Page 22 - LabMedya - 70
P. 22

22               KIMYA




























       KİMYASAL MADDELER


       KİLO ALDIRABİLİR






       21. yüzyılda elimize aldığımız her şeyde bir           HERKES FAZLA KILOLARDAN ŞIKAYETÇI  fayda var. 957 kişiden kimin kilo verme
       koruyucu, renklendirici veya tatlandırıcı bir   15 yılın verileri                      grubuna kimin kontrol grubuna düşeceği
       kimyasal madde bulunuyor. Su içiyorsunuz,              Kendi kilosundan memnun insanlar artık   rasgele belirlendi. Bu yönteme randomizasyon
       pet şişe bisfenol A maddesi ile kaplanmış.   değerlendirildi-  parmakla gösterilir oldu. Kimse halinden   denir ve tüm seçimler bir algoritma tarafından
       Yemek yapacaksınız, teflon tavanız baştan   ğinde kimyasal   memnun değil. Bunda biraz moda algısının   otomatik olarak yapılır.
       başa koruyucu maddeden oluşuyor. Yediğimiz             da katkısı var, itiraf etmek gerekir. Ancak
       tatlıların çoğunda glikoz veya fruktoz şurubu   maddeler ve içe-  çok kolay kilo aldığımız gerçeğini de göz ardı   Kilo verme programındaki kişiler hızlı bir
       var. “Neden bu yüzyılda doğdum?” diye   risindeki PFAS’la-  edemeyiz. Vücutlarımızın hormon mekanizması   başlangıç yaptılar ve ilk yılın sonunda
       düşünebilirsiniz ama bunların bir çözümü var.          katkı maddeleri yüzünden afallamış durumda   7 kilo verdiler. Başlangıç harikaydı ama
                                       rın obezitenin         olduğu için kilo dengemiz çok kolay bozuluyor.   devamı gelmedi. Katılımcılar aynı programı
       Vücudumuzun alışık olmadığı, evrimsel   önünü açtığını ve   Perhiz yapıyorsunuz yine işe yaramıyor çünkü   uygulamalarına rağmen kilo almaya başladılar
       sürecimizde karşılaşmadığımız bu                       PFAS’lere maruz kalan kişiler perhizden   ve verdikleri kiloların çoğunu geri aldılar.
       maddelerin çoğu vücudumuza zarar veriyor.   kanda birikme-  sonra bile kilo alabiliyor ve daha düşük bir   Hayatlarındaki sentetik kimyasal maddeler ve
       Bu kimyasal maddeler kilo aldırabilir. Kilo   sinin önemli bir   metabolizma hızına sahip oluyor.  içerisindeki PFAS’lar boş durmuyordu. 10 yılın
       vermek isteyenlere diyetisyenler paketli                                               sonunda ilk kilolarıyla kıyaslandığında sadece
       yiyeceklerden uzak durmasını ve bolca sebze   etken olduğunu   Harvard Tıp Fakültesi’ndeki bilim insanları   2 kilo vermişlerdi. Bunca diyet, spor, beslenme
       meyve yemelerini tavsiye ederler. Sebze ve   söyleyebiliriz.   prediyabetik aşamadaki obez veya aşırı   danışmanlığı sadece 2 kilo için miydi?
       meyveler bünyelerinde yüksek miktarda su               kilolu 950 kişinin yaşam şartlarına baktılar.
       bulundurduğundan hem tokluk hissi yaratır   ∕          Bu insanlar nasıl besleniyor, hangi eşyaları   PFAS’LARIN ARTIŞI KILO
       hem de enerji ihtiyacımızı karşılar. Öte               kullanıyorlar, ne kadar spor yapıyorlar hepsi   ALIMINI TETIKLIYOR
       yandan katkı maddeleri hiç kalori içermese             incelendi. Burada prediyabetik aşamayı da
       bile hormonal sistemimizi bozduğundan                  kısaca açıklayalım. Halk arasında gizli şeker   Çalışmanın nasıl yapıldığından bahsettikten
                                                                                              sonra PFAS’lerin kilo alımıyla olan ilişkisine
       tek başlarına kilo aldırabilir. Eğer önüne             olarak bilinen diyabetin bir adım öncesidir.
       geçilemezse bu maddeler obeziteye bile yol             Hastada insülin direnci başlamış, kan şekerinin   geri dönelim. 90’lı yıllarda çalışmaya alınan
                                                                                              kişilerin kanında yıldan yıla daha yüksek PFAS
       açabilir.                                              seviyesi yükselmiştir. Ancak hastaya diyabet   görülüyordu. Plasebo grubundaki kişilerin
                                                              tanısı koymaya yetecek kadar belirti yoktur.
       HANGI KIMYASAL MADDELER                                KATILIMCILAR 15 YIL TAKIP EDILDI  kanlarındaki PFAS seviyesi ikiye katlandığında
                                                                                              kişilerde 1.8 kiloluk bir artış görüldü. Ancak
       KILO ALDIRABILIR?                                                                      etkili bir diyet ve egzersiz programı uygulayan
                                                              Araştırmaya 1996 ve 1999 yılları arasında 957   kişilerde kilo alımı gözlenmedi.
       Amerika’da Harvard Tıp Fakültesi’nde                   kişi katılmış ve katılımcılar 15 yıl boyunca takip
       yapılan araştırmalar perfluoroalkil ve                 edilmiştir. Dünyanın kaç ülkesinde böyle bir   15 yılın verileri değerlendirildiğinde kimyasal
       polifluoroalkil (kısaca PFAS) adlı kimyasal            araştırma yürütülebilir diye bir sormak lazım.   maddeler ve içerisindeki PFAS’ların obezitenin
       maddelerin çok sayıda tüketici ürünlerinde             Çalışmanın amacı bir kilo verme programının   önünü açtığını ve kanda birikmesinin önemli
       kullanıldığını saptamış. PFAS’lar yapışmaz tava        tip 2 diyabetin ortaya çıkışını geciktirip   bir etken olduğunu söyleyebiliriz. Plasebo
       tencerelerden su tutmaz kumaşlara, temizlik            geciktirmeyeceğini öğrenmekti. Bütün   grubunda bu maddelerin kilo alımına yol
       ürünlerine kadar çok geniş bir yelpazede               katılımcılar prediyabetik aşamada olduğu için   açtığını gördük ama diğer grupta da bunu
       kullanılıyor. Bu maddelerden kaçmanız                  risk altındaydı. Bir gruba kilo verme programı   engelleyebileceğimizi gördük. Araştırmacılar
       mümkün değil. Hayatınızın bir yerinde mutlaka          uygulanırken diğerleri kontrol grubu olarak   obez ve aşırı kilolu kişilerin tip 2 diyabet
       onlarla haşır neşir oluyor, vücudunuza                 seçildi. Çalışmanın başında herkesten kan   riskinin oldukça yüksek olduğunu belirtiyorlar.
       alıyorsunuz.                                           örneği alınarak başlangıçta kanlarında bulunan   Ancak diyabete yakalanmadıysanız bunu
                                                              PFAS miktarı ölçüldü.           engellemek için geç değil. Doktorunuzun
       Yapay yollarla üretilen PFAS’ler vücuda girdikçe                                       yardımıyla ve sizin çabalarınızla sağlığınızı
       birikmeye başlıyor ve uzun süre vücudunuzda            Kilo verme grubuna seçilen kişiler perhiz   koruyabilirsiniz.
       kalıyor. Vücutta biriken bu yapay kimyasal             uyguladı, spor yaptı ve davranışlarını
       maddelerin sağlığa çok sayıda zararı var. Tiroit       hayat tarzını değiştirmek zorunda kaldı.   Kaynaklar:
       hastalıklarına yol açıyor, üreme sorunlarını           Bütün program boyunca ilgili sağlık     Ê https://www.livescience.com/63487-
       beraberinde getiriyor, düşük yapma riskini             profesyonellerinden danışmanlık aldılar.   chemicals-environment-weight-gain.html
       artırıyor. Hamile olma ve hamileliklerin               Kontrol grubundakiler de perhiz ve spor     Ê https://jamanetwork.com/journals/
       başarıyla sonlanma oranı yıldan yıla düşüyor.          yaptılar ancak yaptıkları uygulamalar kilo   jamanetworkopen/fullarticle/2698634
       Tiroit hastalıkları daha yaygın hale geldi. En sık     vermelerine yardımcı olmayacak şekilde     Ê https://sinirbilim.org/kimyasal-maddeler-
       karşılaşılan sorunlardan biri de bu kimyasal           ayarlandı. Diğer bir deyişle bu grubun yaptığı   kilo-aldirabilir/ Hazırlayan: Çağlayan Taybaş
       maddeler kilo aldırabiliyor.                           her şey plaseboydu. Burada şunu belirtmekte





                                                                                                                                                                                                                                                                        19.08.2020   17:25
                                                                                                                                            200819 T Dergi İlanı - Lab Medya - Atago.indd   1
                                                                                                                                            200819 T Dergi İlanı - Lab Medya - Atago.indd   1                                                                          19.08.2020   17:25
   17   18   19   20   21   22   23   24   25   26   27