Page 8 - LabMedya - 67

8 KİMYA w w w .labm edy a. c om

ELMAS

OLUŞUMUNDA

YENİ KEŞİF

Bilim insanları elmasın oluşumuna ilişkin kayaçlardan elmas oluşumunda kimyasal
bir başka ayrıntıya ulaştı: Dünya’nın olarak oluşan gerilim gradyanları da bir rol
kabuğunun derinliklerinde bulunan elektrik oynuyor olabilir.
alanları kristallenmeyi tetikliyor. Aşırı
sıcaklık ve basınçlardan başka, erimiş Pek çok doğal elmas Dünya’nın
kabuğunda milyarlarca yıl önce, kabuğun
derinliklerinde oluştu. Çoğunluğu
200 kilometre derinliğinden geliyor,
bazılarının geldiği yer ise 800 kilometreyi
buluyor. Kabuktaki kısmen erimiş kayaç
karışımında redoks tepkimeleri ile
elementel karbondan kristalleniyor.

Elektrik alanların yardımı ile kristallenen
elmaslar gri üçgenler olarak rahatça
görülüyor. Ancak elmasın nasıl oluştuğu
hâlâ bir sır hüviyetinde. Rusya ve
Almanya’daki bir araştırma ekibi,
elmasın kristallenmesi için daha önce
düşünülmemiş bir ayrıntı olan elektrik
alanlarının düşünülmesi gerektiğini
vurguladı.

Araştırmacılar karbonatça zengin
minerallerin bir karışımı olan yapay
manto eriyiğini 7,5 GPa basınç ve 1600
°C’ye varan sıcaklıklara özel olarak imal
edilmiş elektrokimyasal hücrelerde maruz
bıraktıklarında, yalnızca 1 V’lik elektrik
alan ile katotta grafit ve elmas oluşumunu
gördüler. Sentezlenmiş elmaslar doğal
elmaslara sekizyüzlü yapı ve yüksek azot
içeriği bakımından benzer karakteristikler
sergiliyor.

Mantoda gerilim farkı muhtemelen
eriyiklerin ve yüksek elektriksel iletkenliğe
sahip akışkanların hareketi ile oluşuyor
ve diğer redoks tepkimeleri de burada
mevcut olabilir – bu elektrik alanlarının
ne kadar büyük olduğu hakkında pek
bir şey bilmiyoruz. Araştırma ekibinin
önerisine göre elektrik alan karbonatların
karbona indirgenmesi ve elmasların
kristallenmesinin tetiklenmesinden
sorumlu.

Kaynaklar:
• Electric fields deep in Earth’s mantle helps
diamond crystallise | ChemistryWorld
• https://www.bilim.org/dunyanin-kabugunun-
derinliklerindeki-elektrik-alanlari-elmasin-
kristallenmesini-sagliyor/ Barbaros Akkurt