Page 46 - LabMedya - 30
P. 46
46 YAŞAM ÖYKÜSÜ SAYI 30
JOHN üzerine çalışmalar yapmaktaydı. Ara sıra, eskiden eğitmen olarak
bulunduğu, Princeton Üniversitesi'ne
Yaşantısı, Akıl Oyunları adlı filme konu
Hem Şizofren NASH olmuştur. gidiyor, bir köşede kahvesini sigarasını
Oyun Teorisi Üzerine Çalışmaları
içiyor ve etrafa her zaman yanında
1949 yılında, henüz 21 yaşındayken
taşıdığı kağıtları yayıyordu. Kendisine
Hem Dahi: yazdığı bir makale, ona tam 45 yıl verilen selamlara karşı öylece kayıtsız
kalıyordu.
sonra ekonomi dalında Nobel Ödülü’nü
kazandıracaktı. Makalesinde, insan
doğasına dair birçok şeyi daha iyi HASTALIKTAN KURTULMASINDA
Akıl Oyunları (Beautiful Mind) anlamamızı sağlayan orjinal fikirlerden
filmi ile kitlelerin tanıştığı bahseden Nash, İskoç filozof Adam DA KENDİ ÇABALARI ÖNEMLİ
ünlü Matematikçi John Nash Smith’in senelerdir geçerli olan ekonomi ROL OYNADI
86 yaşında New Jersey’de teorisindeki eksik bir noktayı açıklıyordu. 1980'lerin sonuna doğru bir gün, fizik
bindiği taksinin kaza yapması Adam Smith’in teorisine göre "Bir grubun profesörü Freeman Dyson'a dönerek
sonucu 81 yaşındaki eşi en yüksek performansı için, üyelerinin 'kızınız Esther'i bugün gazetede gördüm'
Alicia Nash ile birlikte her birinin kendi başarıları için ellerinden dedi. Kızı bilgisayar konusunda bir otorite
hayatını kaybetti. gelenin en iyisini yapmaları gerekir." olan ve sık sık basında yer alan Dyson,
olan kısmı ‘’üyelerinin her birinin kendi Nash'i ilk kez konuşurken duyuyordu.
JOHN NASH KİMDİR? başarıları için ve ayrıca da grubun toplam Dyson o anki duygularını şöyle aktardı:
Tam adıyla John Forbes başarısı için ellerinden gelenin en iyisini ‘’Bir kızım olduğunu bildiğini dahi
Nash Lisans ve yüksek yapmaları gerekir." biçiminde ifade bilmiyordum. Benimle konuşması çok
lisans eğitimini Carnegie ederek, yaşamının en büyük meşgalesi güzeldi. Fakat o an afalladım birden.
Teknoloji Enstitüsü olan "oyun teorisi"ni ilk kez ifade Bu uyanışa tanık olmak olağanüstüydü.
(günümüzde Carnegie ediyordu. yavaş yavaş, nasıl olduysa, kendine
Mellon Üniversitesi)’de geliyordu.’’
tamamladıktan sonra doktora ÖĞRENCİSİ İLE EVLENDİ Bu, Nash'in ilk uyanma belirtisiydi.
yapmak için Princeton Nash doktorasını aldıktan sonra, Belirtiler devam etti. 1990 yılı civarında
Üniversitesi’ne gitti. 21 Massachusetts Institute of Technology’de Nash, e-posta yoluyla bir sayı teorisyeni
yaşında hazırladığı doktora ders vermeye başladı. 1957’de MIT’teki olan İtalyan Matematikçi Enrico Bombieri
tezi, “Oyun Teorisi”, ona öğrencilerinden Alicia Larde ile evlendi. ile yazışmaya başladı. Nash'in mektupları
uzun yıllar sonra, 1994'te Daha sonraki yıllar boyunca Nash, bir tekrar matematik teorileri üzerinde
Nobel Ekonomi Ödülü'nü yandan peşini hiç bırakmayan psikiyatrik çalışmaya başladığını gösteriyordu. Bu
kazandırdı. Genç deha, John bir rahatsızlıkla savaşırken, bir yandan da yavaş uyanış herkesin dikkatini çekmeye
başlamıştı. Yine kendi halindeydi fakat
von Neumann’ın icadı olan matematik araştırmalarını sürdürdü.
oyun teorisindeki sorunları insanlarla konuşuyordu. Matematik
çözüp kullanılır hale getirdi. HEM ŞİZOFREN HEM DAHİ seminerlerine düzenli olarak katılmaya
başlamıştı.
30 yaşına kadar parlak Bir gün akademisyenlerin bulunduğu
fikirleri ve göze çarpan kişiliği
sayesinde hızla yükselip bir odaya dalıp, başka bir galaksiden EKONOMİ ALANINDA NOBEL
canlıların New York Times'da kendisine
matematik camiasının rakamlardan oluşan şifreli bir mesaj ÖDÜLÜ
önde gelen isimlerinden biri 1994 Ekim'inde yine bir matematik
olan John Nash, MIT’de yolladığını söylediğinde, arkadaşları önce semineri sırasında, Princeton
bunun bir şaka olduğunu düşündüler.
profesörlük yapmaya Hatta aylar sonra öğretmenliği tamamen Üniversitesi'nde matematik profesörü
başladığında karısı Alicia bırakıp, üniversitedeki görevinden ve Nash'i 50 yıldır tanıyan Harold Kuhn,
Larde ile tanıştı. Larde o Nash'i arayıp ona söyleyeceği önemli bir
zamanlar daha bir fizik öğrencisiydi. John olaylı bir şekilde istifa edip, Boston şey olduğunu belirtti. Kuhn, ona İsveç
Görünüşte hiç ders Nash’in şizofreni sorunları başlamadan yakınlarındaki bir akıl hastanesinde Bilim Akademisi'nden bir haber getirmişti:
çalışmıyordu. Hemen kısa süre önce çiftin bir oğlu oldu. gözetim altında tutulmaya başlandıktan Nash, 45 yıl önce geliştirdiği kooperatif
hemen hiç arkadaşı John Nash aynı zamanda soğuk savaş sonra bile, bu olan bitenlerin bir şaka olmayan oyun teorisi ile iktisat alanında
yoktu. Çoğu öğrenci döneminde ordu adına şifre çözücü olduğunu düşünüyorlardı. Fakat teşhis Nobel Ödülü'nü kazanmıştı.
konulmuştu: Nash, paranoid şizofrendi.
onun homoseksüel olarak çalışmıştır. Kaynak: Wikipedia'dan yararlanılmıştır.
olduğunu düşünüyordu John Nash’in hastalığının ilk belirtileri HALÜSİNASYONLARLA
ve bu yüzden daha da 1958 yılında görülmeye başladı. Bir oda DOLU 25 YIL Üniversiteden bir arkadaşı şöyle
arkadaşı olmamasına rağmen bir oda
yalnızlığa mahkûm arkadaşından bahsedip etrafındakileri 25 yıl boyunca kapatıldığı hastanede bahsediyor onun hakkında:
olmuştu. Ama o hırslıydı korkutmuş ve oda arkadaşıyla yaptığı Nash, halüsinasyonlarla yaşadı. ''Bach ezgileri mırıldanarak
ve akıllıydı. Pek çok hayali sohbetler onun şizofren olduğunu Matematiği tamamen bıraktı. Tamamen okul koridorlarında dolaşan bu
efsanevi matematikçinin ortaya çıkarmıştır. Daha sonra bu nümeroloji ile ilgilenmeye başladı. Öteki adamın etrafı Albert Einstein,
aksine, çocukluğunda hastalığı kendi zekasını kullanarak gezegenlerle dünya arasında elçilik yapan J. V. Neumann, Norbert
bir peygamber olduğunu düşünüyordu.
bir ‘deha’ olduğunu pek yenmiştir. Diğer galaksiler sadece onun anlayacağı Wiener gibi dehalarla doluydu.
Kendini insanlardan tamamen
Alicia Larde-John Nash çifti 1963’te
belli etmemişti ama boşandı ve 1970’te tekrar bir araya geldi. şifreli mesajlar, rakamlarla dünya ile soyutlamıştı. Wittgenstein, Kant,
üniversite yıllarında deha Bu tarihten itibaren darılıp barışan çift, iletişim kuruyorlardı. Bir telefon numarası, Newton, Einstein gibi pek çok
ortaya çıkıyordu. Kitap kendileri hakkında “aynı çatı altındaki iki ibranice bir harf, bir kravatın üzerindeki bilimadamı ve filozof gibi 'içe
okumadığı, dersleri pek yabancı” benzetmesini yapmıştı. Nash desenler sadece onun anlayacağı dönük' ve 'duygusallıktan uzak'tı.
mesajlar ve şifrelerdi. 25 yıl boyunca
takip etmediği için bütün 1994’te Nobel Ödülü’nü kazandıktan şok terapileri, ilaçlar ve ara ara herkesi Nash, çıkarlar ve alınması gereken
matematik teorisini kendi sonra aralarını düzelttiler ve 1 Haziran umutlandıran fakat çok kısa süren kararlar gereği, insanlar arası
2001’de tekrar evlendiler.
kurulması gereken ilişkiler için
kendine keşfediyordu. Nash, 1945 ve 1996 yılları arasında iyileşme dönemleri ile geçti. duygudan arınmış, sayılaştırılmış
Bunları düşünerek 23 bilimsel çalışma yayınladı, ayrıca formüller geliştirmekteydi.
yapıyordu. Hep yalnızdı. “Essays on Game Theory” (1996) ve SENELERCE KİMSEYLE Nash'in dünyasında her şey
“The Essential John Nash” isimli kitapları KONUŞMADI formülize edilebilir ve rakamlara
yazdı. Aynı zamanda “Hex” ve “So Long Hastalığı sırasında kanuni izinle Avrupa dökülebilirdi.''
Sucker” adlı 2 popüler oyunun yaratıcıları ve Amerika'da seyahatlere çıktı. Sofistike
arasındadır. Princeton’da matematik bilgisayar programları yazmayı öğrendi.
