Page 22 - LabMedya - 30

22 HABER SAYI 30

"POPÜLER Skeptical.com'un

listelediği,
PSİKOLOJİ'NİN gündelik ÖMRÜ ÖLÇEN
hayatımızda

MİTLERİ" da sık sık BİYOLOJİK
başvurduğumuz
bu "mit"lerin en
önemli SAAT
10 tanesi ise
10 şöyle;
İnsanın ne kadar yaşayacağına
dair hayati ipuçları veren bir
biyolojik saat, biliminsanları
tarafından keşfedildi.
Amerikalı 4 profesör çıkardıkları yeni kitaplarıyla adlarından sıkça söz ettireceklere benziyorlar. Araştırmacılar yaşam süresi boyunca
"Popüler Psikoloji'nin 50 Büyük Miti" adlı kitap yaygın bir şekilde kabul edilmiş bulunan psikolojik DNA’da gerçekleşen kimyasal
yaklaşımların yanlış olduğunu söylüyor. değişimleri gözlemleyip bir bireyin
yaşını öngörebiliyor. Bireyin mevcut
yaşı ile bu öngörülen biyolojik saat
yaşını karşılaştırdıklarında ise bir modele
1 Beynimizin sadece %10'nunu 4 İnsan hafızası video kamera 8 Yalan makinesi doğru ulaştılar. Biyolojik yaşı gerçek yaşından
fazla olan insanlar, genellikle biyolojik
gibi çalışır
kullanıyoruz
sonuçlar verir
yaşı ile gerçek yaşı aynı olan insanlardan
Beyinde "sessiz bölge" olarak anılan İnsan hafızası önemli olayları fotoğraf gibi Filmlerde görmeye alıştığımız, daha erken ölüyorlar.
Dört farklı araştırmada, yaklaşık 14
ve "ortalama bir insan beyninin sadece kaydediyor. Fakat aradan seneler geçse insanın yalan söyleyip söylemediğini yıl boyunca 5000 yaşlı insanın hayatı
%10'nunu kullanıyor." cümlesine gerekçe de olaylar tekrar hatırlandığında zarar kalp atışlarından, vücut ısısından, gözlemlendi. Başlangıçta bütün bu
olan kısım sanıldığı kadar büyük değil. görmüş oluyor. Yani video kamera gibi terlemesinden ve bu gibi fizyolojik insanların biyolojik yaşları verdikleri
Araştırmalar gösteriyor ki, sessiz kısım her şey aynı kalmıyor. değişiklikleri izleyerek anlayan yalan kan örnekleri üzerinden hesaplandı
son derece küçük. Ayrıca bilimadamları Psikologlar hemen hemen insan beyninin makinesi de şehir efsanesi çıktı. ve katılımcılar araştırma boyunca
daha önce de konuşma ve duyma "yeniden üreten" değil fakat" yeniden Yapılan araştırmalar, bu tarz fizyolojik takip edildi. Bulgulara göre daha hızlı
duyuları için çok önemli olan bir beyin inşa" edici olduğu konusunda hem değişikliklerin kişiden kişiye değiştiğini çalışan bir biyolojik saat ile erken ölüm
bölgesine de "sessiz bölge" demişlerdi. fikirler. gösteriyor. Yani doğruyu söyleyen biri de arasındaki bağlantı; sigara kullanımı,
Bunun bugün böyle olmadığı biliniyor. Hipnoz uyanıklık durumundan yalan makinesine oturduğunda heyecanlı diyabet ve kardiyovasküler hastalıklar
5 farklı ve nadir bir "trans" olduğu için terleyebilir ve kalp atışları katılmasına rağmen mevcuttu.
gibi diğer faktörlerin de hesaba
hızlanabilir.
Edinburgh Üniversitesi’nden
durumudur
2 Öfkeyi içinde tutmaktansa Araştırmalar gösteriyor ki hipnozlu biliminsanları Avustralya ve ABD’den
araştırmacıların katkılarıyla, DNA’ya
ifade etmek daha doğrudur
–metilasyon adı verilen- bir kimyasal
insanlar kendilerine söylenen emirlere
direnebilir hatta karşı da çıkabilirler. modifikasyon uygulayarak, her kişinin
Araştırmalar gösteriyor ki, öfkeden Karakterlerinde olmayan şeyleri Şizofrenler çift biyolojik yaşını ölçtüler. Bu modifikasyon
kurtulmak için bağırmak, duvarı ya da yapmayabilirler. 9 DNA dizilişini değiştirmiyor, fakat
benzer bir şeyi yumruklamak öfkeyi Elde edilen verilere göre hipnozlu insanlar kişiliklidir biyolojik süreçlerde önemli bir rol
azaltmıyor aksine arttırıyor. Mesela oldukça uyanık durumda. Hipnoz, Şizofrenlerin çift kişilikli ya da bölünmüş oynuyor ve genlerin nasıl açılıp
kapandığını etkileyebiliyor. Metilasyon
Amerikan Futbolu gibi sert sporlar yapan alınan cevapları arttırmayı sağlayan bir kişilik sahibi olduğu da tam bir efsane. değişimleri insan hayatı boyunca
kişilerin daha öfkeli olduğu tespit edildi. yöntemden ötesi değil. İnsanlar, şizofrenlik ile bölünmüş kişilik meydana geliyor ve birçok geni
Öfkeyi açığa çıkarmak sadece sonunda rahatsızlığını birbirlerine karıştırıyorlar. etkileyebiliyor.
sorunun kaynağına doğrudan çözüm Edinburgh Üniversitesi Bilişsel Yaşlanma
getiren zamanlarda etkili oluyor. Onun 6 Zıt kutuplar birbirini çeker Bölünmüş kişilik sahibi insanlar, birden ve Bilişsel Epidemiyoloji Merkezi’nden
fazla kişiliği içinde taşır. Şizofrenler ise
dışında sizi daha da sinirlendirmekten tek kişilik sahibi olmalarına rağmen, ruh Dr. Riccardo Marioni mevcut
başka bir işe yaramıyor. durumlarını “Dört araştırmanın aynı
Kişiler arasındaki ilişkiler "uçlar" birbirini durumları değişkendir; işte bu sebeple de şekilde sonuçlanması, biyolojik saat ile
çekmiyor. Onlarca araştırma ortaya iki hastalık çoğunlukla birbiriyle karıştırılır. çeşitli nedenlerden ölümlerin arasında
koyuyor ki, insanlar kendileriyle benzer bir bağ olduğunu gösterdi. Nasıl bir
karakterdeki insanlarla birlikte takılmayı hayat tarzının ya da genetik faktörlerin
3 Düşük seviyede kendine saygı tercih ediyor, kendilerinden farklı bir bireyin biyolojik yaşını etkilediği
şimdilik çözülememiş durumda. Bu
eğilimleri olan insanlardan uzak duruyor.
ana psikolojik sorunlardan
biridir Doğru yaklaşım "benzer uçlar, benzer Dolunay, suça eğilimi ve konuyu detaylıca incelemek için birkaç
tamamlayıcı proje planladık.” şeklinde
Roy Baumeister ve arkadaşları uçları" çeker olmalı. 10 çıldırma vakalarını artırır açıklıyor.
yaptıkları taramalar sonucunda pek çok Yine Edinburgh Üniversitesi Bilişsel
araştırmanın bu ifadeyi yalanladığını Latincesi "luna" olan ayın dolunay Yaşlanma ve Bilişsel Epidemiyoloji
buldular. Tespitlere göre kendine az evresine geçmesinin insanlarda çılgınlık Merkezi’nden, çalışmanın başlıca
saygısı olan bireylerin insanlar arası 7 Mozart dinlemek zihni açar yarattığı düşünülür. İngilizcede çılgınlık yürütücüsü olan Profesör Lan Deary’ye
ilişkilerinde bu durum önemli bir ya da delilik anlamına gelen sözcük göre: “Bu yeni araştırma uzun ömürlülük
probleme neden olmuyor. ise "lunatic" tir; yani, ay kelimesinden ve sağlıklı yaşlanma meselelerindeki
Alkol ve uyuşturucu kullanımıyla da Avusturyalı besteci Wolfgang Amadeus türetilmiştir. kavrayışımızı güçlendirdi. Yeni bir
yaşlanma göstergesi tanımladığı
çok az ilgisi bulunuyor. Ayrıca kendine Mozart'ın (1756-1791) eserlerini Konuyla alakalı popüler kültürde yer alan için oldukça heyecan verici olan bu
saygının okul performansına olumlu bir dinlemek zekayı arttırmıyor. korku filmleri ve kitaplar, insanlarda bu çalışma; sigara kullanımı, diyabet ve
şekilde yansıdığını tespit ettiler. Başarılı Mozart ya da Bach veya Pearl Jam’in görüşün yer etmesine neden olmuştur. kardiyovasküler hastalıklar gibi faktörlerin
öğrencilerin kendine olan saygıları eserlerini dinleyenlerin test sonuçları, Ancak, gerçekte dolunay ile delilik katkılarına ilaveten yaşam süresi
artıyor. En önemlisi düşük seviyede hiçbir şey dinlemeyenlere göre daha iyi; arasında hiçbir bağlantı yoktur. tahminini geliştiriyor.”
kendine saygının depresyonla bir ilgisinin ancak bir uyarıcının olması zaten kişiyi Kaynak: Sabah
bulunmadığı ortaya çıktı. daha başarılı kılıyor. Kaynak: Bilim ve Gelecek