Page 17 - LabMedya - 56
P. 17
www .labmedy a.c om PSİKOLOJİ 17
YÜZ IFADELERINDEKI
DUYGULARI NEYE
GÖRE ALGILIYORUZ?
Yukarıdaki resme bakın. Genç kadının Santos ise, “Ruh halleri ve yüz ifadeleri farklı davranışlarla ilişkili olabilirken, tek ifadesi farklı anlamlar taşıyabiliyor”
şaşırmış olduğunu mu düşünüyorsunuz? arasındaki ilişki neredeyse hiçbir zaman bir davranış da farklı ruh halleri sırasında şeklinde durumu ifade ediyor.
Eğer öyleyse yanılıyor olabilirsiniz. bire bir doğrultuda ilerlemiyor. Örneğin ortaya çıkabiliyor. Yüz hareketleri de
İnsanların duyguları ortaya koyan yüz belirli bir ruh hali ya da duygusal durum bundan farklı değil; dolayısıyla aynı yüz Kaynak: Scientificamerican, Bilimoloji
ifadeleri üzerindeki algısı, karşıdaki kişinin
yüzünün fiziksel özellikleriyle olduğu kadar,
hem içinde bulunulan durumla (içerikle)
hem de ifadeyi algılayan kişiyi etkileyen
birçok başka faktörle (kişinin geçmiş
deneyimleri, kültürel birikimi veya bireysel
beklentileri gibi) ilgili.
Bu fikri test etmek için, Neurodata Lab
araştırmacıları kısa bir test oluşturdu ve
29 ülkeden 1400’ü aşkın insandan dört
çift; yani toplamda sekiz resme bakmasını
istedi. Her resim ikilisindeki ilk fotoğrafta
belirli bir yüz ifadesine sahip bir kadın
resmi vardı. İkinci resim de ilkiyle aynıydı
ama arada bir fark vardı ve bu fark da
resme bir objenin eklenmiş olmasıydı: Bir
rimel fırçası, bir kitap ve gözlük, bir kürdan
ya da bir gitar. Bu objeler resimlere bir
içerik katıyordu. Katılımcılar her resme
baktı ve kendilerine duygusal görünen yüz
ifadelerini bildirdi.
Bir objeyi içeren ve içermeyen resimler
üzerindeki cevaplar arasında ciddi ölçüde
farklılık olduğu görüldü. Ortalamada,
insanlar bir içerik katılmamış olan
resimlerdeki yüzlerin çoğunu “duygusal”
buldular. Resme bir obje eklendikten
sonraysa, katılımcılar sıklıkla fikirlerini
değiştirdiler ve dört resimden sadece aşağı
yukarı bir tanesinde duyguların mevcut
olduğunu söylediler. Diğer bir deyişle;
bulgular resimlere eklenen objelerin,
insanların yüzde 60’ından fazlasının
resimlerdeki duygu ifadelerini algılama
şeklini değiştirdiğini gösterdi. Duygu algısı
ciddi ölçüde içinde bulunulan durumun
içeriğiyle ilintili. Bizim sözsüz olarak
kendimizi ifade etme şeklimizi etkileyen
çok çeşitli faktörler var. Bunlar arasında
yaş, cinsiyet, toplum veya kültürdeki
bireysel farklılıklar ve çeşitli durumsal
faktörler bulunuyor.
Psikolog Lisa Feldman Barrett, “How
Emotions Are Made: The Secret Life of
the Brain” isimli kitabında şöyle yazıyor;
“Sosyal gerçeklik sadece kelimelerden
ibaret değil; bu insanın içine işleyen bir
durum. Kişinin kültürünün kullandığı
sözcükler ve sahip olduğu genel görüşler
insanın beyninin nasıl algılayacağını ve
işleyeceğini ve duygu hissedildiği sırada
meydana gelen fiziksel değişimleri
şekillendirmeye yardımcı oluyor”.
Porto Üniversitesi’nden Fernando Ferreira-
