Page 56 - LabMedya - 52

56 SAĞLIK www .labmedy a.c om

HİPERTİROİDİZM

Dr. Mahmut YAZICI (TİROTOKSİKOZ, ZEHİRLİ GUATR)
Endokrin ve Metabolizma
Hastalıkları Uzmanı
Tiroid bezi fazla çalışıyorsa, yani T3 ve T4 bezinden fazla TSH salınmasına yol açan İlaç tedavisi sırasında ateş yükselir ve geldiği hastalarda ilaçlar azaltılarak kesilir.
hormonlarını çok miktarda üretip kana hastalıklar da (TSHoma) tiroidin fazla boğazda ağrı oluşursa hemen doktora İlaçlar kesildikten sonra hastalık tekrar
salıyorsa hipertiroidizm (toksik guatr ya da çalışmasına neden olabilir. Çünkü TSH, başvurulmalıdır. Bu durum kanda beyaz ederse bu defa kesin tedavi denilen
zehirli guatr) denilen bozukluk ortaya çıkar. hem tiroidi büyütebilen hem de tiroid hücrelerin (Lökosit) çok azalmasından radyoaktif iyot tedavisi veya ameliyat
En önemli şikâyet ve bulgular; hormonlarının yapımını sağlayan bir dolayı oluşabilir. Çok nadir olan bu durum yapılır.
• Ellerde titreme, hormondur. Dolayısıyla TSH artınca tiroid oluşursa ilaçlar doktor tarafından kesilebilir. Radyoaktif iyot tedavisi ayrıca sıcak nodülü
• Uyumada zorluk, hormonlarının yapımı da artacaktır. Tedavi sırasında karaciğer enzimlerinde olan ve hormonları yüksek olan hastalarda
• Sinirlilik, Bunların dışında “amiodaron” adlı kalp hafif yükselmeler olabilir. Ancak bu durum da tercih edilen bir tedavi seçeneğidir.
• Huzursuzluk, ilacını kullananlarda, tiroidin iltihabi hipertiroidinin etkisiyle de olabilir. O Bu hastalarda önce ilaçlarla hormonlar
• Ciltte incelme ve nemlilik ve aşırı hastalıklarının erken devresinde tiroidin nedenle SGOT (AST) ve SGPT (ALT) enzim normale getirilir ve sonra radyoaktif iyot
terleme, fazla çalışmasına benzer bir durum ortaya düzeyleri sık aralarla takip edilmeli ve tedavisi yapılır.
• Sıcağa tahammül edememe, çıkabilmektedir. tedaviyle birlikte enzim düzeyleri gittikçe
• Çarpıntı, artıyorsa ilaçların kesilebileceği bilinmelidir. Radyoaktif iyot, Nükleer Tıp uzmanlarınca
• Kas zayıflığı ve çabuk yorulma, TANI İlaç tedavisi doktor tarafından kesildikten verilir. Radyoaktif iyot verilmeden 3 gün
• Tiroid bezinde büyüme (guatr), sonra hastalık ilk 6 ayda %30-50 oranında önce ilaçlar kesilir ve radyoaktif iyot
• Artmış barsak hareketleri ve bazen ishal, Hipertiroidi tanısı için kanda tiroid tekrarlayabileceğinden ilaç kesildikten aldıktan 3-4 gün sonra tekrar başlanır.
• Diyet yapmaksızın ağırlık kaybı, hormonlarına (serbestT4 ve serbestT3) sonra da tekrar kontrole gelmek gerekir. Radyoaktif iyodun kanser yapıcı veya
• Tırnakta kırılma, ve TSH düzeyine bakılır. Kanda T4 ve T3 İlaç tedavisiyle hastalığı düzelen üreme sistemine zararlı bir etkisi yoktur.
• Kalp ritm bozuklukları, düzeyleri yüksek, TSH ise düşük bulunursa hastalarda, ilaç kesildikten sonra hastalık Ancak kadınların 1 yıl sonra gebe
• Saçlarda incelme ve dökülme, hipertiroidi teşhisi konur. Ayrıca serbestT3 tekrar alevlenirse kesin tedavi dediğimiz kalmalarına izin verilir. Radyoaktif iyot alan
• Gözlerde ileri doğru fırlama, ve T4 düzey yüksekliği ile birlikte TSH’da radyoaktif iyod tedavisi veya cerrahi tedavi hastaların %80-90’nında ilk yıl içinde kalıcı
• Adetlerde düzensizlik, yüksek ise hipofiz kaynaklı TSHoma akla yapılabilir. Sıcak nodül (tek veya birden hipotiroidi (tiroid bezi yetmezliği) gelişir
• Erkeklerde meme büyümesi, gelmelidir. fazla) varsa ilaçlarla hormonlar normal ve ömür boyu tiroid hormonu almaları
• Kemik erimesi (Osteoporoz), düzeye getirildikten sonra radyoaktif iyot zorunluluğu vardır. Bunu hastaların baştan
• Standart tedaviye dirençli kalp HIPERTIROIDI HIÇ TEDAVI tedavisi veya ameliyat yapılır. bilmeleri ve kabul etmeleri gerekir.
yetmezliği.
EDILMEZSE NE OLUR?
Hipertiroidili hastaların dikkat etmeleri RADYOAKTIF IYOT TEDAVISI ALAN
HIPERTIROIDIZM’IN NEDENLERI gereken önemli bir konu tuzlarını “İYOTSUZ
Hipertiroidi tedavi edilmezse hastada kilo TUZ” tüketmeleridir. Piyasada özellikle HASTALARA ÖĞÜTLER
kaybı devam eder; kalpte ritim bozukluğu,
• Graves hastalığı, kalp yetmezliği ve bir iltihap veya turşu yapımında kullanılan kaba tuz • İlk 5 gün öpüşmek yasaktır. Hastanın
• Toksik nodüler guatr (Tiroid bezindeki enfeksiyon sırasında tiroid krizi, şok ve satılmaktadır. Ailedeki diğer kişilerin iyot kullandığı çatal, kaşık ve bıçak başkası
aktif bir veya bir kaç nodülden aşırı ölüm oluşur. O nedenle hipertiroidi mutlaka almalarını sağlamak için yemekler tuzsuz tarafından kullanılmaz. Bulaşıklar bulaşık
hormon salgılanması), tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır. yapılmalı hasta iyotsuz tuz kullanmalı, makinesinde yıkanmalıdır.
• Tiroid bezinin iltihapları (tiroiditler), ailedeki diğer kişiler ise iyotlu tuz • Hastanın bebeği varsa emzirmesi
• Aşırı tiroid hormonu almakla (bilerek kullanmalıdırlar. yasaklanır.
veya istemeden), TEDAVI Hipertiroidisi olanların saçlarını mümkün
• Aşırı iyot alınması (Nodülü olan hastaların olduğunca boyatmamaları hatta kuaförde • Yeni doğan çocuklar (8 yaş altı çocuklar)
iyotlu tuz veya iyotlu öksürük şurubu Hipertiroidi tedavisinde 3 yaklaşım dahi bulunmamaları önerilir. Çünkü ve gebe kadınlarla yakın temas
içmeleri ile) mevcuttur: bu kimyasal boyalarda dolayısıyla yasaklanır. Ancak aynı odada oturabilirler.
1. İlaç tedavisi kuaför ortamında çok fazla miktarda • Tuvalet sonrası tuvalet 2 kez yıkanmalı
Tiroidin fazla çalışması, vücudun bağışıklık 2. Radyoaktif iyod tedavisi iyot bulunduğundan hastalığın kontrol ve eller iyice yıkanmalıdır.
sistemindeki bir sapmaya bağlı olarak 3. Cerrahi (ameliyat) edilmesinde zorluğa sebep olabilir. Sigara • Boğazda veya boyunda ağrı olursa
tiroidin aşırı uyarılması sonucu ortaya içenlerde hastalık zor iyileştiğinden ve aspirin veya diğer benzer ilaçlar faydalı
çıkmışsa Graves ya da Basedow hastalığı ILAÇ TEDAVISI göz hastalığı ortaya çıktığından “SİGARA” olabilirse de doktora danışmadan
adını alır ve tiroid genellikle düzgün içilmemelidir. alınmamalıdır.
büyümüştür. Hipertiroidili hastaların Hipertiroidik tüm hastalara kanda yüksek • Sinirlilik, ellerde titreme veya çarpıntı
çoğunda (%70-80) Graves hastalığı olan tiroid hormonlarını normal düzeye Tekrarlama veya tedaviye direnç şu olursa (radyasyon tiroiditi) doktora
vardır. Bu da otoimmün bir hastalıktır. Bu getirmek için önce ilaç tedavisine başlanır. hastalarda daha sıktır: başvurulmalıdır.
hastalarda yukarıda sayılan belirtilere İlaç olarak tiroid homonu karşıtı olan ilaçlar • Genç yaş,
ilaveten ciddi göz bulguları saptanır. Bunlar; (Ülkemizde Propycil tablet veya Thyromazol • Büyük guatr varlığı, CERRAHI (AMELIYAT) TEDAVISI
göz kürelerinin öne doğru fırlaması, gözde tablet olarak bulunmaktadır) ve beraberinde • Tiroid bezinde kan akımının fazla olması,
ağrı ve kızarıklık, göz kapağında şişme, nabzı yüksek olanlarda kullanılan Dideral • Başlangıçta hastalığın şiddetli olması, Hipertiroidi olan hastalardan guatrı büyük
göz kapakları arasında açıklık oluşmasıdır. başlanır. İlacın dozu doktor tarafından • Yüksek TPO antikorları, olanlarda tavsiye edilir. Tiroid bezinin bir
Bu hastalığın çok şiddetli olması ve erken 6-8 hafta aralıklarla yapılacak kontrol ile • Başlangıçta oftalmopati (gözde dışarı kısmı veya tamamına yakını ameliyatla
teşhis ve tedavi edilmemesi durumunda hormonların durumuna göre ayarlanması fırlama) mevcudiyeti, alınır. Ameliyat öncesi ilaç tedavisiyle
körlük bile gelişebilir. yapılır. Bu şekilde en az 9 ay – 1 yıl ilaç • Sigara içenler, hormonların normal düzeye gelmesi
tedavisine devam edilir ve iç hastalıkları • İyotlu tuz kullananlar veya iyot içeren ilaç sağlanmalıdır.
Yine tiroidde varolan bir nodülün kendi veya endokrinoloji uzmanı olan doktorun kullanımı,
kendine, diğer bir deyişle vücudun denetim kararına göre ilaç kesilebilir. Doktorun • Hormonları normale getirebilmek için Ameliyat ayrıca sıcak nodülü olan, ancak
mekanizmalarından kaçarak fazla çalışması bilgisi olmadan ilaç kesilirse hastalık tekrar yüksek doz antitiroid ilaç ihtiyacı, nodül çapı büyük olan hastalarda tercih
sonucu toksik nodüler guatr adı verilen alevlenir ve nüks eder. Böylece o zamana • TSH düzeylerindeki düşüklüğün edilebilen bir diğer tedavi seçeneğidir.
durum ortaya çıkabilir. Bazen bunun nedeni kadar yapılan tedavi de boşa gitmiş olur. Bu düzelmediği hastalarda Ancak tiroid ameliyatının ses teli felci,
özellikle yaşlı hastalarda fazla iyot alınması nedenle ilaç tedavisi doktora danışılmadan geçici veya kalıcı hipoparatiroidi (ki ömür
olabilir. kesilmemelidir. Antitiroid ilaçların RADYOAKTIF IYOT TEDAVISI boyu kalsiyum ve D vitamini tedavisi
yemekten hemen sonra yani tok karnına gerektirebilir) gibi komplikasyonu
Çok ender olarak beyindeki hipofiz kullanılmasına dikkat edilmelidir. İlaç tedavisiyle hormonların normal düzeye olabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.