Page 34 - LabMedya - 28
P. 34

34 NEDEN ?                                                                                                                                   SAYI 28







                                                                        Beynİmİzİn yarısıyla



                                                                        yaşayabİlİr mİyİz?







                                                                        Beyin, vücudun diğer organlarının merkezi kontrolünü sağlayan organıdır.
                                                                        Peki bu kadar önemli bir görevi olan bir organın bir kısmı, hatta yarısı
                                                                        olmazsa ne yaparız?

                                                                        Beynimizin ne kadarına gerçekten ihtiyaç duyuyoruz? Beyninin bir kısmı
                                                                        olmayan ya da hasara uğramış olan insanlarla ilgili haberler son zamanlarda
                                                                        medyada birkaç kez yer aldı. Bu vakalar beynin nasıl çalıştığını tam olarak
                                                                        anlamadığımız gibi onu yanlış ele alıyor olabileceğimizi de gösteriyor.
                                                                        Birkaç ay önce, bir kadının beyninin arka kısmındaki beyincik bölgesinin
                                                                        olmadığına dair bir haber çıktı. Yani bu kısım hasar görmüş değildi, doğuştan
                                                                        yoktu. Bazı tahminlere göre toplam beyin hücrelerimizin yarısı beyincikte
                                                                        bulunuyor. Ama 24 yaşındaki bu kadın normal bir yaşam sürüyordu. Eğitimini
                                                                        tamamlamış, evlenmiş ve normal bir hamileliğin ardından bir çocuk sahibi
                                                                        olmuştu.
                                                                        Ama bu durumun kadın üzerinde tümüyle etkisi yok denemezdi. Ömrü boyunca
                                                                        her olay karşısında tereddütlü, hantal bir şekilde hareket etmişti. Ama asıl
                                                                        şaşırtıcı olanı, beyninin bir kısmı olmayıp da hareket edebilmesiydi.


         Beyincik, beynin öylesine temel bir   basitleştirmek cazip gelse de, aslında   genin kodlaması sonucu olması gibi.   bölümler de vücut hareketlerimizle
         bölgesidir ki ilk omurgalı canlılarda   beyinde böyle bölgeler yoktur. Çünkü o,   Böylece bir tek genin ortadan kalkması o   yakından ilgilidir. Hepsi de aynı şeye
         ortaya çıkmıştır. Dinozorların hayatta   her işlevden sadece bir bölgenin sorumlu   özelliğin ortaya çıkmasını engelleyemiyor.   katkıda bulunduğunda, her bir bölgenin
         olduğu dönemde bile köpekbalıklarının   olduğu teknolojik bir aygıt değildir.  Bir tek fonksiyonun çok sayıda farklı   tam olarak işlevini belirlemeye çalışmak
         beyincikleri gelişmiş durumdaydı.                                        yapılar tarafından desteklenmesi özelliğini   yanlış bir yaklaşım olur.
                                            Beyninde şeritle yaşamak              Edelman "soysuzlaşma" olarak adlandırdı.  Hafıza da çok sayıda beyin sistemlerinin
         Basit bir şema yok                 Bir başka vaka ise bir süredir beyninde                                    kontrolünde olan temel bir biyolojik
         Bu olay beyin konusunda bilimin    şerit paraziti ile yaşayan bir adamla ilgili.   Bir fonksiyon, birçok bölge  fonksiyon. Daha önce bir kez gördüğünüz
         içinde bulunduğu acıklı durumu     Dört yıldan beri beyne yuvalanmış olan bu   Aynı şey beyin için de geçerli. Beynimizin   birine rastladığınızda o kişinin iyi biri
         gösteriyor. Beyincik gibi bazı önemli   şerit, epilepsi krizlerine benzer nöbetlere,   tek tek fonksiyonları belli bölgelerde   olduğunu ya da yaptıkları iyi bir şeyi
         bölgelerin işlevi konusunda bile fikir   hafıza sorunlarına ve ilginç koku   toplanmış olmayıp birçok bölgenin   hatırlıyor olabilir ya da sizde iyi duygular
         ayrılıkları var hala. Bu tür vakalar   duyumlarına yol açmış. Aslında beyinde   desteğiyle gerçekleşiyor; bunların   uyandırdığını düşünebilirsiniz. Bunların
         ortaya çıktığında beyin hakkındaki   canlı bir varlığa rağmen az denebilecek   işleyişi benzer olsa da küçük farklılıklar   tümü o kişiye güvenebileceğinizi
         cehaletimiz de gün yüzüne çıkıyor.   yan etkiler bunlar.                 da içeriyor. Bir tarafta meydana gelen   farklı şekillerde size hatırlatan hafıza
         Hastanelerdeki beyin taramaları,   Beyin gelişmiş bir teknolojik aygıt olsaydı   aksaklık diğer bölgeler tarafından telafi   biçimleridir.
         beyin yapısının kişiden kişiye farklılık   işlemeye devam etmesi mümkün olmazdı.   ediliyor.
         gösterebildiğini ortaya koyuyor. Bu   Beynin dayanıklılığının nedenlerinden   Beynin işleyişini inceleyen bilişsel   Edelman "soysuzlaşma" özelliğini doğal
         farklılıkların, yakından gözlendiğinde   biri onun ‘esnek’ olması, bulunduğu   nörologların beyindeki farklı bölgelerin   seleksiyonun kaçınılmaz bir ürünü
         davranışlarımızın üzerinde etkili   ortama uyum sağlama özelliği. Bir başka   ne iş yaptığını tespit etmeye çalışırken   olarak görüyor. Bu olgu beyne ilişkin
         olduğunu görmek de mümkün olabilir.  neden ise Nobel Ödülü sahibi Nörolog   karşılaştığı sorun da bu işte. Bir bölgeye   olağandışı durumların neden felaketle
         Beyinciği olmayan kadın vakası,    Gerald Edelman tarafından geliştirilen   sadece bir fonksiyonu atfederseniz yanlış   sonuçlanmadığını açıklıyor aslında. Bir de
         beyinle ilgili basit bir şemanın   bir konseptle ilgili olabilir. Edelman   sonuçlara varırsınız.             biliminsanlarının neden beynin işlevlerini
         bulunmadığını gösteriyor. Beyni,   biyolojik fonksiyonların çok sayıda yapı   Beyincik, tek tek özel hareketleri kontrol   anlamakta zorluk çektiğini...
         görme bölgesi, açlık ya da sevgi   tarafından desteklendiğini fark etmişti;   eden bölge olarak biliniyor. Fakat bazal
         hissi bölgesi gibi bölümlere ayırarak   örneğin bir tek fiziksel özelliğin birçok   gangliya ve motor korteksi adı verilen










                                                                  03 - 05 Eylül 2015





                                                                Su ve Atıksu Arıtma Teknolojileri Fuarı
   29   30   31   32   33   34   35   36   37   38   39