Page 49 - LabMedya - 44
P. 49

49
       www.labmedya.com

       BARYON BAĞLARI






              EVRENIN GÖZLEMLENEBILIR MADDESININ
              YARISI DÜNYADA ILK KEZ IKI GÖKBILIMCI
              EKIP TARAFINDAN BULUNMUŞTU.


                                                                                       www.expoanalytech.com








                                                                               ANALIZ VE



                                                                               LABORATUVAR


                                                                               TEKNOLOJILERI




       Bilim insanları evrenin sıradan madde,   haritalandırmıştı. Galaksiler arasındaki
       karanlık madde ve karanlık enerjiden   gaz filamanları çok hafif olduğundan,   FUARI
       oluştuğunu düşünüyorlar. Ancak bilim   ürettikleri loş parçalar Planck’ın
       insanları son ikisini henüz kesin olarak   haritasında direkt olarak görünmüyordu.
       gözlemleyemediler. Uzay modelleri, önceki   Sloan Sayısal Gökyüzü Araştırması
       gözlemlerde bulunduğu gibi, evrende iki   tarafından yaratılan 3 boyutlu evren
       kat daha fazla sıradan madde (proton,   haritaları kullanan iki ekip, filamanlarla   19-21 NISAN 2018
       elektron ve nötronlardan oluşmaktadır.)   bağlı olduğunu düşündüğü galaksilere
       olduğunu öne sürüyor. Bu eksik madde   odaklandı. Daha sonra Planck imajlarında
       sonunda bulundu ve uzmanlar, bunun   baryon şeritlerini gözlemlenebilir kılmak
       galaksileri sıcak gaz filamanları ile   için her galaksinin çevresindeki alanları
       birbirine bağlayan "baryon" denilen atom   birleştirdiler.
       altı parçacıklardan oluştuğunu belirtiyor.
       Bu filamanlar, 100.000 °C (180.032   Baryonlar, "kuark" adı verilen evreninin
       °F) ve 10 milyon °C (50 milyon ° F)   büyük kısmının temel yapıtaşlarından
       arasındaki sıcaklığa sahip gazdan oluşur.   da küçük atom altı parçacıklardır.
       Parçacıklar iki gökbilimci ekip tarafından   Araştırmacılar, filamanlı baryon şeritlerinin
       bulundu. Bir grup Edinburgh Üniversitesi   evrenin sıradan maddesiyle ilgili
       uzmanlarından oluşurken, diğeri   boşlukları doldurduğunu belirtiyor.
       Fransa Uzay Astrofizik Enstitüsü bilim   Edinburh ekibi, çalışması için bir
       insanlarından oluşuyor.           milyondan fazla galaksinin görüntülerini
                                         bir araya getirirken, Fransız ekibi ise
       Baryon filaman teorisi daha önce bilim   260 bin galaksi çifti üzerine veri yığınları
       insanları tarafından önerilmiş olsa da,   üzerine çalıştı. Ekipler, Sloan Sayısal
       teyit edilmemişti, çünkü gaz X ışını   Gökyüzü Araştırması'nda elde edilen
       teleskopları tarafından yeterince sıcaklığa   verileri kullanarak baryon bağları ile
       sahip değildi. Araştırmaya dahil olmayan   birbirine bağlı olan galaksi çiftlerini
       University College London’dan Astrofizikçi   seçtiler.
       Richard Ellis, New Scientist’e verdiği
       demeçte, henüz bu gazı gözlemleyebilen   Astrofizikçi Dr. Hideki Tanimura
       bir araç olmadığını söylüyor: “Şimdiye   tarafından yönetilen bir başka ekip, gaz
       kadar yapılan tamamen spekülasyonlar   bağlantılarının evrendeki sıradan madde
       üzerindeydi.”                     için ortalamanın üç kat kadar yoğun
       Bilim insanları daha önce baryon gazı   olduğunu buldu. İskoç ekibi, tellerin
       bulunduğu iddia ederken, iki gökbilimci   altı kat daha yoğun olduğunu bulurken,
       grup kesinlikle kaçan parçacıkların   galaksiler arasında filaman oluşturacak
       ipliklerini gözlemlemek için yola çıktılar.  kadar yoğun olduğunu keşfetti.
       Her iki ekip, – büyük patlamadan kalan   Dr. Tanimura, New Scientist’a verdiği
       yüksek sıcaklıktaki elektronların daha   demeçte, “Farklı mesafelere sahip
       soğuk bölgelerdeki küçük parçacıklarla   filamanlara baktığımız zaman bazı
       etkileşime girmesiyle oluşan- Sunyaev-  farklılıklar olmasını bekliyoruz. Eğer bu
       Zel’dovich efekti olarak bilinen Büyük   faktör dahil edilirse, bulgularımız diğer   ORGANIZASYON
       Patlama’dan kalan ışığın, sıcak gazdan   grupla uyum gösteriyor:
       geçtiğine dair bir olgudan yararlandı.   Kayıp Baryon sorunu çözüldü!
       Işığın bir kısmı, gaz parçacıklarıyla
       çarpışarak dağılırken , kozmik mikrodalga   Kaynak: Sözcü
       arka planında mat bir yama bıraktı.  Çeviri: Reha BAŞOĞUL
       2015 yılında Avrupa Uzay Ajansı’nın                                      BU FUAR 5174 SAYILI KANUN GEREĞİNCE TOBB (TÜRKİYE ODALAR VE
       Planck uydusu, gözlemlenebilir evren                                          BORSALAR BİRLİĞİ) DENETİMİNDE DÜZENLENMEKTEDİR.
       boyunca bu büyük etkinin bir kısmını
   44   45   46   47   48   49   50   51   52   53   54