde
ya da bir mağara veya başka bir yerde olmadığı BİÇİLERİ OLABİLİR Mİ? yayınlandı.
müddetçe, bildiğimiz hayat, varlığını gizlemekte
çok başarılı değil. Biyolojik süreçler elementleri Bilim insanları, daha önce, teorik olarak Venüs’ün Kaynaklar:
bulundukları yerlerden çıkarır ve farklı element- atmosferindeki kimyasal türleri kullanabilen kükürt Ê https://www.sciencealert.com/it-s-offici-
leri çevreye salar. Solunum, buna iyi bir örnektir: bazlı metabolizmalar olabileceğini öne sürmüşlerdi. al-we-can-detect-no-signs-of-sulfur-mun-
Biz insanlar oksijen soluyup karbondioksit salarız. Bu teorik iddiaları temel alan Jordan ve meslektaş- ching-life-on-venus
(Ağaçlar karbondioksiti emer ve oksijeni dışarı atar; ları, Venüs atmosferindeki gözlemlenen bileşimi Ê https://www.gazeteduvar.com.tr/
bu iyi bir sistemdir.) üretip üretemeyeceklerini görmek amacıyla, orada venuste-yasam-belirtisi-bulunamadi-ha-
bir takım yaşam formları olduğunda gerçekleşebi- ber-1569465 - Tarkan Tufan