Page 10 - LabMedya - 28

10 HABER SAYI 28

DUDAKLARIN İnsan ağzı, dışadönük dudaklarıyla canlılar içinde benzersiz bir

yere sahiptir. Doğduktan sonra ilk işimiz dudaklarımız yardımıyla

işlevi nedir? annemizden süt emmektir. Varlığımız açısından öyle önemlidir ki
bu “ilkel refleks” adıyla bilinir. Nasıl emeceğimizi bilerek doğarız.
Bu bütün memeliler için geçerlidir.

Bebekleri doğar doğmaz memeye Besleme kaynaklı mı? Araştırmacı Gordon Gallup’a göre, öpüşme
yönlendiren şey emme refleksi ile birlikte 2008’de Scientific American Mind olmayan kültürlerde ise eşler sevişme
aranma refleksidir. Aranma refleksi bebeğin dergisinde bir makalesi yayımlanan Chip sırasında birbirinin yüzüne üfleme, yalama,
dudaklarına ya da ağzına dokunan şeye Walter, öpüşmenin, yemekleri çiğneyerek emme gibi yöntemlere başvuruyor olabilir.
doğru kafasını çevirmesidir. Dudağa bir yavruların ağzına vermeyi içeren primat “Eskimo öpücüğü” olarak bilinen şey ise
şey dokunur dokunmaz emme refleksi davranışından kaynaklanıyor olabileceğini sanıldığı gibi burunları birbirine sürtme
harekete geçer. Emme sırasında dil de belirtiyor. Anne şempanzeler çiğnedikleri değil, koklamakla ilgilidir.
epeyce iş yapmakla beraber bebeğin ağzını yemekleri ağızlarında bekletip dudaklarını
memeye kilitleyerek yutmasını sağlayan yavrularının dudağına yapıştırarak onlara Eşleşmede ipucu
şey dudaklardır. iletir. Gallup, üniversite öğrencileri arasında
Yani ister memeden, ister şişeden olsun Daha sonra dudakları birbirine yaptığı bir araştırmada davranış olarak
yeni doğan bebeğin emmesi pasif bir dokundurma, endişeyi giderme yolu olarak öpüşmeyi inceledi. Genç kadınlar, eşlerinin
davranış değildir. İşin merkezinde ise kullanılmış olabilir. Yani dudaklar yemekle iyi öpüştüğüne karar vermek için bazı
dudaklar vardır. özdeşleştirilmiş, daha sonra da sadece kimyasal ipuçlarından, tat ve kokudan
Dudaklar ayrıca yemek yeme ve dudaklara dokunma, zevki tetikleyen bir yararlanıyordu. Öpüşme, kişinin hijyen
konuşmada da büyük önem taşır. eylem haline gelmiş olabilir. Ağızda sayısız durumunda dair bilgi veren vücut kokularını
Akciğerlerden çıkan havanın gerektiği diyordu: “Biz Avrupalılar şefkatin ifadesi sinir ucu bulunması ise hassasiyeti artırdığı paylaşmada da önemli bir araçtı. Gallup’un
gibi kullanımını sağlayarak konuşmaya olarak öpüşmeye öyle alışmışız ki onu için ekstra bir faktör olmuştur. “Çekici bulduğunuz birini ilk defa öptükten
sonra bu durumun sona erdiği oldu mu?”
yardım eder. İki dudağı birleştirerek p, b insanın bir özelliği olarak algılıyor olabiliriz; sorusuna ise erkeklerin yüzde 59’u,
ve m seslerini, alt dudağımızı üst dişlere ama öyle değil… Yeni Zelandalılar (Maori), Hassas bölge kadınların ise yüzde 66’sı "evet" yanıtı
dokundurarak da f ve v seslerini çıkarırız. Tahitililer, Papualılar, Avustralyalılar, Dudaklar oldukça hassastır. Dokunma verdi. Bu dar bir çalışma olmakla birlikte,
Afrika’da Somaller ve Eskimolarda öpüşme hissinden sorumlu olan ve somatosensori
Öpüşmek evrensel mi? kültürü yoktur.” korteks adı verilen bölge beynin üst diğer verilerle hayvanlar üzerinde yapılan
araştırmalarla birleştirilince öpüşmenin,
Konuşma insan yaşamında önemli bir yer Öpüşme evrensel bir insan davranışı kısmında bulunur. Vücudun her yerinden büyük ölçüde koklama da içerdiği ve
tutar. Ama öpmek kadar zevkli olmayabilir. değilse kalıtımsal bir dürtü ve öğrenilen gelen dokunma hisleri burada işleme eşleşilecek kişinin uygunluğuna dair
Fakat öpüşmek de evrensel bir şey değildir; bir davranış olabilir mi? Öpüşen başka konur. Burada vücudun her bölgesi için yargıda bulunmamıza yardımcı olduğu
kültürlerin yüzde 90’ında vardır. Darwin, ilk hayvanlar da var. Bir kavganın ardından ayrılmış bir alan vardır. En büyük alan söylenebilir.
1872’de yayımlanan İnsan ve Hayvanlarda barışan şempanzeler ve cüce şempanzeler ise hassasiyeti en fazla olan ağız ve eller Jason G Goldman
Duyguların İfadesi adlı kitabında şöyle (bonobolar) de öpüşür. içindir. BBC Future

Güneş sisteminde

bilinmeyen iki gezegen daha var

İspanyol ve İngiliz Şu anda resmi olarak Güneş Sistemi'nde (ETNO) adı verilen çok uzaktaki –gezegenlerin- yer alması gerektiği
astronomlar, Güneş 8 gezegen olduğu kabul ediliyor. kayalık cisimlerin yörüngesindeki tuhaf sonucuna vardı ve bu gezegenlerin çekim
gücünün de bu dağılımda etkili olduğu
En dıştaki gezegen Neptün olarak
davranışlardan çıkardı.
Sistemi’nde Plüton’un biliniyor. Plüton, 2006 yılında Uluslararası Teoriye göre, ETNO'lar Güneş'ten 150 belirtildi.
ilerisinde keşfedilmeyi Astronomi Birliği tarafından “cüce astronomik birim (AU) uzaklıkta bir Madrid Complutense Üniversitesi'nden
Carlos de la Fuente Marcos,
gezegen” statüsüne indirilmişti. Ancak
eksen üzerinde yer alıyor olmalı. (Bir AU
bekleyen en az iki gezegen bazıları Plüton'u yine de sistemdeki yaklaşık 150 milyon kilometre ediyor) “Beklenmedik yörünge parametrelerine
daha olduğunu açıkladı. Güneş'e en uzak gezegen olarak kabul ETNO'lar Güneş Sistemi'ndeki diğer sahip bu nesnelerin dağılımı, görülmeyen
ediyor. gezegenler gibi aşağı yukarı aynı yörünge kuvvetlerin bu dağılımı değiştirdiğine
İngiliz Monthly Notices of the Royal düzleminde bulunmalı. Ancak gözlemler, inanmamıza yol açtı” şeklinde konuştu.
Astronomical Society adlı dergide pek çok ETNO'nun daha farklı bir Marcos, "Tam sayı belli değil, eldeki
yayınlanan bir araştırma ise tüm bu görünüm sergilediğini ortaya koydu. veri de kısıtlı ancak hesaplamalarımız
görüşleri yıkacak bir iddia ortaya koydu. ETNO'ların 150 ila 525 AU daha geniş bir Güneş Sistemi sınırları içerisinde en az iki
Buna göre, Plüton'un ilerisinde en az iki alana yayıldığı ve 20 derecelik bir eğime gezegen daha olması gerektiğini ortaya
gezegen daha mevcut. sahip oldukları belirtildi. koyuyor” dedi.
İspanyol ve İngiliz biliminsanları bu Biliminsanları bu anormalliği açıklamak
tespitlerini, trans-Neptünyen nesneler için, etrafta daha geniş nesnelerin (DW Türkçe)