Page 6 - LabMedya - 72

6 SAĞLIK

TÜRKİYE'DE VE

DÜNYADA MAYMUN

ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ

Dr. Öğr. Üyesi İpek ADA ALVER
Mikrobiyolog

Covid-19’un etkileri yeni azalmaya başlamışken sayılarında yükselme olabileceği dikkat edilmesi sel organlar ve gözün kornea tabakasında da
viral salgınların ardı arkası kesilmeden yayılmaya SEMPTOMLARI NELER? gereken bir diğer noktadır. Bu nedenle, vaka sa- görülmektedir. Bu belirtileri gösteren kişilerin
devam ediyor. Son verilere göre 16 ülkede görülen yıları artışı gözlemlenen Belçika, maymun çiçeği hastaneye bildirimde bulunmaları ve kendilerini
ve endişe yaratan Maymun çiçeği (Monkeypox) Virüsün ilk belirtileri ateş, baş ağrısı, şişlikler, virüsüne karşı ilk 21 günlük karantina uygulama- izole etmeleri gerekiyor.
virüsünün ülkemizde de varlığı tespit edildi. sırt ağrısı, kas ağrısı ve halsizlik. Ateş düştükten sını başlatan ülke, Hollanda ise maymun çiçeği
sonra, genellikle yüzde başlayan ve daha sonra virüsünü bildirilmesi zorunlu hastalıklar arasına BEBEKLER, ÇOCUKLAR VE HAMILELER
Maymun çiçeği virüsü Mayıs ayından itibaren bazı vücudun diğer bölgelerine, çoğunlukla avuç iç- alan ülke oldu. DAHA ÇOK RISK ALTINDA
Avrupa ülkelerinde, ABD, Kanada ve Avustralya'da lerine ve ayak tabanlarına yayılan bir döküntü
da tespit edilmişti. Mayıs ayı sonunda Dünya Sağ- gelişebiliyor. Yaklaşık 6 milyondan fazla insanın ölümüne ne- Çiçek hastalığına neden olan Poxviridae ailesine
lık Örgütü (WHO), Afrika'da daha yaygın olduğu den olan Covid-19 salgınından sonra yeni bir virüs neden olan virüs yapılarından olduğundan bebek,
ülkeler dışında mevcut salgında kendilerine Çok kaşıntılı olabilen döküntü değişip bir kabuk olan maymun çiçeği virüsü Dünya ülkeleri arasın- çocuk, gençler ve hamileler ile bağışıklık sistemi
bildirilen maymun çiçeği vakası sayısının bini oluşturuyor ve farklı aşamalardan geçtikten da hızla yayılması endişe yarattı. Maymun çiçeği düşük olan kişilerde ölümler görülebilir. Virüsün
aştığını açıklamıştı. sonra düşüyor. Yaraları iz bırakabiliyor. Virüs virüsü, farklı kıtadaki ülkeler arasında yayılım ölümcüllük oranı henüz az olsa da anneden
genellikle kendiliğinden geçiyor ve hastalık 14 göstermeye ve insandan insana geçmeye baş- bebeğe plasentadan geçtiği için en çok dikkat
MAYMUN ÇIÇEĞI NEDIR? ila 21 gün sürebiliyor. ladı. Pandemi haline gelmesi ve Türkiye’de vaka etmesi gereken grup arasında yer alıyor. Diğer
sayıları görülmesi muhtemel olsa da ölümcüllük yandan maymun çiçeği virüsü semptomları 2-3
Maymun çiçeği, nadir görülen bir virüs. Genellikle DÜNYA’NIN PEK ÇOK ÜLKESINDEN oranının düşük oranlarda kalacağını düşünüyo- hafta içerisinde kendiliğinden geçse ve ölümcül-
tropik yağmur ormanlarının yakınındaki Batı Afri- VAKA BILDIRIMLERI VE KARANTINA rum. Şu an için ölüm oranları az olsa da virüsün lük oranı az olsa da deride lekelerin kalması ve
ka ülkelerinde görülüyor. Virüsün, Batı Afrika ve KARARLARI GELIYOR… mutasyona uğrama ve yayılımı artma ihtimaline görme kayıpları gibi hasarlar bırakabilmektedir.
Orta Afrika olmak üzere iki ana türü var. karşı riskler göz önünde bulundurulmalı.
Normalde Orta ve Batı Afrika’nın ücra köşelerinde MAYMUN ÇIÇEĞI VIRÜSÜNE KARŞI
Virüs, maymun çiçeğine yakalanmış başka bir rastlanan Maymun Çiçeği virüsü, ilk kez 7 Mayıs’ta DERIDE KAŞINTI, KIZARIKLIK VE AŞI VE ANTIVIRAL ILAÇ ÇALIŞMALARI
kişiyle yakın temas halinde yayılabiliyor. Vücuda İngiltere’de görülmesinin ardından İspanya, Por- DÖKÜNTÜLER VARSA DIKKAT DEVAM EDIYOR…
deri sıyrıkları, solunum yolu, gözler, burun veya tekiz, Almanya, Belçika, Fransa, Hollanda, İtalya
ağız yoluyla girebiliyor. Cinsel ilişki sırasında doğ- ve İsveç gibi Avrupa ülkelerinin yanı sıra, ABD, Maymun çiçeği virüsü, kemirgenler ve primatlar Enfekte hayvanlara temastan ve enfekte bir
rudan temas yoluyla da bulaşabiliyor. Kanada ve Avustralya’da da görüldü. Virüs ilk kez gibi vahşi hayvanlardan bulaşsa da insandan hayvanla temas etmiş malzemelere temastan
1958’de laboratuvardaki denek maymunlarında insana da yakın temas, cinsel ilişki, derideki lez- kaçınmak, etleri iyi pişirmek, el hijyeni, enfekte
Virüs ayrıca bulaştığı maymunlar, sıçanlar ve ortaya çıktı ve sadece maymunlardan değil aynı yonlar ve vücut sıvıları ile temas, tükürük gibi kişilerle temastan kaçınmak ve karantina altına
sincaplar gibi hayvanlar ya da yatak takımı ve zamanda sıçan, fare gibi kemirgenlerden de geç- partiküllerin havaya karışması sonucu damlacık almak, mümkünse seyahatleri ertelemek, maske
giysi gibi nesnelere temas yoluyla yayılabiliyor. tiği için zoonoz hastalıklar arasında yer alıyor. yoluyla bulaşma, ortak eşya kullanımı ve enfekte takmak, korunmalı cinsel ilişkide bulunmak ve
Vakaların çoğu hastalığı hafif geçiyor. Virüs bazen hayvanlara temas ya da etlerinin iyi pişmemiş ortak eşya kullanımından kaçınmak hastalığa
su çiçeğini andırıyor ve birkaç hafta içinde kendi İlk kez 1958’deki hayvanda görülmesinin ardından halde tüketilmesi ile bulaşabiliyor. karşı alınabilecek önlemler arasındadır. Kendisin-
kendine yok oluyor. Ancak bazen daha şiddetli insana ilk bulaş 1970 yılında Kongo’da ve sonra- de belirtilen semptomları yaşayanlar ve şüpheli
olabiliyor. Daha önce Batı Afrika'da ölümlere sında da aralıklarla Orta ve Batı Afrika’da görülse Hastalığın kuluçka süresi 6-13 gün arasında olup ülkelere seyahat edenler için maymun çiçeği vi-
neden olduğu bildirilmişti. de şu an için Dünya’nın pek çok ülkesinde görül- öncelikle ateş, halsizlik, yorgunluk, baş ağrısı, rüsü teşhisinde PCR testi kullanılmaktadır. Birincil
mesinde Covid’in bağışıklık sistemini düşürmesi kas ağrısı ile başlayıp lenf bezlerinin şişmesi nesil çiçek aşısı olanların bu hastalığa karşı daha
Maymun çiçeğinin tedavisi yok ancak salgınlar vi- ve virüsün mutasyona uğrama ihtimali göz ardı (lenfadenopati) sonucu hastalığa özgü deride dirençli olduğu bilinmektedir. Şu an henüz aktif
rüsün yayılmasının önüne geçilerek kontrol edile- edilmemelidir. Artık insandan insana geçişi olan kızarıklık, kaşıntı ve acı hissi, içi su dolu kabar- kullanımda olmasa da EMA-Avrupa İlaç Ajansı ve
biliyor. Çiçek hastalığına karşı aşılamanın maymun maymun çiçeği virüsünün, yaz aylarının gelmesi cıkların ve lezyonların oluşması gibi belirtilerle ABD, FDA Tecovirimat isimli antiviral ilacın tedavi-
çiçeği hastalığını önlemede yüzde 85 etkili olduğu ile birlikte turizm ve ülkelerarası seyahatin art- kendini gösterir. Derideki lezyonlar öncelikle de kullanılması yönünde öneriler bulunmaktadır.
kanıtlanmıştı. Aşı hala bazen kullanılabiliyor. ması ve karantinanın kalkması ile birlikte vaka yüzde başlayıp el içi ve ayak tabanı, ağız içi, cin-