Page 34 - LabMedya - 34

34

Nanoteknolojinin

Tablo 1. Gartner Hype Eğrisi Dönemleri.
Hype Eğrisindeki Süreci Dönemler Dönem isimleri Dönem Özellikleri

Dönem 1 Teknolojinin tetiklenmesi • Potansiyel bir teknoloji ortaya çıkar,
• Medyanın ilgisi üst seviyededir,
Yrd. Doç. Dr. Emir Alper TÜRKOĞLU • Bu dönemde ticari olarak kullanılabilir bir
AİÇÜ Eczacılık Fakültesi ürün yoktur.
Nanoteknoloji, nano boyuttaki 2000 yılında ön plana çıkmaya başlayan
malzemelerin, aletlerin ve nanoteknolojinin ilk yılları Hype eğrisiyle Dönem 2 Artan beklentilerin zirvesi • Artan (bazen gerçek dışı) beklentiler,
Geliştirilen teknolojide birkaç başarılı
•
sistemlerin metrenin milyarda ifade edilebilir (Şekil 1). Bu eğri beş çalışma,
aşamadan meydana gelir: (i) teknolojinin
biri büyüklüğünde tarif edildiği, tetiklenmesi, (ii) aşırı beklenti artışı, (iii) • Fazla başarısızlık.
üretildiği, uygulamaya sokulduğu hayal kırıklığı, (iv) aydınlanma eğimi,
bir bilim dalıdır. Bu bilim dalı (v) üretimin platoya ulaşması (Tablo 1). Dönem 3 Hayal kırıklığı • Teknolojiye olan ilgi azalır,
Beklentiler karşılanamaz,
•
sadece minyatürleşme demek Aşırı beklentilerin zirve yaptığı dönem, • Medyanın ilgisi genellikle bu dönemde
değil, aynı zamanda atom Birleşik Devletlerde Ulusal Nanoteknoloji • gözükmez,
Birçok üretici geliştirdikleri teknolojileri
ve moleküllerle oynanarak Girişiminin (NNI) duyurulmasıyla yarıda bırakır,
nanoteknoloji bilimine tüm dikkatler
nanomalzeme ve/veya çekilmiş ve bu dönemi beklentilerin zirve • Bazı üreticiler beklenilen standartlara
ulaşana kadar kendi ürünlerini geliştirmek
nanosistemlerin özelliklerinin yaptığı dönem izlemiştir. amacıyla yatırımlara devam ederler.
kontrol edilmesidir. En az bir
boyutu 100 nm’den küçük olan Dönem 4 Aydınlanma eğimi • Bu dönemde özel sektör gelişen
malzemeler, teknolojinin yararlarını anlamaya başlıyor,
boyutlarından Nanoteknolojinin ilk yılları bu yeni disiplinin • Yatırımcılardan gelen destek artıyor,
•
Genellikle medyanın ilgisi bu dönemde
kaynaklanan bazı gelişimi için son derece faydalı öncü gözükmüyor.
üstün özelliklere çalışmalara tanık olmuştur. Fakat artan
sahiptirler. Bu beklentilerin zirve yaptığı dönemi hayal Dönem 5 Üretim Platosu • Teknolojinin yararları belirgin bir şekilde
özelliklere sahip kırıklığı dönemi izlemiş, doğru olmayan ve ortaya çıkar ve kabul edilebilirliği artar,
fonksiyonel hatta oynanmış sonuçlar son derece saygın • İkinci ve üçüncü nesil ürünlerle
teknolojinin sürekli gelişimine tanık olunur,
nanomalzemeler ve dergilerde yayınlanmıştır. • Platonun derecesi uygun piyasaya veya
bunların geleneksel piyasa nişine göre değişkenlik gösterir.
teknolojilerdeki
kullanımında ortaya çıkan Bu dönemden sonra aydınlanma eğimi baktığımızda bu yeni ortaya çıkan bilimle
gelişmeler birçok işi tek bir dönemi ve hemen ardı sıra özellikle ilgili gerçek kazanımlar olmasına rağmen,
alette gerçekleştirecek çok elektronik endüstrisinde ortaya çıkan ilk yıllarda verilen ilerlemenin yanıltıcı
fonksiyonlu nanoteknoloji temelli ürünlerle birlikte nanoteknolojik üretimde olduğu da aşikâr.
Kaynaklar
sistemlerin ortaya çıkmasını örnekler yavaş yavaş ortaya çıkmaya Vashist, S.K., Venkatesh, A.G., Mitsakakis, K.,
başlamıştır.
sağlamıştır. Nanoteknoloji temelli Şekil 1. Hype Eğrisi. Yukarıdaki verilere paralel olarak Czilwik, G., Roth, G., von Stetten, F., Zengerle,
bu sistemler yüksek kararlılık, nanoteknolojinin ilk ortaya çıktığı yıllarda R., Nanotechnology-Based Biosensors and
Diagnostics: Technology Push versus Industrial/
yüksek performans ve sağlamlık abartılı söylemlerin gerçeğin önüne Healthcare Requirements, BioNanoScience, 2012,
gibi birçok özelliği de beraberinde geçmiş olduğu görünmekte (Kısa vadede 2; 115-126.
Bouwmeester, H., Dekkers, S., Noordam, M.Y.,
getirmiştir. elde edilebilecek ürünler açısından). Hagens, W.I., Bulder, A.S., de Heer, C., ten
Dördüncü ve beşinci dönemlere Voorde, S.E.C.G., Wijnhoven, S.W.P., Marvin,
H.J.P., Sips, A.J.A.M., Review of health safety
aspects of nanotechnologies in food production,
Regulatory Toxicology and Pharmacology, 2009,
53; 52-62.
Serrano, E., Rus, G., García-Martínez, J.,
Nanotechnology for sustainable energy,
Renewable and Sustainable Energy Reviews, 2009,
13; 2373-2384.
Qu, X., Alvarez, P.J.J., Li, Q. Application of
nanotechnology in water and wastewater
treatment, Water research, 2013, 47; 3931-3946.
Kaku, M. Geleceğin Fiziği (2. Baskı), Ankara, ODTÜ
Yayıncılık, 2014.