Page 30 - LabMedya - 91

30 YAŞAM

İDEAL EV ISISI

NE OLMALI?

Evinizin çok sıcak ya da çok soğuk olması sağlığınıza zararlı olabilir. Uzmanlara göre
ortalama oda sıcaklığı kişiden kişiye değişiyor. Peki sizin için ideal sıcaklık ne?

Evinizin çok sıcak ya da çok soğuk olması sağlığı- baskı artıyor, bu da sıcak ve güneş çarpması gibi dun ısınması ile ilgili sorunlar yaşanabiliyor. Bu gibi bulunmuyor.
nıza zararlı olabilir. Alman doktor Carl Wunderlich sorunlara neden oluyor. durumlarda 18 derece gibi nispeten serin bir evde
1860’larda yaklaşık 25 bin kişinin ateşini ölçtü ve kalmak dahi hipotermiye yol açabiliyor. EN IYI UYKU IÇIN
ortalama vücut ısısını 37 santigrat derece olarak Aşırı ısınma sağlık sorunlarına yol açtığı gibi zihin-
hesapladı. O dönemden beri ortalama vücut ısısı sel sağlığı da olumsuz etkileyebiliyor. Bazı araştır- 15 ve 25 derece sıcaklıklarda 70-95 yaş arasında- Imperial College London’da bulunan İngiltere
için bu değer kabul ediliyor. malara göre aşırı sıcaklarla intihar riskinde artış ki kadınların fiziksel performansını inceleyen bir Demans Araştırma Enstitüsü Direktörü ve uyku
arasında bağlantı bulunuyor. çalışmaya göre 45 dakika soğukta kalmak yaşlı uzmanı Bill Wisden, ideal vücut ısısına ulaşmanın
Ancak güncel verilere göre bu sayı doğru olmaya- kadınların fiziksel kabiliyetlerini oldukça olumsuz kusursuz bir uykuyu garanti etmediğini söylüyor.
bilir. Modern araştırmalar vücut ısısının cinsiyet, Meslek ve sosyoekonomik durum gibi faktörlerin etkiliyor.
metabolizma, hormonlar, fiziksel aktivite, yaş ve de bu süreçte etkisi var. Dışarıda çalışan işçiler ço- Wisden, uykunun vücut ve deri sıcaklığındaki
adet döngüsü gibi faktörlere göre kişiden kişiye ğunlukla aşırı hava olaylarına maruz kalıyor, yoksul CINSIYET ETKENI günlük değişiminden etkilendiğine dikkat çekiyor.
değiştiğini ortaya koyuyor. mahallelerde ya da kırsal bölgelerde yaşayanlar da Uykuya dalmadan birkaç saat önce uyku düzenini
düşük kaliteli ve cereyanlı evlerde yaşıyor. Sıcaklık tercihinde kadın ve erkekler arasındaki sağlayan melatonin hormonunun salgılanmasıyla
Peki sayılar bu kadar değişirken evinizin ideal sı- biyolojik ve hormonal farklar da devreye giriyor. vücut ısısı düşüyor.
caklığı ne olmalı? Dünya Sağlık Örgütü (WHO), ılı- Havanın sıcak olduğu bölgelerdeyse klima gibi so- Kadınların deri ve kasları arasındaki yağ oranı daha
man ve soğuk iklimlerde oda sıcaklığının 18 derece ğutma imkanlarına erişmek zorlaşıyor. fazla olduğu için iç organları sıcak kalırken deri ve Gece boyunca düşmeye devam eden vücut ısısı,
olması gerektiğini, bu durumda kişilerin soğuğun uzuvlar daha az ısınıyor. sabahın erken saatlerinde en düşük noktasını gör-
olumsuz etkilerinden korunabileceğini söylüyor. BEBEKLER VE YAŞLILAR IÇIN TEHLIKE dükten sonra ilerleyen saatlerde artıyor. Uzmana
Bir araştırmaya göre kadınların elleri soğuk havada göre yatmadan önce sıcak bir duş almak uykuya
Soğuk, nemli ya da rüzgarlı bir ortamda bulunmak Vücut ısılarını ayarlamakta zorlanan bebekler, kü- erkeklere göre neredeyse üç derece daha serin dalmaya yardımcı olabilir:
astım, kalp hastalığı riski, kaygı bozukluğu ve dep- çük çocuklar ve yaşlılar ısı farkından özellikle etki- oluyor. Adet döngüsü de bu süreçte etkili oluyor.
resyon gibi fiziksel ve zihinsel sağlık sorunlarına yol lenen kesimler arasında yer alıyor. Vücut ısısı, ovülasyonun ardından gelen uteal fa- “Farelerle yaptığımız fizyolojik deneylerde deriyi
açabiliyor. zında en yüskek noktasına ulaşıyor. ısıtmanın beyindeki hipotalamusa sinyal gönde-
İngiltere merkezli Lullaby Trust (Ninni Vakfı) adlı rerek uykuya ve vücudun soğumasına yol açtığını
İngiltere’de ev ve sağlık arasındaki bağları güçlen- hayır kurumuna göre bebekler için ortalama oda Hamilelik ve projesteron içeren hormonel doğum gördük.” Yani gece kalın bir yorganın altına girmek
dirmek için çalışmalar yürüten Galler Halk Sağlığı sıcaklığı normalin biraz üstünde, yani yaklaşık 16 ila kontrol yöntemleri de vücut ısısının artmasına vücudu uzun ve derin bir uykuya hazırlayabilir.
kuruluşundan kıdemli sağlık uzmanı Rebecca Wil- 20 derece olmalı. neden olabiliyor. Ancak kadınlar genel olarak er- Üstelik bu yöntem sadece insanlar tarafından kul-
son şunları söylüyor: keklere kıyasla daha ufak yapılı ve daha yavaş lanılmıyor.
Bebeklerin aşırı sıcakta kalması durumunda ani metabolizmalara sahip oldukları için vücut ısıları
“Sağlıkı olmanın kilit yapı taşlarından birinin de bebek ölümü sendromu riski ortaya çıkıyor. Bu daha yüksek olmasına karşın soğuğu daha yoğun Wisden, evcil hayvanların kıvrılarak uyuduğu-
sağlıklı evler olduğunu biliyoruz. Yani erişilebilir, yüzden hem oda sıcaklığının kontrol edilmesi hem hissedebiliyor. nu, bazı vahşi hayvanların kendilerine yaptıkları
güvenli, rahat ve sıcak evler sağlığımızı korumamı- de bebeğin ensesi ve göğsünün terleyip terlemedi- yuvalarda yattıklarını hatırlatıyor ve bunların ısı
za ve halkın sağlığına ve dirayetine destek verme- ğine bakılması öneriliyor. Finlandiya’da yürütülen bir çalışma, kadın ve er- izolasyonu sağladığını vurguluyor. Ancak uykuya
mize katkıda bulunuyor.” keklerin sıcaklığı hissetmesi arasında büyük fark daldıktan sonra oda sıcaklığının 16 ila 18 derecede
Yenidoğanların ve küçük çocukların vücut ısıları olduğuna işaret ediyor. Örneğin en tartışmalı ko- olması tercih ediliyor.
Kuruluş tarafından 2022 ve 2023’te yapılan kış büyük çocuklara ve yetişkinlere göre daha yüksek nulardan biri olan ofis sıcaklığına bakıldığında ka-
anketlerine göre insanlar kış gelmeden önceki üç oluyor. Bunun nedeni metabolizmalarının daha ak- dınların erkeklere kıyasla hem daha soğuk hem de Çok sıcak bir odada uyumak, gece boyunca uyan-
ayda artan ısınma maliyetlerinden dolayı giderek tif olması ve vücut yüzeylerinin vücut ağırlıklarına daha sıcak hissettiği görülüyor. maya ve iyi dinlenememeye yol açabiliyor. Wisden
daha fazla stres ya da kaygı yaşıyor. Stres ve kaygı oranla daha büyük olması. bunu rahatsız edici bir sese, deride hassasiyete ya
oranı bu süreçte yüzde 57,2’den 66,5’e çıkıyor. Japonya’da yürütülen başka bir çalışmaya göreyse da acı çekmeye benzetiyor ve “Uyurken sıcaklamak
Bebeklerin ve küçük çocukların terlemesi daha kadın ve erkek çalışanların ortalama ofis sıcaklığı duyusal algıyı tetikliyor ve sizi uyandırıyor” diyor.
Ankete göre kış bastırdığında insanlar termos- uzun sürdüğü için vücutları ısıyı daha uzun süre tercihleri arasında 3.1 derece fark bulunuyor.
tatlarının ısı ayarını daha kısığa indiriyor, tüm evi muhafaza ediyor. Vücut ısısı gençlere göre ortala- Tüm araştırmalara karşın herkesin içine sinecek
ısıtmak yerine belirli odaları ısıtıyor ve ısınmak için manın altında olan yaşlılarınsa evlerini daha fazla İngiltere’deki düzenlemelere göre kapalı çalışma bir oda sıcaklığı tespit etmek mümkün olmayabi-
sıcak su torbası ve battaniye kullanıyor. ısıtmaları gerekebiliyor. mekanlarında sıcaklık en az 16 derece olmalı. “Sıkı lir. Yaştan cinsiyete, hormonlardan metabolizmaya
fiziksel çaba” gerektiren işler içinse bu sayı 13 de- kadar birçok faktör, tercih edilen ortam sıcaklığını
AŞIRI ISINMANIN RISKLERI Yaş ilerledikçe metabolizma hızı yavaşladığı için receye düşebiliyor. değiştirebiliyor.
vücudun ısı üretmesi zorlaşıyor. Düzenli ilaç kulla-
Daha sıcak iklimlerde yaşayanlar içinse aşırı ısınma nımı ve kronik hastalıklar gibi faktörler de vücudun ABD’de ise yetkili makamlar 20 ila 24 derece ara- Kaynak: www.cumhuriyet.com.tr/
sağlık riskleri barındırıyor. Vücudun kendini soğut- ısısını düzenlemesini zorlaştırabiliyor. Örneğin şe- sında bir sıcaklık önerse de işverenlerin iş yerleri
maya çalışmasıyla kalp ve böbreklerin üzerindeki ker hastalığı yüzünden kan dolaşımı yoluyla vücu- için ısıtma ya da soğutma sağlama zorunluluğu