Page 38 - LabMedya - 36

38 www.labmedya.com

Uzayda bitki yetiştirmek

mümkün mü?

- Jeremy Wilks Astronotlar bu suyun bir kısmını yörüngesinde dönecek. yetişmiyor. Bunu kontrol etmek çok
“Brigitte Lamaze: Bir şekilde içmek, diğer bir kısmını da kuru gıda Hartmut Müller, Taşınabilir Uydu güç. Uzay gemisinin dönüş hareketi,
bitkileri uzayda yetiştirmek ürünlerini ıslatmak için kullanıyor.” Proje Başkanı: “Uydu dışarısındaki tohumların nereye doğru kök
zorundayız. Atmosfer dışındaki Şu anda konuyla ilgili halihazırda bölmede domateslerin yetiştiği bir salacağına dair yön veriyor.
uzun görevlerde bu çok bazı projeler var. Bunlardan bir tanesi sera bulunuyor. Bu uydu yörüngeye Jens Hauslage, Cropis Projesi,
de Barselona’da fare ve yosunlarla
Araştırma Görevlisi: “Bitkilerin kök
girdiği zaman dışarısındaki yer çekimi
gerekli bir şey. Şu anda yapılan deney. de değişecek. Bu sayede Ay ya da salması için sadece 0.1G gücünde
astronotların ihtiyacı olan Mars yüzeyindeki yer çekimi etkisini ışık gerektiğini keşfettik. Bu rakam,
yiyecekleri tam olarak tedarik Melissa adındaki kurul yaptığı aşağı yukarı taklit edebileceğiz.” Ay ya da Mars için de geçerli…”
edemiyoruz. O yüzden bu gıda çalışmalarla uzayda yapılan Bir sonraki odada uzay botanikçileri “Burada farklı kutular var. Micro-
maddelerini uzayda yetiştirmek yolculuklar için kısa zamanlı yer alıyor. Buradaki uzmanlar, uzayda Tina domatesi, diğer yerde de
zorundayız.” döngüsel bir yaşam kurmayı daha fazla su gerektiren, meyve dolmalık biber yetişiyor. İşte burada
amaçlıyor. Buradaki deneyde fareler veren ve boyutları büyük bitkiler da salatalık var. Şu anda bunu
yosunlardan gelen oksijeni, yosunlar yetiştirmeyi amaçlıyor. Cropis uzay yemiyoruz çünkü bilimsel yollarla
Euronews haber ekibinden Jeremy
Wilks bu sorunun peşine düşmüş. da farelerden gelen karbondioksidi aracı için domates seçilmiş. Sebebi yetiştirilmedi.”
Gıda ürünleri Dünya’da hazırlanarak kullanıyor. çok basit. Kameralar kırmızı rengi
uzaya roketler aracılığıyla çok kolay algılıyor. Bir sonraki hedef, bitki ve hayvanların
gönderiliyor. Ancak uzaya uzun Francesc Godia, Kimya Mühendis, açığa çıkardığı katı ve sıvı atıkları
bir görev için gittiğiniz zaman ne Profesör: “Fareler nefes alarak Jens Hauslage, Cropis Projesi, tekrar kullanabilmek. Uzun uzay
olacak? Bu sorun nedeniyle şimdi karbondioksit açığa çıkarıyor. Küçük Araştırma Görevlisi: “Bremen’de yolculukları için kısa döngüsel
uzay mekiklerinde bazı sebzelerin yosunlar da bu karbondioksit gazını bulunan Alman Uzay Merkezi’nin sistemler kurmak şart.
astronotlar tarafından yetiştirilmesi kullanıyor. Biyoreaktör ışık saçarak Eden laboratuvarındayız. Francesc Godia, Kimya Mühendis,
gündemde… Peki ama bu mümkün fotosenteze yardım ediyor ve Burada bitkilerin uzayda nasıl Profesör: “Bunu yapabiliriz ve
mü? oksijen açığa çıkıyor. Ve bu küçük yetiştirileceğiyle alakalı teknikleri yapmak zorundayız.”
deney odasındaki oksijeni de fareler inceliyoruz. Isı ve nem ayarı,
kullanıyor. Bu şekilde küçük de olsa gübreleme işlemi ve benzeri konular Brigitte Lamaze, Melissa Projesi
Uzayda gıda malzemesi üretmek zor
ancak imkansız değil. bir yaşam döngüsü oluşuyor.” üzerinde çalışıyoruz. Kısaca, Görevlisi, AUA: “Bir şekilde bitkileri
insanoğlu diğer gezegenlerde nasıl uzayda yetiştirmek zorundayız.
Melissa projesini yöneten takımın bitki yetiştirebilir? İşte bunun için Atmosfer dışındaki uzun görevlerde
Rus astronotlar uzayda üretilen
ilk gıda numunelerini 2003 yılında karşılaştığı en büyük zorluk çalışıyoruz.” bu çok gerekli bir şey. Şu anda
yemişti. Geçtiğimiz Ağustos ayında yosunların açığa çıkardığı oksijen astronotların ihtiyacı olan yiyecekleri
da Amerikalı astronotlar uzayda oranını artırmak. “Bunun adı Micro-Tina. Hızlı büyüyen tam olarak tedarik edemiyoruz. O
marul yetiştirmeyi başardı. Ancak çabul meyve veren bir domates yüzden bu gıda maddelerini uzayda
bundan daha fazlasının yapılması Francesc Godia, Kimya Mühendis, çeşidi. Şu anda kontrol deneyi yetiştirmek zorundayız.”
gerekiyor. Avrupa Uzay Ajansı Profesör: “Biyoreaktörün ortaya yapıyoruz. Micro-Tina domatesleri
astronotları konuyla ilgili son çıkardığı güneş ışığının gücü, gübrelendikten sonra nasıl ürün Oksijen döngüsü ve suyun tekrar
gelişmeleri paylaşıyor. farelerin ihtiyacı olan oksijen oranına verecek onu test ediyoruz.” kullanılması tam olarak sağlanırsa,
göre artıp azalabiliyor.” Jens Hauslage, Cropis Projesi, astronotların ihtiyacı olan gıda
Bunun yanında Alman uzay Araştırma Görevlisi: “Gübreleme maddelerinin tedarik edilme oranı da
Brigitte Lamaze,Melissa Projesi
Görevlisi, AUA: “Metabolizma mühendisleri atmosfer dışında için insan idrarı kullanıyoruz. Ay ya büyük oranda artacak. Bu sayede
açısından bir astronotun günlük domates yetiştirmek için bir uydu da Mars’ta kurulacak kısa döngülü birkaç sene sürecek uzay yolculukları
tüketim miktarı yaklaşık 5 kilo. Bunun tasarladı. Cropis adlı uzay mekiği yaşam sistemlerinde idrar, bitkiler yapılabilecek.
bir kilosu oksijen, bir kilosu kuru gelecek yaz mevsiminde uzaya için adeta altın değerinde…”
gıda ve üç kilosu da içme suyu… fırlatılarak içerisindeki tohumların
yeşermesini beklerken Dünya Uzay mekiklerinde bitkiler toprakta