Page 55 - LabMedya - 37

55
www.labmedya.com

İnsanın dünyaya Bir kere modern insan olağanüstü bir Çatışmalar için gerekli olan
işbirliği yeteneğine sahip. Ve işbirliği
silahlar
egemen olmasının yaptığımız insanlarla akrabalık ilişkimizin Yiyecek stoğunu düşmanlarından korumak
bulunması gerekmiyor. Hatta bu insanlar
için grup içi işbirliğini oluşturan H. sapiens,
bizlere tamamen yabancı bile olabilir.
çatışmalarda kullanmak üzere yepyeni
İKİ TEMEL NEDENİ Öyle ki akrabamız bile olmayan insanlarla silahlar geliştirmek zorundaydı. Yakın
el ele verip, başka gruplara savaş
plan çatışmalarda yaralanma ve ölme
açabiliyoruz ve düşman bellediğimiz
yabancıları acımasızca öldürüyoruz. Bilim riskinin yüksek olması, uzaktan çatışmaya
uygun silahlar ve pusu kurma becerisi
Dünyada bugüne dek çok sayıda yepyeni bir sosyal davranışın ortaya insanları bu özelliğin öğrenilmiş bir eğilim gerektiriyordu. Bütün bu gereksinimlerin
insan türü yaşadı. Ancak bunların çıkmasıydı. Akrabalık ilişkisi bulunmayan olmadığını; yalnızca H. sapiens’lere özgü sonucunda mızrak ve ok gibi fırlatılabilir
genetik bir özellik olduğunu söylüyor. Bazı
içinde yalnızca bizim türümüz olan bireylerle işbirliği yapmaya yönelik genetik hayvanlarda da buna benzer özellikler silahları geliştirdiler.
Homo sapiens gezegeni bütünüyle bir eğilim ile ortaya çıkan bu davranış, yeni bulunmakla birlikte, modern insandaki Zaman içinde silah teknolojisi giderek
daha ölümcül bir nitelik kazanmaya
ele geçirdi ve diğer türleri ortadan ortamlara uyum sağlama becerisini de tamamen farklı. başladı. Ucu inceltilmiş tahta sopalardan
beraberinde getirdi. İşbirliğinin gelişmesi
kaldırdı. Yeni bir varsayıma göre teknolojik yeniliklerin de yolunu açtı. Mızrak H. sapiens bu özelliğe nasıl sahip olmuş yapılmış mızraklar hemen öldürmüyor,
bunun iki nedeni vardı: ve ok gibi uzağa fırlatılabilen silahların olabilir? Toplumsal evrimin matematiksel yaralı hayvanın daha büyük bir tehlike
-İşbirliğine yatkınlık geni üretimi sayesinde atalarımız, göğüs göğüse modeli bu soruyu kısmen yanıtlayabiliyor. oluşturmasına yol açıyordu. Mızrağın
-Düşmanla yakın plan mücadeleye savaşmaya gerek kalmadan, uzaktaki Santa Fe Enstitüsü’nden ekonomist Sam ucuna kenarı keskinleştirilmiş taş parçası
gerek bırakmayan fırlatılabilen düşmanı bertaraf etme şansına kavuştular. Bowles, birbirleriyle çatışma halinde bağladıklarında ise açılan yaraların daha
silahların icadı bulunan grupların bulunduğu koşullarda derin ve ölümcül olduğunu keşfettiler.
Kabına sığamama dürtüsü bu özelliğin ortaya çıktığını ileri sürüyor. Zaman ilerledikçe fırlatılan silahların daha
70.000 yıl önce bizim türümüz olan Homo H.sapiens’in gezegeni istila etmesinin Bowles’e göre bir grubun içindeki üyeler uzağa gitmesi için hafifletilmesi gerekti.
sapiens’ler Afrika’yı terk ederek dünyada ne denli olağanüstü bir başarı olduğunu ne kadar sosyal ise, o grup daha verimli Pinnacle Point kazıları bu konuda çok
yayılmaya başladı. Diğer insan türleri de anlamak için 200.000 yıl önce türümüzün bir yaşam sürüyor ve rakiplerini daha zengin bir birikime sahip.
Avrupa ve Asya’da kendilerine yerleşim Afrika’da ortaya çıkışına bir göz atalım. kolay alt edebiliyor. Bu durumda hayatta İşte bu silahlar ve işbirliği sayesinde
alanları kurmuşlardı. Fakat yalnızca Anatomik olarak modern bir yapıya sahip kalmayı ve üremeyi kolaylaştıran işbirliği H. Sapiens Afrika’nın kapılarını açarak
bizim türümüz olan H. sapiens’ler tüm olan bu insanlar, on binlerce yıl boyunca genleri bir sonraki nesle geçiyor ve işbirliği dünyaya yayıldı. Mızrak fırlatamayan
kıtaları ve pek çok ada zincirini istila etme Afrika kıtasının dışına adım atmadılar. yatkınlığı kuşaktan kuşağa yayılıyor. Bazı ve işbirliği yapamayan Neanderthaller
başarısını gösterdi. Paleoantropologlar 100.000 önce ise içlerinden bir grup biyologlara göre bu davranışın yayılması de bu yeni modern insanın karşısında
H. Sapiens’lerin yayılışını sıradan bir olay Ortadoğu’ya kadar uzanabildi ama daha için popülasyon boyutlarının küçük olması dayanamadı.
olarak ele almıyor. H. Sapiens’ler gittikleri ileriye gidemedi. gerekiyor. Kaldı ki Afrika’daki orijinal
her yerde ekolojik sistemlerde çok ciddi Çünkü bunun için gerekli olan donanımdan H. sapiens’ler de küçük gruplardan Soykırımların nedeni
değişiklikler yarattı; karşılaştıkları arkaik yoksundular. Daha sonra 70 Bin yıl önce oluşuyordu. Modern insan zekasının ve işbirliğinin
insanları ve çok sayıda iri hayvan türünü de küçük bir öncü popülasyon daha başarılı ilk kurbanı olan Neanderthaller bugün
ortadan kaldırdı. bir strateji ile Afrika’dan çıkarak Avrasya’ya Gruplar arası çatışmalar dünyayı kana bulayan soykırımların nasıl
kadar gidebildi. Bunlar biraz daha Ortalama 25 kişiden oluşan bu küçük oluştuğuna ışık tutuyor. Yiyecek ve toprak
Homo sapiens niçin bu kadar ilerleyip, Batı Avrupa’da Nearderthallerle, gruplar sıklıkla birbiriyle çatışıyorlardı. kıtlığı belirdiğinde bize benzemeyen veya
başarılı? Asya’da Denisovanlarla karşılaştılar. Bu Çatışmaların nedeni genellikle ekonomikti; bizim gibi konuşmayan insanlari “diğerleri”
Paleoantropologlar uzun zamandır modern karşılaşmadan kısa bir süre sonra bu arkaik başka bir deyişle yiyecek stoklarını olarak nitelendirme eğilimi güçlenir. Ve
insanların istilacı göçlerinin altında yatan insanların yok olduğu görülüyor; ancak yabancılara karşı korumaktı. Burada da onları ortadan kaldırma gerekçesi de
nedenleri araştırıyor. Bugüne dek bu DNA’ları gruplararası eşleşmeye bağlı kural şöyle işliyordu: Bol ve sürdürülebilir yalnızca bu farklılıklardır. Bilim, insanlarda
konuda çeşitli kuramlar ortaya atıldı. Bazı olarak içimizde yaşıyor. bir miktara sahip kaynakların söz konusu kendi dışındakileri “diğerleri” olarak görme
uzmanlar daha büyük veya daha gelişmiş olduğu durumlarda, gruplar arası ve onlara kötü muamele etme geninin ne
bir beynin evrimi sayesinde modern Kıtalar nasıl istila edildi çatışmalar daha şiddetli ve acımasız bir yol kadar güçlü olduğunu son yıllarda anlamış
insanların gittikleri yerlerde daha önce hiç Güneydoğu Asya’ya kadar gelebilenler, izliyordu. Bugün de aynı kural geçerlidir. bulunuyor.
karşılaşmadıkları güçlükleri alt ederek uyum burada sonsuza dek uzanan denizlerle Etnik gruplar ve ulus devletler, petrol, Ancak H. Sapiens’in kıtlık dönemlerinde
sağlayabildiğini ileri sürüyor. Başkaları karşılaştılar. Ancak bu engel de onları su ve zengin tarım toprakları gibi bol ve bu kadar acımasız davranışlar sergilemesi,
ise yeni teknoloji sayesinde türümüzün durduramadı; suya dayanıklı teknelerle öngörülebilir kaynakları tehlikeye girdiğinde bizim de onların devamı olarak aynı
Afrika’dan çıkarak avlanabildiklerine ve aşarak, bundan 45.000 yıl önce Avustralya çatışmaya girmekten çekinmezler. acımasızlığı göstereceğimiz anlamına
düşmanlarını yendiklerine inanıyor. kıyılarına vardılar. Yıllarca insan türünün Avcı-toplayıcı topluluklarla ilgili gelmez. Kültür, en güçlü biyolojik dürtünün
Üçüncü senaryoya göre ise Afrika’nın bulunmadığı bu topraklarda yaşayabilen iri arkeolojik ve etnografik kayıtlar da en bile üstesinden gelebilir.
dışında yaşamakta olan Neanderthal ve gövdeli hayvanlar kısa zaman içinde yok şiddetli çalışmaların yiyeceklerin en Derleyen: Reyhan Oksay
diğer arkaik insan türü popülasyonları edildiler. Bu öncüler Tasmanya’ya kadar bol ve sürdürülebilir olduğu bölgelerde Kaynak: Scientific American
iklim değişikliğine bağlı olarak zayıfladı ilerleyebilse de, güney denizlerinin güçlü gerçekleştiğini gösteriyor. Pinnacle http://www.nature.com/nature/journal/v491/n7425/full/
nature11660.html
ve modern insan bunu fırsat bilip tümünü dalgaları Antarktika’ya geçmelerine izin Point kazılarında sahillerde bol miktarda http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/
ortadan kaldırdı. Ancak bunların hiçbiri H. vermedi. bulunan bu sert kabuklu deniz hayvanları S0047248414002292
sapiens’in niçin bu kadar başarılı olduğu Ekvatorun diğer tarafında kalan H. sapiens insanlar için çok bol ve öngörülebilir bir
gerçeğini tam olarak açıklayamıyor; popülasyonu Sibiryaya’ya kadar ilerleyerek besin kaynağı oluşturuyordu. Bunun
yalnızca Batı Avrupa gibi belirli bölgelerde Kuzey Kutbu bölgesini kuşatan topraklara sonucunda insanlar bölgelerini
H. sapiens’lerin faaliyetlerine kısmî ayakbastılar. Buzullar bunların Amerika dışarıdan gelenlere karşı korumak
açıklama getirebiliyor. kıtalarına girmelerini bir süre engelledi, zorunda kaldı.
Ancak bu açıklamaları yetersiz bulan bilim ancak 14.000 yıl önce bugün bile hala
insanları, son yıllarda bu BÜYÜK İNSAN nasıl olduğunu bilemediğimiz bir şekilde
DİYASPORASININ birden fazla evreleri olan insanlar bu kıtanın insan yüzü görmemiş
tek bir olay olarak ele alınmasının daha vahşi doğasına adım attılar. Birkaç bin yıl
doğru bir yaklaşım olduğuna karar verdi. içinde Güney Amerika’nın en uç noktasına
ulaştılar. Bu süreçte bütün iri gövdeli
Birleştirici açıklama hayvanlar yok edildi.
Afrika’nın güney sahillerindeki Pinnacle
Point bölgesindeki 16 yıl önce başlatılan Olağanüstü işbirliği eğilimi
arkeolojik kazılardan elde edilen Büyük İnsan Diyasporası’nın başlangıç
bulguları biyolojik ve sosyal bilimlerdeki nedenleriyle ilişkin ortaya atılan kuram iki
ilerlemelerle birlikte ele alan Arizona temel olguya dayandırılıyor:
Eyalet Üniversitesi’nden Profesör Curtis • Göçün başlangıç dönemiyle ilgili
W. Marean, yepyeni bir varsayım ile bu açıklamalar
bütünleştirici adımı atmış oldu. • Hızlı yayılmacılığın altındaki mekanizma
Bu yeni görüşe göre diyasporayı tetikleyen ile ilgili açıklamalar