Page 8 - LabMedya - 91

8 BILIM

BILIM INSANI YÖNÜYLE
Muhyettin ŞENTÜRK
GOETHE Biyolog

1749-1832 yılları arasında yaşamış büyük edebiyat- Charles Darwin de ‘Türlerin Kökeni’nde Goethe’ye olarak incelemiş ve gövdelerinin yer çekiminin zıttı Kaynaklar:
çı Johann Wolfgang von Goethe, özellikle yazdığı atıfta bulunmuş ve söz konusu eserinde Goethe’nin; yönünde nasıl yükseldiğini, suyu gövdelerinden
edebi eserler ve en bilinen eseri olan ‘Faust’ ile ta- ‘Doğa bir yandan harcamak için başka bir yandan en yukarıdaki yapraklara kadar nasıl taşıdıklarını Ê Birand, H. 1996. Alıç Ağacı İle Sohbetler. Tubi-
nınmıştır. Daha çok edebi yönü ile bilinen Goethe, biriktirmek (arttırmak) zorundadır.’ dediğini kay- anlamaya çalışmıştır. Bitkilerin köklerinin, toprağın tak Yayınları, 12. Basım, Ankara.
Edebiyat’ta olduğu kadar Felsefe ve doğa bilimleri detmiştir. içine, neme ve karanlığa doğru devinirken gövde ve Ê Burgaz, E. 2016. Goethe’nin Newton’un Te-
üzerine de birçok çalışmada bulunmuştur. orilerini Çürüten Renkler Kuramı Çalışması
Goethe’nin iyi bir doğa gözlemcisi olduğu ve ilgisini sapların ise tam ters yönde, ışığa ve havaya doğru
Daha az bilinen bu yönüyle Goethe, doğa bilimlerin- çeken bitkileri örneklediği de bilinmektedir. Hatta yönelmesini gerçekten sihirli bir fenomen olarak İçin Çizdiği İllüstrasyonlar. (Yayın linki; htt-
de özellikle Biyoloji’de birçok araştırmaya imzasını örneklerinden birinin günümüze dek geldiği gö- görmüş ve bunu açıklamak için de, Newton’un yer ps://bigumigu.com/haber/goethe-nin-new-
atmıştır. Bitkiler üzerine yaptığı bazı spesifik ça- çekimi kuvvetine tam ters yönde bir kuvvet bulun- ton-in-teorilerini-curuten-renkler-kura-
lışmaları onun bilim insanı yönünü de ortaya koy- rülmektedir. Zamanında İtalya’nın Padua kentinde duğunu varsayarak buna; ‘Yükselim Kuvveti’ adını mi-calismasi-icin-cizdigi-illustrasyonlar/).
maktadır. Örneğin; çiçeklerin, yapraklı sürgünlerin bulunan botanik bahçesi (Padua Botanik Bahçesi) vermiştir. Ayrıca Goethe 1810’da yaptığı, ‘Renkler Ê Darwin, C. R. 1859. (İlk Basım Yılı). The Origin
biçim değiştirmesinden meydana geldiklerini ilk bahçıvanı Goethe’nin isteği üzerine, sıra gözeterek, Kuramı’ adlı büyük çalışmasıyla da hem optik bilimi of Species (Türlerin Kökeni). Evrensel Basım
anlayan ve açıklayan Goethe olmuştur. yelpaze palmiyesinden bir dizi değişik dal kesmiş- Yayın, 5. Baskı, Haziran/2014, İstanbul. (Çevi-
tir. Goethe mukavva kutulara koyup yanında gö- hem de sanat adına etkileyici bir miras bırakmıştır.
Fakat Goethe bunu açıklamak için, yani bitkilerdeki türdüğü dalları, bu kutularda yalnızca saklamıştır. ren: Öner Ünalan).
bu biçim değişmelerinin, bitki başkalaşımı konu- Günümüze dek geçen çok sayıda savaş ve devrime Goethe’nin yaptığı ve dâhil olduğu tüm bu bilimsel Ê Tompkins, P., Bird, C. 1983. Bitkilerin Gizli
suna getirdiği açıklamaların tam olarak değerlen- karşın söz konusu palmiye hâlâ Padua Botanik çalışmalar pek bilinmemiş ve zaman içinde bu çok Yaşamı. Sungur Yayınları. Araştırma-5. İs-
dirilmesi için, Darwin’in ortaya çıkışını beklemek Bahçesi’nde görülebilmektedir. yönlü kişiliği unutulagelmiştir. Kendisinin hem sa- tanbul. (Çeviri: Sulhi Dölek).
zorunda kalmıştır. O zaman bile oldukça yanlış natta hem de bilimde üretken bir insan olmuş ol- Ê http://bilimya.com/bilim-insani-yonuy-
anlaşılmıştır. Goethe yine doğa gözlemlerinde bitkileri ayrıntılı ması, bizlere örnek niteliğindedir. le-goethe.html

Tel. + 90 212 221 28 34
Gsm . +90 539 598 90 72
Gayrettepe Mahallesi www.labcini.com
Prof. Dr. Bülent Tarcan Cad. www.chromascience.com
No:25/5 Saral Center Beşiktaş / İSTANBUL /chromascience