Page 56 - LabMedya - 43

56 www.labmedya.com

DÜNYA TEMELDE BEŞ
BÜYÜK SORUNLA
KARŞI KARŞIYA.
DÜNYA’NIN INSANLAR
VE DIĞER CANLILAR
IÇIN YAŞANABILIR BIR
GEZEGEN OLMAYA
DEVAM EDEBILMESI
IÇIN BU BEŞ SORUNUN
ACILEN ÇÖZÜLMESI
GEREKIYOR.

DÜNYA’NIN

EN BÜYÜK BEŞ SORUNU

1. HAVA KIRLILIĞI VE IKLIM sistemleri gibi yenilenebilir enerji ülke konumundalar. otlatma, monokültür tarım, erozyon,
DEĞIŞIKLIĞI altyapıları hâlihazırda yaygın hâle gelmiş zeminin sıkılaştırılması, çevre kirliliğine
ve oldukça ucuz ve verimli olmasına 3. TÜRLERIN SOYLARININ yol açan maddelerin aşırı ışıklanması, cins
Sorun: Atmosferin ve okyanus sularının rağmen, iklim değişikliğini engellemeye TÜKENMESI değişikliği. Birleşmiş Milletler’e (BM) göre,
karbonla aşırı dolması: Atmosferik yetecek kadar hızlı biçimde uygulamaya yeryüzündeki ekilebilir arazilerin yaklaşık
karbondioksit, kızılötesi dalgaları koyulamamış olmasıdır. Bu sorunun Sorun: Soyları tükenmek üzere olan vahşi 12 milyon hektarlık kısmı her yıl ciddi
uzunluğundaki radyasyonu emip tekrar çözümü için siyasi ve finansal sorunların hayvanlar bugün etleri, dişleri ya da biçimde hasar görüyor.
yansıtarak havayı, toprağı ve okyanus aşılması gerekiyor. çeşitli ‘tıbbî’ ürünler için avlanmaktalar.
yüzey suyunu ısıtır. Böylece gezegenimiz Denizler, dip trol ağı ve gırgır ağı Çözüm: Toprağın korunması ve
katı bir buz yığını olmaktan kurtulur. 2. ORMANLARIN TAHRIP EDILMESI teçhizatına sahip devasa endüstriyel restorasyonu için toprak işlemesiz
Ne var ki havada yeterince karbon balıkçılık gemileri tarafından, içerdikleri tarımdan nöbetleşe ekime, taraçalama
bulunmuyor. Fosil yakıt kullanımı, Sorun: İçerdiği canlı türü bakımından balık popülasyonlarından arındırılıyor. yoluyla su tutmaya kadar çok sayıda
ormanların tahrip edilmesi ve endüstriyel zengin olan vahşi ormanlar yok ediliyor. Doğal yaşam alanının yok edilmesi, soy teknik mevcut. Besin güvenliğinin
faaliyetler atmosferik karbondioksit Bu, özellikle de tropikal kuşakta, tükenmesi dalgasına katkı sağlayan temel toprağı iyi durumda tutmaya bağlı
yoğunluğunu 200 yıl içinde 280 ppm’den yani büyükbaş hayvan otlaklarını, faktörlerden bir tanesi ve bu faktörün tek olduğu düşünüldüğünde, uzun vadede
(her milyondaki partikül miktarı) 400 soya fasulyesi ve palmiye yağı bir sorumlusu var: İnsan. Dünya Doğa bu soruna çözüm getirilmesi olası. Ancak
ppm’e yükseltti. Bu, hem boyut hem de ekimini mümkün kılan bir coğrafyada ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği’nin bunun gezegen üzerinde yaşayan tüm
hız açısından eşi benzeri görülmemiş gerçekleşiyor. (IUCN) ‘Kırmızı Liste’sine sürekli yeni insanların faydalanması adına adil bir
bir artış ve bu artışın sonucunda iklim tehdit altında olan türler ekleniyor ve liste biçimde yapılıp yapılmayacağı, şu an için
değişikliği meydana gelmeye başladı. Günümüzde yeryüzünün yaklaşık olarak uzamaya devam ediyor. cevaplanması zor bir soru.
Karbon yoğunluğu kömürün, petrolün, yüzde 30’u ormanlarla kaplı. Oysa 11 bin
benzinin ve odunun yakılmasının yarattığı yıl önce, insanoğlunun tarım yapmaya Sorun sadece farklı canlı türlerinin 5. AŞIRI NÜFUS ARTIŞI
hava kirliliğinin çeşitlerinden sadece bir başladığı tarihte, yeryüzünde bunun tabiatları gereği var olmaya devam etme
tanesi. Dünya Sağlık Örgütü, geçtiğimiz iki katı kadar orman vardı. Özellikle hakları değil: Bu türler biz insanların Sorun: İnsan nüfusu dünya çapında
günlerde 2012’de gerçekleşen her tropikal kuşakta olmak üzere her yıl 7,3 hayatta kalması için hayatî olan birtakım hızlı biçimde artmaya devam ediyor.
dokuz ölümden birinin kanserojen veya milyon hektar orman yok edilmekte. ürün ve ‘hizmet’leri de üretiyor. Örneğin 20. yüzyıla 1.6 milyar giriş yapan
kirli havadaki diğer zehirli maddelerden Tropikal ormanlar gezegenin yaklaşık arılar tükettiğimiz besinler bağlamında insanoğlunun nüfusu, bugün 6.5 milyar
kaynaklanan hastalıklara dayandığını olarak yüzde 15’ini kaplıyorken bugün ‘gerekli’. dolayında. Tahminler, 2050 yılında 10
ifade etti. bu oran yüzde 6-7 dolaylarında. Geriye Çözüm: Biyoçeşitliliğin kaybolmaya milyara ulaşılacağını söylüyor. Sürekli
kalan bu oransa, ağaç kesme ve yakma devam etmesini engelleyebilmemiz için artış gösteren küresel nüfus, gittikçe
Çözüm: Fosil yakıtlar yerine yenilenebilir aktiviteleri sebebiyle düşüş göstermekte. siyasi ve toplumsal alanda organize artan refah düzeyiyle birleştiğinde, başta
enerji kullanmak, yeniden ağaçlandırma, Ayrıca doğal ormanlar karbonu tutarak, çaba ve işbirliğine ihtiyaç var. Doğal su olmak üzere hayatî önem taşıyan
tarımda emisyonları azaltmak, endüstriyel atmosfere ve okyanuslara yayılmasını yaşam alanlarını korumak ve restore doğal kaynaklar üzerine daha da büyük
üretim süreçlerini değiştirmek. Bu engelliyor ve biyoçeşitliliğin sürmesine etmek bu sürecin bir yüzüyken, yasadışı bir baskıya yol açıyor. En büyük artışsa,
kapsamda bir iyi bir de kötü haber katkı sağlıyor. avlanma ve vahşi doğa ticaretine karşı Afrika kıtası ile Güney ve Doğu Asya’da
sözkonusu. İyi haber, doğada bol miktarda koruma mekanizmaları üretmek diğer gerçekleşiyor.
temiz enerji bulunması. Yapılması gereken Çözüm: Doğal ormanlardan geriye kalan yüzü. Kaldı ki atılacak bu adımların bu
tek şey, bu kaynakların rasyonel biçimde kısmı korumak ve hâlihazırda yok edilmiş bölgelerde yaşayan yerlilerin toplumsal Çözüm: Bugüne kadarki araştırmalar,
‘ekilip biçilmesi”, yenilenebilir enerji için alanları yerel ağaç türlerini ekerek ve ekonomik çıkarlarıyla örtüşmesi adına, kadınların, çocuk yapma kararının
yatırımlar yapılmasıdır. Pek çok uzman, restore etmek. Bu elbette iyi ve adil bir her halükarda yerlilerle işbirliği içinde kendilerine bırakıldığında, eğitim ve
şu an sahip olduğumuz teknolojiyle %100 yönetim kültürü gerektiriyor. Ne var ki, gerçekleştirilmesi gerekiyor. temel sosyal hizmetlere erişebilmeleri
yenilenebilir enerji kullanılan bir geleceğin pratikte tropikal ülkelerin çoğu gitgide sağlandığında, kadın başına ortalama
mümkün olduğunu söylüyor. artan nüfuslarıyla, istikrarsız hukuki 4.TOPRAK DEGRADASYONU doğum oranlarında ciddi bir düşüş
düzenleriyle ve toprak kullanımı tahsisi yaşanacağını gösteriyor.
Kötü haberse, güneş panelleri, rüzgar bağlamında adam kayırma ve rüşvetin Sorun: Toprağa zarar verilmesine yol
türbinleri, enerji depolanması ve dağıtım yaygın olmasıyla hâlen gelişmekte olan açan pek çok faaliyet sözkonusu: Aşırı Kaynak: Deutsche Welle Türkçe