Page 6 - LabMedya - 28

6 HABER SAYI 28

önyargı nasıl oluşur?

İnsan doğasının en kötü ve inatçı özelliklerinden biri,
farklı olana karşı nefret hissetme kapasitesinin olmasıdır.

Irk, cinsiyet, yaş ayrımcılığının hepsi nedenleriyle ilgileniyordu. Adil ve tarafsız kime kaç puan vereceğine dair bir tercih arasındaki bölüşüm farkını da maksimum
de kendi “izm”lerini üretmiş sosyal ortalama bir insanı önyargılı ve taraflı hale yapacaktı: Örneğin; “A grubundan 74 kılmaya çalışmıştı, önyargılı insanlardan
kategoriler olup önyargı ve bağnazlıktan getirecek koşulları araştırıyordu. numara”ya 10 puan, B grubundan 44 bekleneceği gibi...
beslenirler. Grupların normalde sahip olduğu tarih, numaraya 8 puan” ya da “A grubundan
İnsandaki grup eğilimi oldukça güçlüdür. kültür ve pratik önemden bağımsız olarak 74 numara”ya 2 puan, B grubundan 44 Adil bir dünya için
Kendi grubumuzu diğerlerine karşı oluşturulmuş gruplara dahil olduğumuzda numaraya 6 puan” gibi. Puanlar gerçek Grupların rastgele oluşturulduğu ve deney
kayırmak düşünce tarzımızda yer etmiştir nasıl düşündüğümüzü görmek için paraya tekabül ediyordu. sonrasında ortadan kalkacağı, kişilerin
ve tarih bunun örnekleriyle doludur. “minimal grup paradigması” olarak Katılımcıların parayı bölüşürken kendi yaptığı tercihlerden bireysel bir kazanım
Psikolog Henri Tajfel’in çalışmaları ise bilinen bir yöntem geliştirdi. gruplarından olanlara kayırmacı elde etmeyeceği bilindiği halde böylesi bir
bulundukları gruptan dolayı insanlara Minimal grup paradigması şöyle işliyordu: davrandıkları görüldü. Örneğin A grup kayırmacılığı görülmüştü.
taraflı davranmamızın ne kadar kolay Deneye katılan kişiler göz rengi, sevdikleri grubundakilerin yukarıdaki seçeneklerden Öyle görünüyor ki insanlara, mensup
olduğunu ortaya koyuyor. resimler, yazı-tura gibi rastgele kriterlere ilkini seçmesi daha muhtemeldi. Fakat oldukları gruplara göre farklı davranmak
Ancak bu olgu gerçek dünyada başka göre gruplara ayrıldı. Herkes hangi grupta asıl şaşırtıcı olan şey, kendileri için daha için en ufak bir işaret yetiyor. Tajfel’in
olgularla iç içe geçmiştir ve psikolojik olduğunu biliyordu. Daha sonra ödüllerin az puan getirse de kişilerin bu grup araştırması, grup önyargısının düşünce
önyargıları tarihsel, kültürel ve hatta gruplar arasında nasıl dağıtılacağına dair kayırmacılığına yönelmesiydi. Örneğin üzerinde kategorilere ayırma kadar etkili
pragmatik (bazen gerçekten de diğer tercihler yapmak üzere bireyler yalnız B grubundakilerden bazıları, A grubu ile olduğunu gösteriyor. O halde, daha adil
gruplara mensup insanlar size karşı kalacaklardı. farkı fazlalaştırdığı için ikinci seçeneği bir dünya için, bu içgüdüsel taraflılığa
harekete geçmiş olabilir) etkilerden Bu andan itibaren grup üyeliği tümüyle tercih ediyordu. karşı tetikte olmak gerekiyor.
ayıklaması zordur. soyut bir şeydi. Kimse kimseyi Yani insanlar, normal bir tarafsız kişinin
Minimal grup paradigması Sosyal görmüyor ve diğer grup üyeleri sadece yaptığı gibi ortak ödülü maksimum kılma Tom Stafford
Psikolog Tajfel grup önyargısının temel numaralarıyla anılıyordu. Her bir denek yönünde karar almanın yanı sıra gruplar BBC Future