Page 6 - LabMedya - 79

6 BILIM

ALZHEIMER

DOĞURGANLIK AVANTAJI

SAĞLIYOR OLABİLİR

Çeviri: Aslı Nur AKAYDIN

Bulgularını Sciences Advances dergisinde yayınlayan Arizona Ekip bu verileri kullanarak APOE-ε4 alleli taşıyan değişmiyor.
State Üniversitesi’nden araştırmacılar, Alzheimer hastalığı kadınların bu alleli taşımayan kadınlara kıyasla
Yapılan genetik risk belirtecinin kadınlarda doğurganlık avantajı sağ- 0.5 daha fazla doğum yaptığını tespit etti. Ka- Ancak allelin bu olumsuz etkisi çoğunlukla Batı-
araştırmalar layabileceğini buldular. Apolipoprotein-ε4 (APOE-ε4) alleli, dınlarda APOE-ε4 allelinin iki kopyası da bulun- lılaşmış milletlerde görülüyor. Trumble’ın önceki
oldukça sık çalışılan ve yaşlanan popülasyonlarda belirgin
duğunda fark, hiç allel bulunmayan kadınlara araştırması toplumlarında dünyayla eşit %20
Truble ve ekibine olarak Alzheimer ve kardiyovasküler hastalıklar gibi çeşitli has- kıyasla iki doğum daha fazlaydı. oranda APOE- ε4 allel prevalansına sahip olmala-
talıkların riskini arttığı gösterilen bir alleldir. The Arizona State
rına rağmen Tsimane halkının dünya genelinde en
modern etkiler araştırmacıları bu negatif allelin doğal seçilime rağmen neden Trumble “Bu popülasyondaki bulgularımıza da- düşük bunama ve Alzheimer hastalığı oranlarına
olmaksızın sağlık varlığını sürdürdüğünü ve insan popülasyonunun yaklaşık %20 yanarak, kadınlarda APOE- ε4 alleli olduğunda sahip olduğunu gösterdi.
’sinde neden etkin olduğunu araştırırken yeni bir keşfe ulaştı.
çocuk yapmaya neredeyse bir yıl erken başla-
ve yaşlanma mışlar ve farklı doğumlar arasındaki süre de Ancak bu bilginin farklı popülasyonlarda insan
sürecini Arizona State Üniversitesi İnsan Evrimi ve Sosyal Değişim kısalmış.” dedi. sağlığını geliştirmede nasıl kullanılabileceği so-
bölümünde evrimsel antropoloji doçenti ve çalışmanın baş
rusu önemini koruyor.
inceleme ve yazarı Benjamin Trumble, PhD ve çalışma arkadaşları Hillard Bir ya da iki tane APOE-ε4 allel kopyası taşımanın
insan sağlığının Kaplan, Micheal Surven ve Jonathan Stieglitz, çalışmaları doğurganlığı ve çocuk sayısını arttırması, yaşamın “Küresel varyasyonu daha iyi anlamamız gere-
ileri dönemlerindeki olumsuz etkisine rağmen kiyor ve özellikle de ‘bu allel X hastalığına sebep
için 20 yıldan uzun süredir Tsimane halkından demografik
endüstrileşme ve biyomedikal veri topladıkları Bolivya Amazon ovalarına allelin neden doğal seçilimden etkilenmediğini olur’ şeklindeki düşüncemizin dışına çıkmamız
öncesi nasıl gittiler. Bir avcı-toplayıcı topluluğu olan Tsimane 90 köye ya- açıklamaya yardımcı oluyor. Kısacası, yaşamın lazım.” diye Trumble sözlerini noktalıyor. “Bunun
yılan 17.000 insandan oluşuyor ve halkı Endüstri Devrimi’nden
erken aşamalarında, çocuk sahibi olunan yıllarda yerine bir adım geri çekilmeli ve ‘Peki ya farklı or-
olduğunu önce insanların yaşadığına benzer bir yaşam tarzı sürüyor. sağladığı faydalar allelin varlığını destekliyor ve tamlarda ya da insanların evrimleştiği ortamlarda
anlama fırsatı Bu Trumble ve ekibine modern etkiler olmaksızın sağlık ve bu faydalar yaşamın ileri dönemlerindeki yıkıcı nasıl olabilir?’ diye sorgulamalıyız. Çünkü o yaşam
etkilerinden zarar görmemesini sağlıyor.
yaşlanma sürecini inceleme ve insan sağlığının endüstrileşme
tarzının bazı yönlerini taklit edebilmek, hastalık-
sundu. öncesi nasıl olduğunu anlama fırsatı sundu. ları önleme ya da tedavi için diğer olasılıkların
Trumble “Üreme yaşından sonra ya da çoktan önünü açabilir. Belli bir sonuçla APOE-ε4 arasında
Trumble “İnsanlık tarihinin %99’u boyunca avcı-toplayıcıydık.” üreme dönemine girildikten sonra gerçekleşen aynı bağlantıları göremiyorsak o halde belki de
diyor. “Halihazırda yaşadığımız dünya gerçekten çok tuhaf. hastalıklarla ilişkilendirilen genler bir ‘seçilim göl- bir adım geri çekilip ‘Pekâlâ, öyleyse aralarındaki
Kendi ellerimizle yarattığımız, insanlığın evrim sürecinin ço- gesi’ içinde kalıyor. Alzheimer hastalığına tüm fark nedir?’ diye sormalıyız.”
ğundan tamamen farklı bir çevre. Şu anda üreticinin önerdiği çocuklarınızı büyütene dek yakalanmadığınız
kullanım şeklinin dışında hayatımızı yürütüyoruz.” için APOE-ε4 allelinin de seçilim gölgesine bir Çeviri:https://www.insideprecisionmedicine.
örnek olabileceği uzun zamandır tartışılıyordu.” com/topics/patient-care/neurological-disor-
Bu son çalışmada araştırmacılar yaşları 13 ile 90 arasında diye belirtti. ders/alzheimers-disease-genetic-risk-mar-
değişen 795 Tsiman kadından ilk doğum yaşları, farklı do- ker-may-have-fertility-benefit/
ğumlar arasındaki süre, toplam canlı doğum sayısı ve çok APOE-ε4 allelinin çeşitli faydaları keşfedilmiş olsa
daha fazlası dahil olmak üzere doğurganlıkları hakkında bilgi da Alzheimer ve kardiyovasküler hastalık riskini
ve genetik veriler topladı. arttırması gibi sağlık üzerine olumsuz etkileri