Page 61 - LabMedya - 57

www .labmedy a.c om GIDA GÜVENLİĞİ 61

TÜKETİCİ SAĞLIĞINI GÜVENCE
ALTINA ALAN GIDA GÜVENLİĞİ, ÜLKEMİZDEKİ GIDA
GÜNÜMÜZDE ÖNEMİ GİTTİKÇE
ARTAN KONULARIN BAŞINDA ANALİZ LABORATUVARININ
GELMEKTEDİR. BU GÜVENCENİN
SAĞLANMASI İSE ÜRETİMDEN
TÜKETİME UZANAN GIDA AKREDİTASYON DURUMUNUN
ZİNCİRİNDE UYGULANAN GIDA
KONTROL SİSTEMLERİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ
ETKİN DENETİM VE GÜVENLİ
LABORATUVAR HİZMETLERİNE Asena PERÇİN BAHADIR | Gıda Yüksek Mühendisi

BAĞLIDIR.
Tarım ve Orman Bakanlığı, laboratuvarların yapmış oldukları analiz veya analiz gruplarında önem ve öncelik durumlarını
belirlemek suretiyle akreditasyon şartı aramaktadır. Avrupa Birliği’ne biber ihracatı, asma yaprağı ihracatı, kuru meyve
ihracatı ve Rusya Federasyonu’na yaş meyve sebze ihracatı için yetkili laboratuvarlar Tarım ve Orman Bakanlığı’nın
sitesinde listeler halinde duyurulmuştur.
Ülkemizde gıda analizleri yapan çok sayıda kontrolünü ülkemizde Türk Akreditasyon T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı (TOB)’na ve Orman Bakanlığı’nın sitesinde listeler
halinde duyurulmuştur.
Kurumu (TÜRKAK) yapmaktadır.
bağlı faaliyet gösteren laboratuvarlar
özel, devlet ve kurum laboratuvarları Gıda Kontrol Laboratuvarları 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu’na dayanarak hazırlanan
bulunmaktadır. Gıda laboratuvarların
29 Aralık 2011 tarih ve 28157 sayılı 3. Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Gıda Kontrol
görevi; gıda, gıda ile temas eden madde Gıda Kontrol Laboratuvarları 5996 AB Kuru Meyve AB Biber İhracatı Yet. Lab. AB Asma Yaprağı İhracatı Yet. Rusya Fed. Yaş Meyve Sebze
Laboratuvarlarının Kuruluş, Görev, Yetki ve Sorumlulukları ile Çalışma Usul ve Esaslarının Belirlenmesine Dair
ve malzemelerin gıda güvenliği, hijyen ve sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, İhracatı Yet. Lab. Lab. İhr. Yet. Lab.
Yönetmelik hükümlerine göre yetkilendirilmekted
kalite analizlerini yapmak ve tüketiciye Gıda ve Yem Kanunu’na dayanarak ir. 72 20 2 34
sunulan ürünlerin kendisine özgü özellikleri hazırlanan 29 Aralık 2011 tarih ve 28157
taşıyıp taşımadığını (taklit/tağşiş vb.) sayılı 3. Mükerrer Resmi Gazete’de
Gıda analiz laboratuvarlarında, gıda ve yem ile gıdayla temas eden madde ve malzemelerde kalite ve hijyen analizleri
belirlemektir. Bu laboratuvarlarda özel istek, yayımlanarak yürürlüğe giren Gıda Kontrol İhracat Numuneleri İçin Yetkili Laboratuvar Sayıları
yapılmaktadır. Laboratuvarlar öncelikli olarak Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan kuruluş izni ardından da analizler için
denetim, ithalat ve ihracat numuneleri Laboratuvarlarının Kuruluş, Görev, Yetki 72
analizleri yapılmaktadır. çalışma izni almak zorundadır. 34
ve Sorumlulukları ile Çalışma Usul ve
Esaslarının Belirlenmesine Dair Yönetmelik 20 2
Bir deney laboratuvarında yapılan Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan kuruluş ve çalışma
hükümlerine göre yetkilendirilmektedir. izni alan gıda analiz laboratuvarları akredite olmayı talep ettikleri
ölçümlerin güvenilirliğini sağlamanın temel AB Kuru Meyve İhracatı Yet. AB Biber İhracatı Yet. Lab. AB Asma Yaprağı İhracatı Yet. Rusya Fed. Yaş Meyve Sebze
Lab.
ihr. Yet. Lab.
Lab.
analizleri içeren bir başvuru formuyla TÜRKAK’ a başvurmaktadır. Başvuruyu takiben dokümanlarını TÜRKAK’ a ileten
koşulu akreditasyondur. Akreditasyon; Gıda analiz laboratuvarlarında, gıda ve
Bakanlık Gıda Kontrol Laboratuvar
Günümüzde dünyada standart hale
yapılan test ve analizlerin güven laboratuvarda akreditasyon denetimi gerçekleştirebilmek için, kalite sisteminin işleyişini incelemek üzere bir baş
yem ile gıdayla temas eden madde ve
Günümüzde dünyada standart hale gelmiş yaklaşımların oluşturulması, belgelendirilmesi, bu yaklaşımların birbiriyle
gelmiş yaklaşımların oluşturulması,
Müdürlükleri listesi ve faaliyet izni alan
sağlayabilmesi için laboratuvarın teknik malzemelerde kalite ve hijyen analizleri ları incelemek üzere teknik uzmanlardan oluşan bir denetim ekibi gerçekleştirilmesi, izlenebilirliğin sağlanması ve
denetçiden ve talep edilen analizlere ilişkin teknik şart
uyumlu olarak uygulanması, bilgi transferinin kesintisiz bir şekilde
yeterliliğinin uluslararası tanınmış ve yetkili yapılmaktadır. Laboratuvarlar öncelikli özel gıda kontrol laboratuvarları listesinde belgelendirilmesi, bu yaklaşımların
karşılaştırılma yapılabilmesi amacıyla laboratuvarların akreditasyon çalışmaları önem kazanmıştır.
atanmaktadır. Denetim, doküman inceleme ve saha denetimi olmak üzere iki aşamadan oluşmaktadır. Denetim
bir kuruluş tarafından gerekli kriterlere olarak Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan (11.10.2019 tarihi itibariyle) açıklanmıştır. birbiriyle uyumlu olarak uygulanması,
sonucunda ekip tarafından oluşturulan bir rapor ile laboratuvarın durumu TÜRKAK’a bildirilmekte ve denetim sırasında
göre değerlendirilmesi, onaylanması ve kuruluş izni ardından da analizler için Türkiye’de 41 adet Bakanlık ve 9 adet bilgi transferinin kesintisiz bir şekilde
İthalat ve ihracatı söz konusu gıda ürünlerinin analizleri düşünüldüğünde ülkemizde gıda analiz sonuçlarının
gerçekleştirilmesi, izlenebilirliğin
Kamu Kurum ve Kuruluşlarına ait toplam
sonrasında denetlenmesi faaliyetidir. açılan uygunsuzluklara ait düzeltici faaliyetlerin laboratuvar tarafından tamamlanmasının ardından denetim ekibi
çalışma izni almak zorundadır.
güvenilirliğine ve kalitesine olan ihtiyaç açık bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Bunu sağlamanın yollarından biri de
sağlanması ve karşılaştırılma yapılabilmesi
50 adet Devlet ve Gıda Kontrol Laboratuvar
Akreditasyon sayesinde personel tarafından denetim sonuç raporu hazırlanmakta ve dosya akreditasyon karar kuruluna sunulmaktadır. analiz sonuçlarının güvenilirliği dünya ticaretini ilgilendirmektedir.
akreditasyondur. Özellikle ihracat numunelerinin
kalitesi sürekli geliştirilecek, kullanılan Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan Müdürlüğü ve T.O.B’den faaliyet izni alan amacıyla laboratuvarların akreditasyon
Dolayısıyla gıda laboratuvarlarının akredite olması; analiz sonuçlarının güvenilirliği, uluslararası alanda kabul görmesi,

ekipmanların, metotların, çevre şartlarının kuruluş ve çalışma izni alan gıda analiz 88 adet Özel Gıda Kontrol Laboratuvarı çalışmaları önem kazanmıştır.
ticaretin kolaylaşması ve ülkemizin uluslararası alanda prestiji açısından önem taşımaktadır.
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı (TOB)’na bağlı faaliyet gösteren laboratuvarlar Bakanlık Gıda Kontrol Laboratuvar
sürekli izlenmesi sağlanacak ve sürekli laboratuvarları akredite olmayı talep (ÖGKL) olmak üzere toplam 138 adet İthalat ve ihracatı söz konusu gıda
laboratuvar bulunmaktadır. Üniversite
iyileştirme çalışmaları ile güvenilir test ettikleri analizleri içeren bir başvuru gıda kontrol laboratuvarları listesinde (11.10.2019 tarihi itibariyle)
Müdürlükleri listesi ve faaliyet izni alan özel
Kaynaklar:
ürünlerinin analizleri düşünüldüğünde
sonuçları garanti edilebilecektir. Böylece formuyla TÜRKAK’ a başvurmaktadır. ve Ticaret Borsaları gibi kamu kurum ve ülkemizde gıda analiz sonuçlarının
kuruluşlarına ait 9 adet laboratuvar kamu Devlet ve Gıda
açıklanmıştır. Türkiye’de 41 adet Bakanlık ve 9 adet Kamu Kurum ve Kuruluşlarına ait toplam 50 adet
daha etkin bir gıda kontrol sistemi ve Başvuruyu takiben dokümanlarını TÜRKAK’ laboratuvarlarına dâhil edilmiştir. güvenilirliğine ve kalitesine olan ihtiyaç
1. Anonim 2019, TÜRKAK Akredite Kuruluş Arama Portalı (https://secure.turkak.org.tr/kapsam/search) Erişim
Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü ve T.O.B’den faaliyet izni alan 88 adet Özel Gıda Kontrol Laboratuvarı (ÖGKL) olmak
güvenilir sonuç veren laboratuvar hizmetleri a ileten laboratuvarda akreditasyon Tarihi: 20.12.2019 açık bir şekilde ortaya çıkmaktadır.
oluşturularak gıda güvenliği alanındaki denetimi gerçekleştirebilmek için, kalite Bunu sağlamanın yollarından biri de
üzere toplam 138 adet laboratuvar bulunmaktadır. Üniversite ve Ticaret Borsaları gibi kamu kurum ve kuruluşlarına ait
2. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, “Gıda Kontrol
şüphelerin ve kamuoyunda oluşan bilgi sisteminin işleyişini incelemek üzere bir ştir. 20.12.2019 tarihi itibariyle TÜRKAK akredite Laboratuvarlarının Kuruluş, Görev, Yetki ve Sorumlulukları ile
9 adet laboratuvar kamu laboratuvarlarına dâhil edilmi
akreditasyondur. Özellikle ihracat
Çalışma Usul ve Esaslarının Belirlenmesine Dair Yönetmelik” Resmi Gazete, 28157 3. Mükerrer, 29 Aralık 2011.
kuruluş arama portalı incelendiğinde 50
kirliliğinin önüne geçilebilecektir. baş denetçiden ve talep edilen analizlere
adet devlet laboratuvarının 42’sinin akredite numunelerinin analiz sonuçlarının
3.TS EN ISO/IEC 17025:2017 “Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yetkinliği için Genel Gereklilikler Standardı”,
ilişkin teknik şartları incelemek üzere olduğunu, 8’inin akredite olmadığını, 88 güvenilirliği dünya ticaretini
2017.
20.12.2019 tarihi itibariyle TÜRKAK akredite kuruluş arama portalı incelendiğinde 50 adet devlet laboratuvarının
Akreditasyon isteğe bağlı bir süreçtir. teknik uzmanlardan oluşan bir denetim adet özel gıda kontrol laboratuvarının ilgilendirmektedir. Dolayısıyla gıda
Yetkinlik, tarafsızlık ve bağımsızlığa 42’sinin akredite olduğunu, 8’inin akredite olmadığını, 88 adet özel gıda kontrol laboratuvarının 77’sinin akredite
ekibi atanmaktadır. Denetim, doküman
laboratuvarlarının akredite olması; analiz
77’sinin akredite olduğunu, 11’inin akredite
odaklıdır. Herhangi bir testin ne zaman, inceleme ve saha denetimi olmak üzere olmadığını görüyoruz. sonuçlarının güvenilirliği, uluslararası
olduğunu, 11’inin akredite olmadığını görüyoruz.
nerede ve kim tarafından yapılırsa yapılsın iki aşamadan oluşmaktadır. Denetim alanda kabul görmesi, ticaretin

aynı sonucu vermesini sağlamaya yöneliktir. kolaylaşması ve ülkemizin uluslararası
Kalitenin sürekliliğini ve güvenilirliğini Türkiyedeki Gıda Analiz Laboratuvarlarının Akreditasyon Durumu alanda prestiji açısından önem taşımaktadır.
disiplin altına almak amacındadır. Yapılan
test başka bir laboratuvar veya ülkede Kaynaklar:
yapılsa bile belirlenmiş güvenirlik aralıkları Akredite Akredite değil 1. Anonim 2019, TÜRKAK Akredite Kuruluş Arama
içinde aynı sonucun alınmasını sağlar. 119 Portalı (https://secure.turkak.org.tr/kapsam/search)
77 Erişim Tarihi: 20.12.2019
42 2. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, “Gıda
Deney ve kalibrasyon laboratuvarları için 8 11 19
TS EN ISO/IEC 17025 Deney ve Kalibrasyon Kontrol Laboratuvarlarının Kuruluş, Görev, Yetki
Laboratuvarlarının Yetkinliği için Genel Devlet Lab. Özel Lab. Toplam Lab. ve Sorumlulukları ile Çalışma Usul ve Esaslarının
Belirlenmesine Dair Yönetmelik” Resmi Gazete,
Gereklilikler Standardı kullanılmaktadır. TS 28157 3. Mükerrer, 29 Aralık 2011.
EN ISO/IEC 17025, bir laboratuvarın spesifik 3.TS EN ISO/IEC 17025:2017 “Deney ve

testleri gerçekleştirme konusunda yetkin sonucunda ekip tarafından oluşturulan bir Tarım ve Orman Bakanlığı, laboratuvarların Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yetkinliği için Genel
olduğunun tanınması için karşılanması rapor ile laboratuvarın durumu TÜRKAK’a yapmış oldukları analiz veya analiz Gereklilikler Standardı”, 2017.
gereken genel gereklilikleri açıklayan bir bildirilmekte ve denetim sırasında açılan gruplarında önem ve öncelik durumlarını 4. YEŞİLÖREN, G., KARATAŞ, S., “Gıda Analiz

standarttır. TS EN ISO/IEC 17025 standardı uygunsuzluklara ait düzeltici faaliyetlerin belirlemek suretiyle akreditasyon şartı Laboratuvarları için Akreditasyon Süreci ve
genel olarak; laboratuvarın kalite yönetim laboratuvar tarafından tamamlanmasının aramaktadır. Avrupa Birliği’ne biber ihracatı, Gerekliliği”, Dünya Gıda Dergisi, 2015.
5. Anonim 2019, İSTANBULLU PAKSOY, Ö., “Gıda
sistemi ve laboratuvar teknik şartları ardından denetim ekibi tarafından denetim asma yaprağı ihracatı, kuru meyve ihracatı Kontrol Laboratuvarlarında ISO/IEC 17025:2017
kapsayan bir standarttır. Bu standarda göre sonuç raporu hazırlanmakta ve dosya ve Rusya Federasyonu’na yaş meyve sebze Akreditasyonu ve Gıda Güvenliğine Etkisi” (http://
akreditasyon koşullarının uygunluğunu ve akreditasyon karar kuruluna sunulmaktadır. ihracatı için yetkili laboratuvarlar Tarım www.olcumbilim.org) Erişim Tarihi: 22.12.2019