Page 62 - LabMedya - 63

62 BİLİM İNSANI w w w .labm edy a. c om

BİTKİ PATOLOJİSİNDE BİR DEHA

GEORGE WASHINGTON CARVER

“Eğitim, özgürlüğün altın kapısının anahtarıdır.”

Çok yönlü bilim insanlarından biri olan üreticilere umut kaynağı olmuştur. Çiftçilere Carver’ın bilim dolu hayatı yaşamının en com/george-washington-carver, Erişim
Afrikalı George Washington Carver bitkileri nasıl hastalıklardan koruyacağını parlak zamanlarının geçirdiği enstitüde Tarihi:04-05.05.2020.
(1864-1943) zamanının en önemli öğrettiğinden yerel çiftçilerin ona ‘bitki (1943’te) sona ermiştir. Ölümünden • Kremer, G. R. 1987. George Washington Carver
botanikçilerinden biri idi. Aynı zamanda doktoru’ diye hitap ettikleri bilinmektedir. sonra doğduğu çiftliğin bahçesine heykeli - In His Own Words. University of Missouri Press,
tarım kimyacısı ve eğitimci de olan Carver’ın özellikle yerfıstığı (Arachis dikilmiştir. Bu heykel ilk Afroamerikalı Columbia, pp 208.
Carver, bilimsel araştırmalarının yanı sıra hypogaea), tatlı patates (Ipomoea batatas) heykeli olmuştur.
önemli buluşlarıyla ölümsüzleşmiş bilim ve soya fasulyesi (Glycine max) üzerine • Kremer, G. R. 2011. George Washington Carver:
insanlarındandır. önemli çalışmalar yaptığı bilinmektedir. Bu 2005 yılında Missouri Botanik Bahçesi, A Biography. Greenwood Biographies, Santa
yüzden ‘fıstık adam’ adıyla da anılmıştır. Carver adına ve anısına bahçede bir kısım Barbara, California, pp 203.
Çalkantılı -savaş- dönemlerinde açmıştır (Carver Garden). Ziyaretçiler • Macceca, S. Science Readers - Life Science:
Amerika’nın Missouri eyaletinde doğan Carver yaptığı bilimsel çalışmalarla bu bahçede Carver’ın sözlerinin yazılı George Washington Carver: Agriculture Pioneer
Carver, yaşamının çocukluk ve ilk gençlik başarısına başarı katarken çiftçilerin olduğu tabelalar arasında bitkileri (Science Readers: Life Science). Teacher Created
yıllarını köle olarak geçirmiştir. Savaş sorunlarına çözüm olmakla yetinmemiş seyredebilmektedirler. Materials Publishing, 3 ed., Huntington Beach,
dönemi ile birlikte kölelik de sona erdiğinde yaşadığı bölgenin tarım faaliyetlerinin pp.32.
Carver onu sahiplenenler tarafından ilk canlanmasında da büyük bir etkisi Carver’ın kölelikten bilim insanlığına, bilim • Missouri Botanical Garden, 2020. George
eğitimini almıştır. Bu sayede özgürlüğe* olmuştur. Yaptığı çalışmalarla yıllarca insanlığından ölümüne kadar yaşamı
ilk adımlarını atmıştır. Daha sonra okullara pamuk ekiminden tüketilen toprağın başarılarla dolu bir hayat hikâyesi haline Washington Carver Garden, Erişim: http://www.
gidip eğitimini başarılı ve meraklı bir kalitesini yükseltmek için ‘yer fıstığı’ gelmiştir; bu birçok insana ilham kaynağı missouribotanicalgarden.org/media/fact-pages/
öğrenci olarak tamamlamıştır. dikmenin/ekmenin önemini vurgulamıştır. olmuş ve olmaya da devam etmektedir. carver-garden.aspx, Erişim Tarihi:06.05.2020.
• Science History Institute, 2017. George
Bilime ve sanata -özellikle resime- özel Hiç evlenmemiş ve sosyal hayatı neredeyse Kaynaklar: Washington Carver, Erişim: https://www.
ilgisi bulunan Carver, özel dersler alarak hiç olmamış; tüm hayatı laboratuvarı ve • http://bilimya.com/kolelikten-bilim-insanligina- sciencehistory.org/historical-profile/george-
ilgisini geliştirirken eğitim aldığı okullarda çalışmaları olan Carver, ömrünü bilime g-w-carver.html / Muhyettin ŞENTÜRK washington-carver, Erişim Tarihi: 04.05.2020.
hem başarısı hem de geçmişiyle dikkat adayarak buluşlar yapmıştır. 1930’larda • Abrams, D. 2008. George Washington Carver: • The State Historical Society of Missouri,
çekmiştir. Özellikle doğaya ve bitkilere Amerika’da çocuk felci (Poliomyelit) Scientist and Educator (Black Americans of
ayrı bir ilgisinin olduğu fark edilmiştir. hastalığı (viral bir hastalıktır) patlak Achievement). Infobase Publishing, 1. ed., New 2020. George Washington Carver, Erişim:
Iowa’daki Simpson Üniversitesi’ne gittiği verdiğinde Carver çözüm arayarak ‘yer York, pp 119. https://historicmissourians.shsmo.org/
zamanlarda Iowa eyaletinde eğitim gören • Bagley, M. 2013. George Washington Carver: historicmissourians/name/c/carver/, Erişim
ilk siyahi öğrenci olduğu bilinmektedir. fıstığı’ yağının çocuk felcine (hastaların Biography, Inventions & Quotes. Live Science, Tarihi: 07.05.2020.
Mezun olduğunda ise lisans derecesi alan zayıflamış kaslarına) iyi geldiğini bulmuştur. Erişim: https://www.livescience.com/41780- • Tompkins, P., Bird, C. 1983. The Secret Life of
ilk Afroamerikalı olmuştur. Üniversiteden Ayrıca yer fıstığından -300’e yakın- ve george-washington-carver.html, Erişim Plants (Bitkilerin Gizli Yaşamı). Sungur Yayınları.
sonra soya fasulyesi bitkisinin mantar tatlı patatesten -100 kadar- ürün (birçok Tarihi:06.05.2020. Araştırma-5. İstanbul. (Çeviri: Sulhi Dölek).
hastalıkları üzerine yaptığı çalışmalarından farklı bitkiden özellikle yer fıstığı ve tatlı • Biography, 2020. George Washington Video kaynaklar:
etkilenen Carver’ın üniversite hocaları, onu patatesten; yağ, sabun, peynir, mürekkep, Carver, Erişim: https://www.biography.com/ • Iowa PBS, 2018. George Washington Carver:
lisansüstü eğitim almaya teşvik etmiştir. Bir plastik, pekmez, posta pulu yapıştırıcısı, un, scientist/george-washington-carver, Erişim
mantar bilimciyle lisansüstü çalışmalarını macun, mayonez, silgi, sirke, -500 farklı Tarihi:05.05.2020. An Uncommon Life (George Washington
bitki hastalıkları üzerine yaparak bu alanda tonda- boya gibi ürünler) geliştirmiştir. Bu • Carver, G. W. 1925. How To Grow The Peanut Carver hakkında Iowa PBS tarafından yapılan
(bitki patolojisi) temel uzmanlığını (1896’da) sayede toprağı zenginleştiren bu baklagiller And 105 Ways of Preparing It For Human bir belgesel film): https://www.pbs.org/video/
almıştır. (yer fıstığı) ve tatlı patates gibi bitkiler için Consumption (Fourth Edition). Tuskegee george-washington-carver-an-uncommon-life-
pazar alanları oluşturmuştur. Experiment Station, Bulletin No. 31. qeru7s/.
1896 yılında Iowa’dan ayrılıp, Alabama’daki • Encyclopædia Britannica, 2020. George • Run-D.M.C, 2015. Run-D.M.C. - Proud To Be
Tuskegee Enstitüsü’nde çalışmaya Doğadan ilham alarak ‘doğa en iyi Washington Carver- American Agricultural Black (Hip-hop grubu Run-D.M.C’ nin 1986
başlayan Carver, Tuskegee Enstitüsü’nde öğretmendir’ düsturuyla günün erken Chemist, Erişim: https://www.britannica.com/ yılında çıkardığı ‘Raising Hell’ adlı albümde yer
bilimsel araştırma ve buluşlarına devam saatlerinde kalkıp, ormanları dolaşıp, biography/George-Washington-Carver, Erişim alan “Proud to be Black” adlı parçada; George
ederek bu enstitüde ölümüne değin derslerine örnekler toplayan Carver, Tarihi:06.05.2020.
öğrencilerine dersler vermiştir. yaşadığı dönemdeki sıradan botanikçilerin • History, 2020. George Washington Carver, Washington Carver’dan övgüyle bahsettiği
çoğunu tanımadığı bitkiler toplamıştır. Erişim: https://www.history.com/topics/black- -iki dize- şarkı): https://www.youtube.com/
Carver birçok zirai bitki üzerine bilimsel Topladığı ve gözlemlediği bitkilerden çok history/george-washington-carver, Erişim watch?v=arbGBG0BsTg&list=OLAK5uy_
çalışmalar yapmış ve çalışmalarının etkilenmiş olsa gerek ki; ‘gizler bitkilerdedir, Tarihi:04.05.2020. kYMjnK2ggkqpB_
sonuçları birçok probleme yönelik bunları görebilmek için bitkileri yeterince • İnovatif Kimya Dergisi, 2020. George Washington z7KQK13Ed3kBBi_5xfY&index=12.]
çözümler sunmuş; bu sayede çitçilere, sevmek gerek’ demiştir. Carver, Erişim: https://inovatifkimyadergisi.