Page 12 - LabMedya - 56
P. 12

12               İLETİŞİM                                                                                 www .labmedy a.c om










       KARŞINIZDAKINI



       DINLIYOR MUSUNUZ?


       Ahmet Cemil ÖLÇER / Aile ve Evlilik Danışmanı - EMDR Terapisti - Sosyal Hizmet Uzmanı

       İletişim aslında kavram olarak kullanıma   karşımızdakinin söylediğinden ne anladığımızı   öğesidir. Sözcükleri söylerken, her sözcüğün   bir bütün olduğu gibi sözel olmayan öğeleri
       girdiği 19. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına   bir cümleyle kendisine tekrarlarız. Sözlüklere   yerli yerinde kullanılması konunun anlaşılması   kişinin tarzını, tavrını ve söylenenin algılanış
       kadar telefon, telgraf gibi basit düzeydeki   baktığımızda iletişim ya da etkili iletişim;   ve doğru algılanması bakımından oldukça   biçimini belirler. Örneğin komik veya esprili
       iletişim araçları bağlamında ele alınmış   “Duygu, düşünce ya da bilgilerin her   önemlidir. Yerli yerinde kullanılmayan kelime   konuşmalar dinleyicinin dikkatini daha fazla
       ve bireyler arasında söz konusu araçlar   türlü yolla başkalarına aktarılması” gibi   veya sözcükler, hatalı ve yanlış kullanımlar   çeker ve iletişimin karşı tarafa etkisini arttırır.
       yoluyla gerçekleştirilen ileti alışverişi olarak   ifadelerle karşımıza çıkıyor. Peki, gönderici   iletişimi engellediği gibi konuşmada kullanılan   İletişimin en önemli unsurlarından biri ise
       tanımlanmıştır. Eskiden beri yapılan bu basit   ve alıcı olmak üzere iki taraf arasındaki bilgi   sözcüklerdeki söylem hataları da (yanlış   dinlemedir. Schiller; “Karşınızdakini dinliyor
       tanım, iletişim olgusuna bakış açısının da aynı   alışverişi süreci olarak da tanımlanabilecek   tonlama ve telaffuz) iletişimi olumsuz yönde   musunuz, yoksa konuşmak için sıra mı
       oranda basit olmasına temel oluşturmuştur   iletişim hakkındaki diğer detaylar neler? Hiç   etkiler ve bu tür söylem (diksiyon) hataları   bekliyorsunuz?” der bir sözünde. Dinleme;
                                      düşündünüz mü?                  genelde iyi dinlememekten kaynaklanır.   sesli uyarıcıları işitmek, anlamak ve zihinde
       Tanım olarak ya da bilinen anlamıyla iletişim,                 Çünkü dinlemek düzgün ve güzel konuşmanın   yapılandırmak için kulak ve beynimizde
       sözlü ya da sözsüz mesajların aktarılması   Etkili iletişim ve beden dili  da anahtarıdır.     yürütülen karmaşık bir süreçtir. Dinleme
       yoluyla kurulan bir bağ olduğu gibi bizim   Etkili iletişim de ilk basamak kişinin kendini     iletişim kurmanın önemli bir aracıdır. Dinleme
       başkalarını, başkalarının da bizi anlaması   ifade etme becerisidir. Bireyin algılama düzeyi   Konuşma biçiminin yanı sıra algı eksikliği,   sadece iletişim kurma aracı değil; öğrenme,
       sürecidir. Örneğin Doğan Cüceloğlu iletişimi   ve ifade edebilme becerisine uygun olarak   işitme engeli, konu ile ilgili bilgi yoksunluğu,   anlama, zihinsel duygusal ve sosyal becerileri
       “iki birim arasında birbiriyle ilişkili mesaj   içinde bulunduğu durumu ve duyguyu ifade   bilmediği konu ve alanlarda fikir yürütme   geliştirmek için önemli bir alandır. Her bireyde
       alışverişidir” şeklinde tanımlarken kullanmış   etmesini sağlayacak açık uçlu soruların   ve boş konuşma gibi durumlar bireysel   olduğu gibi iletişimde de en çok yapılması
       olduğu birim kelimesi insanı, hayvanı ya da   sorulmasıdır. İkinci basamak ise dinleme   yetersizlikte dikkat çeken diğer unsurlardır.   gereken ama üzerinde en az durulan iletişim
       makineleri kapsar. İletişim sadece insana   becerisidir. Birey iletişime geçerken iletişim   Herkesin her alanda aynı başarıyı göstermesi   türü dinlemedir. Bireyi tanımanın, anlamanın
       özgü bir olay olmadığı gibi diğer bir ifadeyle   kanallarını açık tutmalı, bireyin cevabını   mümkün değildir. Bildiğimiz şeyler kadar   ve sorunlarına daha kolay çözüm bulmanın
       bir bilgi ve anlayışın bir bireyden değerine   ilgiyle dinlediğimizi sözel veya beden diliyle   bilmediğimiz şeyler de çoktur. Bilmediğimiz   yolu iyi bir dinleyici olmaktan geçer.
       geçirilmesi sürecidir ve temel olarak insanlar   belirtmelidir.  konu hakkında görüş bildirmek ister istemez
       arasında kurulan bir anlam köprüsü. Diğer bir                  yanlış anlaşılmalara, hatta kişilerarası iletişim   Doğru dinleme yöntemleri
       ifadeyle de anlaşılabilir mesajların alınması   Etkili iletişim de önemli diğer bir basamak   sürecinde küçük düşmelere kadar varan   Dinlemenin de kendi içerisinde şekilleri
       ve yollanması sanatıdır ve iletişim söylenen   ise tartışmadır. Tartışma iki insan arasındaki   sonuçlara götürebilir insanı. Küçük düşme   mevcut değil midir? Tabi ki mevcuttur.
       sözlerden çok daha fazlasını içerir. Karşı   çatışmayı fikir birliğine vararak çözme süreci   bireyde yetersizlik ve eksiklik duygusu   Dinleme şekillerinden karşımıza ilk çıkan
       tarafa anlatmak istediğimizi ulaştırmak   olarak tanımlanabilir. Tartışma esnasında   oluşturacağından bu insanların sağlıklı iletişim   içeriği dinleme hususudur. İçeriği dinleme
       isterken ne söylediğimizden çok, nasıl   bireyin algılama düzeyine uygun olarak   yürütmeleri de mümkün olamayacaktır.  de dinleyen konuşanın ne dediğini anlamaya
       söylediğimiz iletişimde önem kazanmakta.  belirttiği duygu veya durum hakkında                 çalışırken, kritik dinleme de ise konuşmacının
                                      açıklayıcı görüş belirtilmelidir. Son olarak   Hatalı iletişim teknikleri   ne demek istediğini anlamaya çalışılan
       Çoğunluğumuz, hayatın bir gereği olan   etkili iletişimin son ve önemli basamağı kişiyi   İletişimin önündeki engellerden bahsederken,   dinleme şeklidir. Empatik dinleme de dinleme
       iletişimin ne olduğundan veya diğer   övme olarak adlandırılır. Övme diğer kişinin   iletişim esnasında her hepimizin kullandığı   şekilleri arasında önem arz eden iletişim
       detaylarından bihaber olarak iletişim kuruyor.   savunmacı davranışını azaltmak adına etkili   hatalı iletişim teknikleri de yok değildir. Peki,   yöntemidir. Empatik dinleme de konuşmacının
       Oysaki iletişim tüm varlıklar arasında olan   bir iletişim yöntemidir.  nedir bu hatalı iletişim teknikleri? İnsanların   ruh halini ve hissiyatını anlamaya çalışırken
       bir şey ve bu kavramın en azından ana                          birbirleriyle iletişimde bulunması karmaşık   dinleyici çoğu kez kendisini konuşanın
       hatlarına bakarak fikir edinilmesi gerektiğini   İletişim kurarken karşımıza çıkan engeller   ve belirli bir süre gerektiren bir iştir. İletişim   yerine koyarak dinler. Dinleme şekillerin den
       düşünüyorum. Gelin;  “İletişim nedir, ögeleri   Sağlıklı bir iletişim sağlanmasının yolu   sürecini anlamak ve onu etkili bir şekilde   sonuncusu ise aktif dinleme şeklidir. Aktif
       ve unsurları nelerdir?” hep birlikte öğrenelim.   bireylerin iletmek istedikleri mesajları doğru   kullanmak için iletişimi engelleyen etkenlerin   dinleme de amaç uyuşmazlıkların çözümü
       Belki de daha önce hiç düşünmediğiniz,   biçimde anlatmaları ve kişiler arası iletişimin   bilinmesi/bunların ortadan kaldırılması için   ve farklılıkların giderilmesidir. Dinleyici aktif
       “İletişim kurmak için ne gibi yollar vardır, kaç   engelsiz olmasına bağlıdır. Kişilerin birbirleri   yöntemler araştırılması gerekir.
       farklı şekilde iletişim kurulabilir” gibi soruların   ile istenen bir biçimde iletişim kurmalarını   dinleme esnasında vücut dilini de kullanarak
       cevaplarına kısaca değinelim.  ve anlaşmalarını zorlaştıran her türlü faktöre   Sağlıklı ve etkili iletişim kurarken karşımıza   konuşanı doğru anlayıp anlamadığını da
                                      iletişim engeli diyebiliriz. Bu durum bazı   birçok engel çıkar. Örneğin; karşımızdakine   sorgulayarak dinler. Etkili iletişimde hatalı
       İletişimde göz teması          zaman doğru kanalın kullanılmamasından   klişe cevaplar ve belirsiz güvenceler verme,   iletişim teknikleri olduğu gibi dinlerken de
       Evet, iletişim! Yani insanlık tarihi kadar eski   bazen de tarafların kişisel özelliklerinden   kendi yaşantımızdan örnekler vererek teselli   yanlış dinleyebileceğinizi düşündünüz mü? İyi
       olan bir olgu! Zamanın ilerlemesiyle birlikte   kaynaklanabilir. İletişimde taraflar birbirlerinin   etme, kişiyi ikna etmeye çalışma, iletişim   bir dinleyici miyiz?
       teknikleri değişse de iletişim insanoğluyla   deneyimlerini, değerlerini, algılarını ve benzeri   esnasında fikir uyuşmazlığından kaynaklı
       birlikte doğmuş ve yine onunla birlikte   özelliklerini dikkate almadıkları zaman   yargılama veya savunma, duyguları azımsama   Etkin dinleme bize ne kazandırır?
       gelişmiştir. Örneğin; mağara taşlarına çizilen   engellere takılıp kalmaktadırlar.  azımsarken duygu ifadesini engelleme, haklı   Etkin dinleme de kişiler yargılanmadıklarını
       şekiller iletişimin varlığına verilebilecek                    olma isteği, konuyu değiştirme, karşımızdakini   düşündükleri için başlangıçta söylemeyi
       en eski örnekler arasındadır. Buna ek   İletişimin doğru yolu   dinlememe, gizlilik ilkesini dikkate almama,   düşündüklerinden daha fazlasını
       olarak; duygu ve düşünceleri anlatmak için   Bireysel yetersizlikler, sosyo-ekonomik   sırf merak ettiğimiz için gereksiz ve deşici   söyleyebilirler. Bununla birlikte kendileri ile
       yapılan danslar ateşle, dumanla, güvercinle   farklılıklar, güç ve otorite ilişkileri, kişinin   sorular yöneltme, gözle görülen sorunları   ilgili temelde yatan esas sorunun farkına
       haberleşmeler, duyguları anlatmak için   toplumsal rolü, kitle kültürü ve bireyci   ele alırken altta yatan sorunları, anlamları   varabilirler. Yaşanmış ve bitmiş bir olay
       yapılan besteler, resimler ve dahası hep   anlayış, teknolojinin hayatımıza dâhil   dikkate almama, dinleyicinin sorunları   ile ilgili çözümsüzlüğü kabullendikleri gibi
       iletişim için başvurulan yollardır. Kısacası;   olmasıyla yalnızlık ve yabancılaşma olarak   kendine göre değerlendirerek, kendisi için   “anlaşıldım” duygusunu yaşar, karşılarındaki
       iletişim her zaman var olmuştur ve olacaktır.  adlandırılabilir.  uygun seçenekleri seçmesi, her zaman yerine   kişiye olumlu duygular besleyebilirler.
                                                                      getiremeyecek sözler vermek.    Amaçlarını aşan bir şey söylediklerinde ise
       İletişim söylenen sözlerden çok daha fazlasını   Kişilerarası iletişimin başarısı için insan,   bunu fark edip kendilerini düzenleyebilirler.
       içeren, karşı tarafa anlatmak istediğimizi   düşünüp hissettiğini karşısındakine en   Tüm bu bahsi geçen iletişim unsurlarının yanı   Tüm bunların yanında karşılarındaki kişiyi
       ulaştırmak isterken ne söylediğimizden çok   uygun biçimde anlatabilme becerisine sahip   sıra, etkili iletişimde bazı önemli noktalar da   dinlemeye ve anlamaya hazır hale gelirler.
       nasıl söylediğimizin önem kazandığı bir ileti   olmalıdır. Anlatabilme becerisi sözel-parasözel   var. Mesela sözsüz iletişim. Sözsüz iletişim
       şekli. Etkili iletişim ise karşı tarafın karar   ve bedensel iletişimin eşgüdümlü olarak   duyuları, sözlü ise iletişim duyguları daha   İletişim sanıldığı gibi kolay olmayan bir
       verme ve harekete geçme sürecini istenilen   kullanılmasıyla olanaklıdır. Örneğin donuk   iyi anlatır. Birçoğumuz iletişim esnasında   olgudur. Çünkü iletişim kurarken insanlarla
       şekilde yönlendirmeyi sağlayan, tutku ve   bir yüz ve ses tonuyla verilen müjdeli haber,   mimik jest, gülümseme, baş hareketlerimizi   doğru bir paylaşımda bulunmak gerekir.
       enerji ile harmanlanan iletişimdir. Etkili iletişim   anlatımsal etkiyi cılızlaştırır.  kullanırız. İletişim kuramamak mümkün   İletişim kurulduğunda hayat ilerler, insanlar
       kurarken karşınızdaki kişiyle doğrudan göz                     değildir ve iletişimde başlangıç çok önemlidir.   anlaşırlar ve yaşanan problemler çözülür,
       teması kurar ve dinlerken karşımızdaki kişinin   Çoğu insan, kullandığı sözcüklerin duygusunu   Kişiye değil kişiyle yapılır ve sadece basit   hedeflere daha çabuk ulaşılır. Siz de
       yüzüne bakarız, uygun aralıklarla “anlıyorum”   mimiklerine ve ses tonuna yansıtmaz.   düzeyde bir bilgi alışverişi değildir. İletişim   karşınızdaki ile doğru iletişim kurabilmek için
       “evet” anlamında başımızı sallarız veya   Konuşma, kişilerarası iletişimin en önemli   sözlü ve sözsüz olarak iletişim işaretleri ile   çaba sarf edin, kazandığınızı göreceksiniz.
   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17