Page 58 - LabMedya - 57
P. 58

58               BİYOLOJİ                                                                                 www .labmedy a.c om




                                            OLMADAN


                                           YAŞAYABİLECEĞİMİZ


                                       ORGAN







       İnsan vücudu kendisini inanılmaz derecede   hareketiyle besinlerin fiziksel sindirimini   diğer hastalıklar kolonun bir kısmının   gerekmektedir. Öte yandan apandisit alınsa
       çabuk toparlayabilen bir yapıdır. Kan   sağlamaktır. Bunun yanı sıra proteinlerin   veya tamamının alınmasına sebep olabilir.   bile tekrar büyüyüp acıya sebep olabilir.
       bağışladığımızda 3,5 trilyon civarında   sindirimini sağlayarak kimyasal sindirim   Ameliyattan sonra tuvalet alışkanlarında   Bazı durumlarda apandisitin küçük bir
       kırmızı kan hücresi kaybederiz fakat   gerçekleştirmektir. Bir diğer görevi ise   bir değişikliğe yol açsa da genelde insanlar   parçası vücutta kalmış olabilir ve bu kısım
       vücudumuz hızlı bir şekilde kendini yeniler.   emilim yaparak sindirilen besinlerin   rahat bir şekilde iyileşir. Bu iyileşme   tekrar iltihaplanma yapabilir. Apandisiti
       Hatta hayati organlarımızın büyük bir   kana geçişini sağlamaktır. Midenin bir   sürecine yardımcı olması için ilk aşamada   aldıran insanlar yaşamlarında hiçbir fark
       bölümünü kaybedip hayatta kalabilmemiz   başka görevini ise salgı üretmek şeklinde   yumuşak gıdalarla beslenilmesi önerilir.  hissetmezler.
       mümkündür. Örneğin, bazı insanlar sadece   özetleyebiliriz.
       yarım beyinle görece normal bir yaşam
       sürdürebilir. Diğer bazı organlarımız   Mide, kanser veya travma hasarı
       da yaşamımız üzerinde çok fazla etki   neticesinde ameliyatla alınabilir. 2012
       bırakmadan vücudumuzdan tamamen   yılında, İngiliz bir kadın sıvı nitrojen içeren
       çıkarılabilir. İşte o kadar da “hayati   bir kokteyl içtikten sonra midesini aldırmak
       olmayan” yedi organ…           zorunda kaldı. Mide çıkarıldığı zaman,
                                      cerrahlar yemek borusunu doğrudan ince
                                      bağırsağa bağlar. İyi bir iyileşme ve vitamin
                                      takviyesiyle normal bir beslenme düzeni   SAFRA KESESI          BÖBREKLER
                                      sürdürülebilir.
                                                                      Safra kesesi, karnımızın göğüs kafesine   Pek çok kişi iki böbreğe sahiptir fakat
                                                                      yakın yerinde sağ tarafta karaciğerimizin   bir böbrekle de hayatta kalabilirsiniz.
                                                                      hemen altında bulunur. Safra denen bir   Hatta diyaliz makinesine bağlı olarak iki
                                                                      maddeyi depolar. Safra, karaciğerimiz   böbreğiniz olmadan da yaşayabilirsiniz.
                                                                                                      Böbreklerin rolü; kanı süzerek su ve
       DALAK                                                          tarafından üretilir ve yağların sindirimine
                                                                      yardımcı olur ancak sindirim için ihtiyaç   elektrolit dengesini ve vücudun asit-baz
       Dalak; karın bölgesinin sol tarafında,                         duyulmadığı durumlarda safra kesesinde   dengesini korumaktır. Böbreklerimiz; bir
                                                                                                      elek gibi davranarak vücudun ihtiyaç
       kaburgaların tam altında arkaya doğru                          depolanır.                      duyduğu protein, hücre ve diğer besin
       uzanan bir organdır. Yaralanma sonucunda   ÜREME ORGANLARI
       en sık çıkarılan organlardan birisidir.                        İnce bağırsağımız; yağı tespit ettiği   içerikleri gibi yararlı şeyleri tutacak şekilde
       Kaburgalara yakın bir bölgede yer aldığı   Erkek üreme organları testis, kadın üreme   zaman yağların sindirimine yardımcı   yapar. Daha da önemlisi, ihtiyacımız
       için, karın travmasına maruz kalma ihtimali   organları ise yumurtalıktır. Bu organlar   olması için salgıladığı bir hormon ile safra   olmayan pek çok şeyden idrar aracığıyla
       yüksektir. Kolayca yırtılan bir kâğıt benzeri   çift halinde bulunur ve insanlar bu organ   kesesini safra salma noktasında uyarır.   kurtulmamızı sağlar.
       kapsülle çevrilidir. Bu kapsül hasar aldığı   çiftlerinden birisinin alınmasıyla da çocuk   Fakat safradaki aşırı kolesterol safra
       takdirde kolayca iç kanamaya sebep olabilir   sahibi olabilir. Kanser veya özellikle   taşı oluşturabilir ve bu taşlar safranın   Böbreğimizi veya böbreklerimizi pek
       ve eğer teşhis edilmez ve tedavi edilmezse   erkeklerde şiddet, spor ve trafik kazaları   dolaştığı ince boruları tıkayabilir. Bu durum   çok sebepten ötürü aldırmak zorunda
       bu iç kanama ölüme neden olabilir.  yüzünden üreme organlarının biri veya ikisi   gerçekleştiğinde safra kesesinin alınması   kalabiliriz. Kalıtsal durumlar, alkol ve
                                      birden ameliyatla alınabilir. Kadınlarda ise   gerekebilir. Safra kesesi alma ameliyatı   uyuşturucudan kaynaklanan zarar veya
       Dalak içerisine baktığımızda hemen göze   rahim (döl yatağı) alınabilir. Rahim ameliyatı   “kolesistektomi” olarak bilinir ve Türkiye’de   enfeksiyon bu sebeplerden bazılarıdır.
       çarpan iki renk görürüz. Bu renkler koyu   (histerektomi) kadınların çocuk sahibi   her yıl -kesin veri olmamakla birlikte-   Eğer iki böbreğimizi de kaybedersek,
       kırmızı ve az da olsa beyazdır. Esasında bu   olmasını engeller ve ayrıca menopoz öncesi   40.000-60.000 insanın bu operasyonu   böbrek görevi dışarıdan sunulan diyaliz
       renkler işlevleriyle bağdaşır. Kırmızı renkli   adet döngüsünü de durdurur. Araştırmalar,   geçirdiği tahmin ediliyor. Pek çok insan   makinesi desteğiyle sağlanabilir. Bu destek
       kısım, alyuvarları (kırmızı kan hücreleri)   yumurtalıklarını aldıran kadınların ortalama   hiçbir medikal müdahale gerektirmeden   iki şekilde gerçekleşebilir: Hemodiyaliz
       depolama ve yenilemeden sorumluyken,   yaşam süresinin düşmeyeceğini ortaya   safra taşı taşırken, herkes bu kadar şanslı   ve peritoneal diyaliz. İlki (hemodiyaliz),
       beyaz renkli kısım ise ise akyuvarlar   koyuyor. İlginç bir şekilde, iki testisini   olmayabilir. 2015 yılında Hindistan’da bir
       (beyaz kan hücreleri) ve trombositlerden   aldıran erkeklerin ise ortalama yaşam   kadının ameliyatla -rekor sayıda- 12.000   dekstroz çözeltileri içeren bir makine
       (kan pulcukları) sorumludur. Dalağımız   süresi artabiliyor.   safra taşı aldırdığı biliniyor.  yardımıyla, ikincisi ise (peritoneal diyaliz);
       olmadan rahatlıkla yaşayabiliriz. Çünkü                                                        karın bölgesine -dışarıdan- yerleştirilen ve
       karaciğerimiz, alyuvarları ve bileşenlerini                                                    dekstroz çözeltilerini manuel olarak içeri-
       yenileyerek dalağın görevlerini üstlenebilir.                                                  dışarı taşıyan bir sonda yardımıyla kanı
       Ayrıca, lenfoid dokuları da dalağın                                                            süzer. Her iki yöntem de atıkların vücuttan
       bağışıklık fonksiyonu görevlerine yardımcı                                                     atılmasını sağlar.
       olabilir.
                                                                                                      Eğer bir kişi diyalize bağlanırsa; beklenen
                                                                                                      yaşam süresi diyaliz tipi, cinsiyet, mevcut
                                      KOLON (KALIN BAĞIRSAK)          APANDISIT                       hastalıklar ve yaş gibi belli faktörlere
                                                                                                      bağlı olarak değişkenlik gösterir. Pediatric
                                      Kolon veya kalın bağırsak yaklaşık 2 metre   Apandisit; kalın bağırsağımız ve ince   Nephrology (2017)‘de yayımlanan bir
                                      uzunluğunda bir tüptür ve çıkan kolon,   bağırsağımızın birleşiminde bulunan   araştırmada, diyalize bağlanan 20’li
                                      transvers kolon, inen kolon ve sigmoid   küçük, kör uçlu solucan benzeri bir yapıdır.   yaşlarındaki hastaların 16 ila 18 yıl
                                      kolon olarak dört kısımdan oluşur. Kalın   Tek taraflı doğası gereği, bağırsağa ait   yaşadığını öngörürken 60’lı yaşlardaki
       MIDE                           bağırsağın bu kısımlarının temel görevleri,   maddeler içeri girdiğinde dışarı atmak   insanlar için bu sürenin yaklaşık 5 yıl
                                      su ve vitaminlerin emilimini sağlamak   zorlaşır ve apandisit iltihaplanır. Buna   olduğunu ileri sürüyor.
       Midemizin dört temel görevi vardır.   ve kalan besin atığı posayı sıkıştırarak   apandisit veya apandisit iltihabı denir.
       Bunlardan birisi, kasılıp gevşeme   dışkı haline getirmektir. Kanser veya   Ciddi durumlarda, apandisitin alınması   Kaynak: Bilimfili.com
   53   54   55   56   57   58   59   60   61   62   63