Page 29 - LabMedya - 75

PSİKOLOJİ 29

Hazal
Kerimoğlu
Uzman Klinik
Psikolog
∕

SOSYAL

JET-LAG

Günümüzde uyku ile ilgili yapılan sayısız araştırma • Biyolojik saatin takip edilmemesi nedeniyle bağışıklık sis- Uykusuz kaldığınız bir günü düşünün; ne kadar ve-
gösteriyor ki; uykunun sağlığımız ve yaşam kalitemiz temi, hormon salgıları ve vücut ısısı gibi hayati unsurlarda rimli ve kaliteli zaman geçirdiniz? Gün içinde aktif
üzerindeki etkileri oldukça fazla. Buna bağlı olarak Sosyal Jet-Lag, çeşitli yaşanan sorunlar olmayı, olumlu bir psikolojiye sahip olmayı ve daha
uyku düzeninde meydana gelen sorunların da sosyal zaman uyumsuzlukları • Yorgunluk ve olumsuz ruh hali pek çok avantajı içeren yeterli uyku, uzun vadede
jetlag olarak dönüşünü görmek mümkün. sağlığımızı koruyor. Bu nedenle uyku düzeninin istis-
nedeniyle sosyal ve SOSYAL JET-LAG NASIL ATLATILIR? nalar haricinde belli bir rutine oturtulması önemlidir.
SOSYAL JET-LAG NEDIR? biyolojik saatimiz Sosyal Jet-Lag, bireyin kendi çabalarıyla da büyük yol katedebi- Uyku düzensizliği başta Sosyal Jet-Lag olmak üzere
Günlük hayatımızda devamlı olarak yoğunluk ve arasında meydana leceği bir süreçtir. Bu rahatsızlığın aşılması noktasında insanların sayısız rahatsızlıklara kapı araladığı gibi bizim de
koşuşturmacayla beraberiz. Gerek sosyal sorumlu- gelen dengesizliğe gün ışığından yararlanma zamanına dair farkındalık geliştirmesi hayat kalitemizden çalacaktır. Biyolojik saatimize
luklarımız gerek aile hayatındaki yükümlülüklerimiz önemlidir. uygun bir dinlenme sürecinin tüm organlarımız ve
bizleri devamlı etkin olmaya çağırıyor. verilen ad. Özellikle bağışıklık sistemimizin yenilenmesi üzerinde ne
zorunlu şekilde Till Roenneberg bu sorunun çözümü noktasında gün ışığının yanı kadar önemli olduğunu söylemek gerekir.
Bu sorumlulukların dışında kalan zamanlarda kendi- sıra insanların uyku sisteminin düzenli şekilde devam ettirilmesinin
mize ait değerlere, hobilere ve sevdiğimiz insanlara karşımıza çıkan zaman önemli olduğuna vurgu yapıyor. Özellikle iş yaşamının getirdiği saat Çağımızın dikkate değer sorunlarından birisi olarak
vakit ayırmaya gayret ediyoruz. Ancak tüm bu kar- uyumsuzlukları ve zorunluluklarının ortadan kaldırılması ve esnek çalışma saatlerine Sosyal Jet-Lag’den bahsetmek olanaklıdır. Bu duru-
gaşa içinde bazen istemeden kendimizden çalıyor başvurulması önerisinde bulunuyor. Bu sayede işverenlerin de mun temel sebebi uyku saatlerimizi yapımıza bağlı
ve sosyal saatimizle biyolojik saatimizi uyumlandı- vardiyalı çalışma gibi kazançlı çıkacağını ve bireylerin iş hayatına daha verimli katı- olarak değil, farklı etkenlere göre düzenlememizdir.
ramıyoruz. Bu durumda yaşanan sorunlar kendisini faktörler sonucunda lacağını belirtiyor. Vardiyalı çalışma gibi zorunluluklar neticesinde or-
bize Sosyal Jet-Lag olarak hissettiriyor. Peki, bu taya çıkan uyku düzensizliği tablosu Sosyal Jet-Lag
sürecin aşılması adına neler yapılabilir ve sosyal ortaya çıkıyor. Genel SOSYAL JET-LAG OLMAMAK IÇIN NE GIBI ÖNLEMLER ALINABILIR? gibi sorunların nüfus geneline yayılmasına sebep
jetlag’ın olumsuz sonuçları nelerdir? olmuştur.
olarak yaygın şekilde Sosyal Jet-Lag, tedavisi gerekli olan durumlarda uzman tara-
SOSYAL JET-LAG’IN OLUMSUZ ETKILERI görülen sosyal jet-lag fından sunulan bir destek sürecidir. Bunun yanı sıra bu sorunu Özetlemek Gerekirse;

Sosyal Jet-Lag, aslında pek çoğumuzun yaşadığı fa- yaşam kalitemizi pek yaşamamak için alınabilecek önlemler mevcuttur. Sosyal Jet-Lag, vardiyalı çalışma ve zorunlu zaman
kat haberdar olmadığımız önemli konulardan birisi. çok açıdan etkiliyor ve İnsan olarak canlı yaşamının bir parçası olduğumuzu hatırlamak uyumsuzlukları gibi durumlar neticesinde ortaya
Güneşin doğuşu ve batışı ile dünyanın oluşturduğu ve dünyanın bize uymasını beklemek yerine bu sisteme ayak çıkan bir rahatsızlıktır. Bizim sosyal olarak kurdu-
gece gündüz döngüsü bizlere uyku düzenimizle pek çok rahatsızlığa uydurmak önemlidir. Yani güneşin doğuşu ve batışı bize uyku ğumuz hayatın biyolojik yapımızla uyumlu olmama-
ilgili mesaj veriyor olsa da genellikle bu düzene kapı aralıyor. düzenimiz hakkında bilgi veren birer mesajdır. Mümkün olduğu sından kaynaklanır.
ayak uyduramıyoruz. Bu uyumsuzluk neticesinde kadar bu düzene uygun dinlenme saatleri belirlemek ve biyolojik
ortaya çıkan sosyal jet-lag pek çok rahatsızlığa saatimizle sosyal saatimiz arasında uçurumlar açmamak faydalı Sosyal Jet-Lag’in önüne geçmek için düzenli ve sağ-
kapı aralıyor. olacaktır. lıklı bir uyku biçimi belirlemek biyolojik yapımıza yani
dünyanın döngüsüne uygun uyku saatleri düzen-
Aşağıdaki hastalıklar Sosyal Jet-Lag’in ve uyku Uyku düzensizliğinin bir sonucu olarak meydana gelen bu rahat- lemek gerekir. Aksi takdirde Sosyal Jet-Lag’in ve
düzensizliklerinin neden olduğu bazı temel gös- sızlığın önlenmesi için uyku süresi gibi kalitesinin de ön planda uyku düzensizliğinin çok sayıda rahatsızlığa sebep
tergelerdir: tutulması tavsiye edilebilir. Yani biyolojik saate uygun bir istirahat olduğunu söylemek mümkündür.
süresi belirledikten sonra uyku kalitesi için neler yapabileceğinizi
• Tip-2 diyabet değerlendirebilirsiniz. Bazı durumlarda bu tip rahatsızlıkların önüne geç-
• Obezite mek için uyku saatlerini düzenlemek yeterli olurken;
• Kalp hastalıkları UYKU DÜZENI NEDEN ÖNEMLIDIR? bazen bireyin destek alarak hareket etmesi gerekli
• Depresyon olur. Bu aşamada uzman desteğine başvurmak ol-
• Uykusuzluğa bağlı hafıza ve muhakeme Uyku düzeni hakkında bugüne dek sayısız araştırma gerçekleşti- dukça önemlidir.
sorunları rilmiş olsa da herhangi bir incelemeye gerek kalmadan uykunun
• El göz koordinasyonunda ortaya çıkan ra- önemini kendi bünyemizden de rahatlıkla anlamak mümkündür.
hatsızlıklar