Page 12 - LabMedya - 56

12 İLETİŞİM www .labmedy a.c om

KARŞINIZDAKINI

DINLIYOR MUSUNUZ?

Ahmet Cemil ÖLÇER / Aile ve Evlilik Danışmanı - EMDR Terapisti - Sosyal Hizmet Uzmanı

İletişim aslında kavram olarak kullanıma karşımızdakinin söylediğinden ne anladığımızı öğesidir. Sözcükleri söylerken, her sözcüğün bir bütün olduğu gibi sözel olmayan öğeleri
girdiği 19. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına bir cümleyle kendisine tekrarlarız. Sözlüklere yerli yerinde kullanılması konunun anlaşılması kişinin tarzını, tavrını ve söylenenin algılanış
kadar telefon, telgraf gibi basit düzeydeki baktığımızda iletişim ya da etkili iletişim; ve doğru algılanması bakımından oldukça biçimini belirler. Örneğin komik veya esprili
iletişim araçları bağlamında ele alınmış “Duygu, düşünce ya da bilgilerin her önemlidir. Yerli yerinde kullanılmayan kelime konuşmalar dinleyicinin dikkatini daha fazla
ve bireyler arasında söz konusu araçlar türlü yolla başkalarına aktarılması” gibi veya sözcükler, hatalı ve yanlış kullanımlar çeker ve iletişimin karşı tarafa etkisini arttırır.
yoluyla gerçekleştirilen ileti alışverişi olarak ifadelerle karşımıza çıkıyor. Peki, gönderici iletişimi engellediği gibi konuşmada kullanılan İletişimin en önemli unsurlarından biri ise
tanımlanmıştır. Eskiden beri yapılan bu basit ve alıcı olmak üzere iki taraf arasındaki bilgi sözcüklerdeki söylem hataları da (yanlış dinlemedir. Schiller; “Karşınızdakini dinliyor
tanım, iletişim olgusuna bakış açısının da aynı alışverişi süreci olarak da tanımlanabilecek tonlama ve telaffuz) iletişimi olumsuz yönde musunuz, yoksa konuşmak için sıra mı
oranda basit olmasına temel oluşturmuştur iletişim hakkındaki diğer detaylar neler? Hiç etkiler ve bu tür söylem (diksiyon) hataları bekliyorsunuz?” der bir sözünde. Dinleme;
düşündünüz mü? genelde iyi dinlememekten kaynaklanır. sesli uyarıcıları işitmek, anlamak ve zihinde
Tanım olarak ya da bilinen anlamıyla iletişim, Çünkü dinlemek düzgün ve güzel konuşmanın yapılandırmak için kulak ve beynimizde
sözlü ya da sözsüz mesajların aktarılması Etkili iletişim ve beden dili da anahtarıdır. yürütülen karmaşık bir süreçtir. Dinleme
yoluyla kurulan bir bağ olduğu gibi bizim Etkili iletişim de ilk basamak kişinin kendini iletişim kurmanın önemli bir aracıdır. Dinleme
başkalarını, başkalarının da bizi anlaması ifade etme becerisidir. Bireyin algılama düzeyi Konuşma biçiminin yanı sıra algı eksikliği, sadece iletişim kurma aracı değil; öğrenme,
sürecidir. Örneğin Doğan Cüceloğlu iletişimi ve ifade edebilme becerisine uygun olarak işitme engeli, konu ile ilgili bilgi yoksunluğu, anlama, zihinsel duygusal ve sosyal becerileri
“iki birim arasında birbiriyle ilişkili mesaj içinde bulunduğu durumu ve duyguyu ifade bilmediği konu ve alanlarda fikir yürütme geliştirmek için önemli bir alandır. Her bireyde
alışverişidir” şeklinde tanımlarken kullanmış etmesini sağlayacak açık uçlu soruların ve boş konuşma gibi durumlar bireysel olduğu gibi iletişimde de en çok yapılması
olduğu birim kelimesi insanı, hayvanı ya da sorulmasıdır. İkinci basamak ise dinleme yetersizlikte dikkat çeken diğer unsurlardır. gereken ama üzerinde en az durulan iletişim
makineleri kapsar. İletişim sadece insana becerisidir. Birey iletişime geçerken iletişim Herkesin her alanda aynı başarıyı göstermesi türü dinlemedir. Bireyi tanımanın, anlamanın
özgü bir olay olmadığı gibi diğer bir ifadeyle kanallarını açık tutmalı, bireyin cevabını mümkün değildir. Bildiğimiz şeyler kadar ve sorunlarına daha kolay çözüm bulmanın
bir bilgi ve anlayışın bir bireyden değerine ilgiyle dinlediğimizi sözel veya beden diliyle bilmediğimiz şeyler de çoktur. Bilmediğimiz yolu iyi bir dinleyici olmaktan geçer.
geçirilmesi sürecidir ve temel olarak insanlar belirtmelidir. konu hakkında görüş bildirmek ister istemez
arasında kurulan bir anlam köprüsü. Diğer bir yanlış anlaşılmalara, hatta kişilerarası iletişim Doğru dinleme yöntemleri
ifadeyle de anlaşılabilir mesajların alınması Etkili iletişim de önemli diğer bir basamak sürecinde küçük düşmelere kadar varan Dinlemenin de kendi içerisinde şekilleri
ve yollanması sanatıdır ve iletişim söylenen ise tartışmadır. Tartışma iki insan arasındaki sonuçlara götürebilir insanı. Küçük düşme mevcut değil midir? Tabi ki mevcuttur.
sözlerden çok daha fazlasını içerir. Karşı çatışmayı fikir birliğine vararak çözme süreci bireyde yetersizlik ve eksiklik duygusu Dinleme şekillerinden karşımıza ilk çıkan
tarafa anlatmak istediğimizi ulaştırmak olarak tanımlanabilir. Tartışma esnasında oluşturacağından bu insanların sağlıklı iletişim içeriği dinleme hususudur. İçeriği dinleme
isterken ne söylediğimizden çok, nasıl bireyin algılama düzeyine uygun olarak yürütmeleri de mümkün olamayacaktır. de dinleyen konuşanın ne dediğini anlamaya
söylediğimiz iletişimde önem kazanmakta. belirttiği duygu veya durum hakkında çalışırken, kritik dinleme de ise konuşmacının
açıklayıcı görüş belirtilmelidir. Son olarak Hatalı iletişim teknikleri ne demek istediğini anlamaya çalışılan
Çoğunluğumuz, hayatın bir gereği olan etkili iletişimin son ve önemli basamağı kişiyi İletişimin önündeki engellerden bahsederken, dinleme şeklidir. Empatik dinleme de dinleme
iletişimin ne olduğundan veya diğer övme olarak adlandırılır. Övme diğer kişinin iletişim esnasında her hepimizin kullandığı şekilleri arasında önem arz eden iletişim
detaylarından bihaber olarak iletişim kuruyor. savunmacı davranışını azaltmak adına etkili hatalı iletişim teknikleri de yok değildir. Peki, yöntemidir. Empatik dinleme de konuşmacının
Oysaki iletişim tüm varlıklar arasında olan bir iletişim yöntemidir. nedir bu hatalı iletişim teknikleri? İnsanların ruh halini ve hissiyatını anlamaya çalışırken
bir şey ve bu kavramın en azından ana birbirleriyle iletişimde bulunması karmaşık dinleyici çoğu kez kendisini konuşanın
hatlarına bakarak fikir edinilmesi gerektiğini İletişim kurarken karşımıza çıkan engeller ve belirli bir süre gerektiren bir iştir. İletişim yerine koyarak dinler. Dinleme şekillerin den
düşünüyorum. Gelin; “İletişim nedir, ögeleri Sağlıklı bir iletişim sağlanmasının yolu sürecini anlamak ve onu etkili bir şekilde sonuncusu ise aktif dinleme şeklidir. Aktif
ve unsurları nelerdir?” hep birlikte öğrenelim. bireylerin iletmek istedikleri mesajları doğru kullanmak için iletişimi engelleyen etkenlerin dinleme de amaç uyuşmazlıkların çözümü
Belki de daha önce hiç düşünmediğiniz, biçimde anlatmaları ve kişiler arası iletişimin bilinmesi/bunların ortadan kaldırılması için ve farklılıkların giderilmesidir. Dinleyici aktif
“İletişim kurmak için ne gibi yollar vardır, kaç engelsiz olmasına bağlıdır. Kişilerin birbirleri yöntemler araştırılması gerekir.
farklı şekilde iletişim kurulabilir” gibi soruların ile istenen bir biçimde iletişim kurmalarını dinleme esnasında vücut dilini de kullanarak
cevaplarına kısaca değinelim. ve anlaşmalarını zorlaştıran her türlü faktöre Sağlıklı ve etkili iletişim kurarken karşımıza konuşanı doğru anlayıp anlamadığını da
iletişim engeli diyebiliriz. Bu durum bazı birçok engel çıkar. Örneğin; karşımızdakine sorgulayarak dinler. Etkili iletişimde hatalı
İletişimde göz teması zaman doğru kanalın kullanılmamasından klişe cevaplar ve belirsiz güvenceler verme, iletişim teknikleri olduğu gibi dinlerken de
Evet, iletişim! Yani insanlık tarihi kadar eski bazen de tarafların kişisel özelliklerinden kendi yaşantımızdan örnekler vererek teselli yanlış dinleyebileceğinizi düşündünüz mü? İyi
olan bir olgu! Zamanın ilerlemesiyle birlikte kaynaklanabilir. İletişimde taraflar birbirlerinin etme, kişiyi ikna etmeye çalışma, iletişim bir dinleyici miyiz?
teknikleri değişse de iletişim insanoğluyla deneyimlerini, değerlerini, algılarını ve benzeri esnasında fikir uyuşmazlığından kaynaklı
birlikte doğmuş ve yine onunla birlikte özelliklerini dikkate almadıkları zaman yargılama veya savunma, duyguları azımsama Etkin dinleme bize ne kazandırır?
gelişmiştir. Örneğin; mağara taşlarına çizilen engellere takılıp kalmaktadırlar. azımsarken duygu ifadesini engelleme, haklı Etkin dinleme de kişiler yargılanmadıklarını
şekiller iletişimin varlığına verilebilecek olma isteği, konuyu değiştirme, karşımızdakini düşündükleri için başlangıçta söylemeyi
en eski örnekler arasındadır. Buna ek İletişimin doğru yolu dinlememe, gizlilik ilkesini dikkate almama, düşündüklerinden daha fazlasını
olarak; duygu ve düşünceleri anlatmak için Bireysel yetersizlikler, sosyo-ekonomik sırf merak ettiğimiz için gereksiz ve deşici söyleyebilirler. Bununla birlikte kendileri ile
yapılan danslar ateşle, dumanla, güvercinle farklılıklar, güç ve otorite ilişkileri, kişinin sorular yöneltme, gözle görülen sorunları ilgili temelde yatan esas sorunun farkına
haberleşmeler, duyguları anlatmak için toplumsal rolü, kitle kültürü ve bireyci ele alırken altta yatan sorunları, anlamları varabilirler. Yaşanmış ve bitmiş bir olay
yapılan besteler, resimler ve dahası hep anlayış, teknolojinin hayatımıza dâhil dikkate almama, dinleyicinin sorunları ile ilgili çözümsüzlüğü kabullendikleri gibi
iletişim için başvurulan yollardır. Kısacası; olmasıyla yalnızlık ve yabancılaşma olarak kendine göre değerlendirerek, kendisi için “anlaşıldım” duygusunu yaşar, karşılarındaki
iletişim her zaman var olmuştur ve olacaktır. adlandırılabilir. uygun seçenekleri seçmesi, her zaman yerine kişiye olumlu duygular besleyebilirler.
getiremeyecek sözler vermek. Amaçlarını aşan bir şey söylediklerinde ise
İletişim söylenen sözlerden çok daha fazlasını Kişilerarası iletişimin başarısı için insan, bunu fark edip kendilerini düzenleyebilirler.
içeren, karşı tarafa anlatmak istediğimizi düşünüp hissettiğini karşısındakine en Tüm bu bahsi geçen iletişim unsurlarının yanı Tüm bunların yanında karşılarındaki kişiyi
ulaştırmak isterken ne söylediğimizden çok uygun biçimde anlatabilme becerisine sahip sıra, etkili iletişimde bazı önemli noktalar da dinlemeye ve anlamaya hazır hale gelirler.
nasıl söylediğimizin önem kazandığı bir ileti olmalıdır. Anlatabilme becerisi sözel-parasözel var. Mesela sözsüz iletişim. Sözsüz iletişim
şekli. Etkili iletişim ise karşı tarafın karar ve bedensel iletişimin eşgüdümlü olarak duyuları, sözlü ise iletişim duyguları daha İletişim sanıldığı gibi kolay olmayan bir
verme ve harekete geçme sürecini istenilen kullanılmasıyla olanaklıdır. Örneğin donuk iyi anlatır. Birçoğumuz iletişim esnasında olgudur. Çünkü iletişim kurarken insanlarla
şekilde yönlendirmeyi sağlayan, tutku ve bir yüz ve ses tonuyla verilen müjdeli haber, mimik jest, gülümseme, baş hareketlerimizi doğru bir paylaşımda bulunmak gerekir.
enerji ile harmanlanan iletişimdir. Etkili iletişim anlatımsal etkiyi cılızlaştırır. kullanırız. İletişim kuramamak mümkün İletişim kurulduğunda hayat ilerler, insanlar
kurarken karşınızdaki kişiyle doğrudan göz değildir ve iletişimde başlangıç çok önemlidir. anlaşırlar ve yaşanan problemler çözülür,
teması kurar ve dinlerken karşımızdaki kişinin Çoğu insan, kullandığı sözcüklerin duygusunu Kişiye değil kişiyle yapılır ve sadece basit hedeflere daha çabuk ulaşılır. Siz de
yüzüne bakarız, uygun aralıklarla “anlıyorum” mimiklerine ve ses tonuna yansıtmaz. düzeyde bir bilgi alışverişi değildir. İletişim karşınızdaki ile doğru iletişim kurabilmek için
“evet” anlamında başımızı sallarız veya Konuşma, kişilerarası iletişimin en önemli sözlü ve sözsüz olarak iletişim işaretleri ile çaba sarf edin, kazandığınızı göreceksiniz.