Page 30 - LabMedya - 72

30 SAĞLIK

Sizce virüsler kokar mı? Kokma veya bir kokuya kötü kokulu olarak tanımlarız. Tabi ama bu durum
sahip olma durumu ne ile ilgili olabilir? Mesela bir kokular ile karşılaşma durumlarımızla, tecrübe-
COVID-19 deterjan, sabun ne kadar güzel kokar değil mi? Bir lerimizle ve farkında olmadan önceden öğrenmiş
de şunu düşünelim bazı çok beklemiş gıdaların ne
olduğumuz bazı bilgiler ile ilişkilidir. Mesela çiçekler
kadar kötü koktuğunu. Ama genel olarak baktığı-
KOKAR MI? mızda bazı şeylerin kokusunu çok daha rahat bir bizde güzel görüntüleri ve hoşluğundan dolayı güzel
kokulu olarak gruplandırılırken, beklemiş gıdaların
şekilde, iyi veya kötü olarak gruplandırabilirken bazı
şeylerin kokusunu o kadar net alamadığımızı fark kokuları ise kötü kokulu olarak gruplandırılabilir.
ederiz ya da tanımlayamadığımızı. Mesela bir kağıt Koku sadece cansız objeler veya cansız objeler
yaprağını düşünün, kokusu nasıldır? Sizce bir ko- için kullanılabilecek bir tanımlama öğesi değildir.
kusu var mı? Sanırım kokusunun olması konusunda
hepimiz hemfikiriz ancak iyi mi kötü mü koktuğunu Mesela nasıl bir çiçeğin kokusu olabiliyorsa aynı
tam olarak sınıflandıramayabiliriz. şekilde önceki örneklerde de olduğu gibi objelerin
Dr. Öğr. Üyesi Ceren TÜRKCAN de kokusu vardır. Mesela bir plastiğin de kendine
Arel Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Doğada bulunan her şeyin aslında bir kokusu var- has bir kokusu vardır. Koku kimyasal içeriği bulunan
Biyomedikal Mühendisliği her şeyde vardır ancak bazı şeylerin kokusu daha
dır. Yani doğada bulunan her şey bir grup kimyasal
bileşiğin bir araya gelmesiyle oluştuğu için hepsinin belirgin olarak hissedilir. Bunun nedeni ise içeriğinde
kendine has bir tadı ve kokusu vardır. Ancak biz yer alan uçucu kimyasal dediğimiz havada uçuşan
bunların bazılarını güzel şeylerle bağdaştırdığımız kimyasal maddeler içermesinden kaynaklanmak-
için güzel kokulu olarak tanımlarken bazılarını ise tadır. Buna en güzel örnek olarak kolonyayı veya
bir parfümü verebiliriz. İşte bu örneklerde yer alan
kimyasal maddeler havada asılı kalabilme ve yayı-
labilme özelliği taşıdıkları için biz onları kokusunu
daha iyi bir şekilde alabiliriz [1].

İnsanların da kokusu vardır, tıpkı çiçeklerin oldu-
ğu gibi. Yediğimiz gıdaların da kokusu vardır ve bu
kokular yedikten sonra da kişilerin nefeslerinde
veya tenlerinde hissedilir olabilir. Gıda maddeleri
nasıl vücuda alındıktan sonra içeriklerinde bulunan
kimyasal maddeler kanımıza karışmaya başlarsa
aynı bu şekilde ter ile de vücudun dışına verilebilir.
Bu sayede kişiler bası yedikleri veya vücutlarına
aldıkları bazı kimyasal içerikli maddelerin bir kısmını
nefes, ter ve idrar sayesinde dışarı atabilirler. Has-
ta olduğunuz dönemde antibiyotik kullandıysanız
mesela, vücut sıvılarınızın antibiyotik koktuğunu
hatırlarsınız [2].
COVID-19 hastalığına yakalanan kişiler ise vücut-
larında SARs-CoV-2 virüsünü taşıdıkları için vücut
içeriğinde virüsü barındırmaktadırlar. Virüs kişilerin
nefesleri ve soluk havası yolu ile havaya saçılmakta
ve hatta diğer kişilere bulaşmaktadır. İşte bu çıkış
noktasından yola çıkarak COVID-19 hastalığına ya-
kalanan kişiler havaya uçucu kimyasallar bıraktıkları
için kendilerine has kokuları vardır ve bu koku bazı
özel sensörler tarafından tespit edilebilmektedir.
Kişiler bu virüsü taşıdıkları zaman nefes verirken
etrafa saçtıkları uçucu partiküllerin bir cihaza üf-
lenmesi yolu ile nefes kokularından virüsle enfekte
olduklarını algılayan bir cihaz geliştirilmiştir [2]. Ci-
haz aynı alkolmetrelerde olduğu gibi soluk havasının
cihaza üflenmesi ile ölçüm yapmaktadır. Bu sayede
soluk havası ile birlikte cihazın içine giren virüse ait
uçucu kimyasallar cihaz tarafından tespit edilmek-
tedir. Cihaz içerisinde, uçucu virüs kimyasallarını
tespit etmek üzere yerleştirilmiş reseptörler ile
uçuşan kimyasallar yakalanmakta ve miktar ana-
lizi yapılmaktadır. Bu sayede COVID-19’a yakalanmış
bir kişi kokusu sayesinde tespit edilebilmektedir.

Kaynaklar:

Ê [1] Buck, L. B., & Bargmann, C. (2000).
Smell and taste: The chemical senses.
Principles of neural science, 4, 625-647.
Ê [2] Inamdar, A. A., Morath, S., & Bennett,
J. W. (2020). Fungal Volatile Organic Com-
pounds: More Than Just a Funky Smell?.
Annual Review of Microbiology, 74, 101-116.
Ê [3] Lamote, K., Janssens, E., Schillebee-
ckx, E., Lapperre, T. S., De Winter, B. Y., &
Van Meerbeeck, J. (2020). The scent of
COVID-19: viral (semi-) volatiles as fast
diagnostic biomarkers?. Journal of breath
research, 14(4).