Page 28 - LabMedya - 61

28 DOĞRU MU, YANLIŞ MI? www .labmedy a.c om

Dr. Öğretim Üyesi Yıldız KAYA
Acıbadem Fulya Hastanesi Nöroloji Uzmanı
UNUTKANLIK HAKKINDA

DOĞRU SANDIĞIMIZ

YANLIŞLAR

Yanlış: Her unutkanlık; Yanlış: Her demans, Yanlış: Her yaşlı, unutkan
demans ve Alzheimer Alzheimer hastalığıdır. olur.
BUNAMA (DEMANS), belirtisidir.
ALZHEIMER VE
UNUTKANLIK AYNI Doğru: Demansın (bunama) Doğru: Demans; tek bir hastalık Doğru: Hastalık olarak görülen
adı değil. Hafızayı, düşünmeyi
unutkanlığın yaşla ilgisi
en önemli belirtisini unutkanlık
ŞEYLER DEĞİL! oluştursa da, her unutkanlık demans ve sosyal becerileri etkileyen, bulunmuyor. Demans tanısını
ve Alzheimer anlamına gelmiyor. bellek ve benzeri bilişsel işlevlerin koyabilmek için kişinin hafıza ve
Teknolojik aletlere uzun süre bozukluğu ile giden hastalıkların diğer bilişsel işlevlerin kaybının
Günlük hayatın koşuşturmacasında hemen maruz kalmaktan tiroit hormonu hepsine verilen genel isim. Demans yaşla açıklanamayacak derecede
hepimizin başına gelebilen unutkanlık, çoğu bozukluğuna; B12 ve D vitaminleri ile Alzheimer sıklıkla karıştırılıyor. ilerleyici özellikte olması; dil
kez hafife alınarak arkadaş çevrelerinde eksikliğinden stres, şişmanlık, yanlış Ancak aynı şeyler değil. Demansın (lisan), tanıma, dikkat, soyutlama,
esprili sohbetlere konu olabiliyor. Bazen beslenme ve uyku bozukluklarına, yaklaşık yüzde 60- 70 ile en sık yargılama sorunları yaşaması
masum nedenlerden kaynaklanabilse bazı ilaçların kullanımından beyin görülen çeşidi Alzheimer. Yani ve kişilik değişikliklerinin olması
de, aşırı stres ve sağlıksız beslenmeden tümörüne dek unutkanlığın birçok her Alzheimer hastası aynı gerekiyor. Demansın bir hastalık
düzensiz uykuya dek birçok etmenin nedeni olabiliyor. Bunların yanı sıra zamanda demans hastası, ama olarak düşünülmemesi ve kişinin
yol açabildiği unutkanlığın altında kitap okuma alışkanlığı edinmeyen her demans hastası Alzheimer unutkanlığının yaşlılığa bağlanması,
bazen de ciddi hastalıklar yatabiliyor. kişilerde de unutkanlık yakınması hastası olmayabiliyor. Damarsal demanslı hastaların doktora
Unutkanlık kişinin hayat kalitesini ciddi sıklıkla gözleniyor. hastalıklarla ilgili olan vasküler başvurmasını geciktiriyor.
derecede etkiliyor ve günlük yaşam demans, beynin ön ve temporal
aktivitelerini bozuyorsa hastalık olarak loblarının etkilenmesiyle kendini
değerlendirilmelidir. Unutkanlıktan yakınan gösteren fronto-temporal demans,
kişilerin ilk yapması gereken şey, bu Parkinson hastalığı nedeniyle
durumunun bedensel bir hastalıktan Yanlış: Demans, olacaksa görülen demans vb. Bu hastalıkların
kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamak için olur. bazılarında kişilik ve davranış
bir uzmana danışması. Nörolojik muayene değişikliği, bazılarında felçler ya da
ve tanı yöntemleri ile unutkanlığın nedeni Doğru: Demansı tamamen önlemek hareket bozuklukları unutkanlığa
ortaya konmalı; çünkü unutkanlık, demansın mümkün olmasa da geciktirmek eşlik ediyor.
(bunama) ve demansın en fazla görülen mümkün. Başarılı ve kaliteli bir Yanlış: Demans tedavi
çeşidi olan Alzheimer hastalığından da yaşlanma için; çinko, potasyum, edilemez.
kaynaklanabiliyor. B grubu vitaminleri, selenyum, E
vitamini, C vitamini, beta karoten
gibi antioksidan alımı ve doğru Doğru: Demans hastalıkları
beslenmek önemli. Okuma, bulmaca arasında bulunan birçok rahatsızlık
çözme ve kelime oyunu oynama ve Alzheimer’ın tedavisi henüz
Yanlış: Demans sadece gibi zihinsel aktiviteler, fiziksel Yanlış: Alzheimer genetik bulunamadı; var olan tedaviler
ileri yaşta görülür. hareketlilik ve sosyal etkileşim, değildir. ise bu hastalıkların sürecini
demans başlangıcını geciktirebilir ve yavaşlatmaya yönelik. Ancak
Doğru: Yaşla birlikte görülme sıklığı semptomlarını azaltabilir. Sigaranın Doğru: Geç başlangıçlı Alzheimer birtakım hormon fonksiyonlardaki
artsa da demans, yaşlılığın değil, bırakılması, yüksek tansiyon, hastalığında genetiğin katkısı bozukluklar, bazı vitamin eksiklikleri,
bir hastalığın sonucu olarak ortaya kolesterol yüksekliği gibi damarsal nadir olup daha çok travmalar, beyin damar hastalıkları veya
çıkıyor. Bu nedenle genç yaşlarda risk faktörlerinin kontrol edilmesi radyasyona maruz kalma, beyin kanamaları ile beyindeki su
da demansa rastlanabiliyor. Bu de önemli. Unutkanlığa neden enfeksiyon ajanları, ağır metallere miktarının artmasına bağlı olarak
hastalıklara erken başlangıçlı olabilecek diğer tıbbi hastalıkların maruziyet, yapay katkılı besinler oluşan demanslar tedavi edilebiliyor.
demans/Alzheimer adı verilir. kontrolü ve uyku bozukluklarının gibi çevresel faktörlerle diğer Bu grup demanslarda erken tanı
Genetik faktörlerin belirleyici olduğu tedavisi, birçok hastalığın önlenmesi hastalıklar risk oluşturuyor. Ancak çok önemli zira tedaviye bir an önce
erken başlangıçlı demans, kalıtımsal ve hayat kalitesini yükseltmek için ailede Alzheimer tanısı alan kişi başlanması demans tablosunun
özellikler içerir. Ailede erken de aklımızda tutmamız gereken sayısı arttıkça veya tanı alma yaşı kalıcı olmasını önlüyor.
başlangıçlı demans tanısı almış kişi noktalar arasında. gençleştikçe genetik risk de artıyor.
varsa genetik risk artar.