Page 26 - LabMedya - 57

26 DÜNYADAN HABERLER www .labmedy a.c om

2019’DA SAĞLIK

ALANINDA HANGİ

GELİŞMELER YAŞANDI?

BEYIN TARAFINDAN KONTROL bir yaklaşım geldi. Yedi yaşındaki Belfastlı göre kafasından yapışık ikizler yer 2,5
EDILEBILEN DIŞ ISKELET BİLİMSEL Charlotte Stevenson kanser tedavisinde milyon doğumdan birinde görülüyor. Çoğu
GELİŞMELER “devrim yaratan” yeni bir ilaç türünü ilk bir günden daha az yaşıyor. Yapışık ikizleri
2019 sağlık alanında tedavi edilemeyen kullanan hastalar arasında yer alıyor. Bu ayırmak için birden fazla ameliyat ve
hastalıkların tedavilerinin bulunması, VE TEKNOLOJİK ilaçlar bedenin neresinde olursa olsun, yüzlerce tıp uzmanının aylar süren yoğun
felçlilerin yürütülmesi ve ölümden İLERLEMELER yalnızca tümörleri hedef alıyor. larotrectinib, emeği gerekiyor.
sonra beyni canlı tutmayı başarmak Avrupa’da onaylanan ilk ilaç ve genetik
gibi büyük gelişmelere sahne oldu. SAYESİNDE SAĞLIK bozuklukları tespit etme özelliğine sahip. ÖLÜMDEN SONRA KISMEN
Sadece soyadı açıklanan 30 yaşındaki ALANINDA CİDDİ CANLANAN BEYIN HÜCRELERI
Thibault, iki yıl önce düşüp felç olduktan KIŞIYE ÖZEL HAZIRLANAN
sonraki ilk adımlarının ardından “Ayda GELİŞMELER ILAÇLAR Araştırma beyin hücrelerinin ölümlerinin
yürüyen ilk insan gibi hissediyorum” YAŞANIYOR. BUNUN ertelenebileceğini ve beyindeki bazı
dedi. Beyni tarafından kontrol edilen dış Mila tedavi edilemeyen bir Batten bağlantıların tekrardan canlandırılabildiğini
iskelet kusursuz sayılmasa da şimdilik SONUCUNDA İSE hastasıydı, ta ki doktorlar ona özel bir gösterdi. Bunun için domuzların kesilmiş
yalnızca laboratuvarda kullanılıyor ama UZAYAN ORTALAMA ilaç geliştirene kadar. Mila Makovec’in kafalarının içine sentetik bir kan, kalp
araştırmacılar bu ve benzeri dış iskeletlerin YAŞAM SÜRESİ, doktorları önceden imkânsız görülen bir gibi ritmik bir şekilde pompalandı. Kan
felçli insanların bir gün düzenli olarak şeyi başardı: Ölümcül bir beyin hastalığına pompalanınca beyin kısmen canlandı.
kullanabileceği seviyeye gelebileceği YÜKSELEN HAYAT sahip bu kız için kısa sürede sıfırdan bir Fakat beyinde bilinç veya farkındalığa dair
konusunda iyimser. KALİTESİ VE ilaç geliştirdi. Ölümcül ve tedavisi olmayan bir sinyal olmadı. Bu sürpriz bulgu, beynin
Bir diğer gelişme ise felçlilerin Batten hastası olan Mila’nın doktorları onun kan gitmemesinden dakikalar sonra geri
bedenlerindeki nöronların yerlerini ULAŞILABİLİR tüm gen haritasını çıkardı. döndürülemez hasara uğradığı fikrini
değiştirerek daha önce kullanamadıkları SAĞLIK HİZMETLERİ Mila’nın genlerindeki farklılıkları inceleyen sarsabilir ve beyin hasarlarına yönelik yeni
ellerini kullanabilmelerini sağlayan buluştu. doktorlar, hastalığına yol açan genetik tedavi yöntemlerinin kapısını aralayabilir.
Avustralya’da bu tedaviyle insanlar artık BÜTÜN DÜNYADA mutasyonu buldu. Bunun üzerine hastalığı
kendi yemeklerini yiyebiliyor, makyaj HIZLA YAYILIYOR. tedavi edebileceğini düşündükleri bir ilaç DNA’YI DEĞIŞTIRMENIN YENI
yapabiliyor, anahtar çevirebiliyor, para üzerinde çalışmaya başladılar. Mila’nın YOLLARI
verebiliyor ve klavye kullanabiliyor. 2019 SAĞLIK hücreleri ve hayvanlarda denenen ilaç
TEKNOLOJİLERİ ABD Gıda ve İlaç Dairesi’nden onay aldı. Yeni bir DNA düzenleme yöntemi
GEN BASKILAYAN ILAÇLAR Normalde bir ilacın geliştirilmesi 10 yıl
AÇISINDAN civarında sürerken Mila’nın doktorları bunu hastalıklara yol açan genetik bozuklukların
Gen baskılayan ilaç türleri eskiden tedavi OLDUKÇA HEYECAN bir yıldan kısa sürede başardı. Mila bu yüzde 89’unu düzeltebilir. “Prime editing”
(ileri düzey düzenleme) adlı bu yöntem,
edilebileceği düşünülemeyen hastalıkları VERİCİ BİR YIL sayede artık daha az nöbet geçiriyor. genetik kodu hatasız bir şekilde yeniden
tedavi etmeye başladı. Genler DNA’nın yazabildiği için “genetik Word dosyası”
içinde hormonlar, enzimler ve yapı taşları OLDU. BAKIN, NELER ALZHEIMER HASTALIĞINDA olarak da adlandırılıyor. Prime editing bir
gibi proteinler üretimi için gerekli bilgileri YAŞANMIŞ? BÜYÜK GELIŞME Word dosyasını açtığınızda klavyenizde
taşıyan kısımlardır. Fakat DNA hücrelerin CTRL-F’e basarak istediğiniz şeyi
iç kısmında, çekirdekte bulunuyor ve ABD’li bir ilaç şirketi Alzheimer hastalığının
hücrelerin protein inşa ettikleri yerden önce denenmemiş bir bakteriyofaj tedavisi ilerlemesini yavaşlatan bir ilaç bulduğunu arayıp, CTRL-C ile kopyalayıp CTRL-V
uzakta yer alıyor. Hücrelerin içinde bu uyguladı. Bu tedavide bakterileri öldürmek açıkladı. “Aducanumab” adı verilen ilaç ile yapıştırmaya benziyor. İnsanlarda
iki bölge arasındaki iletişim ulak RNA için virüsler kullanılıyordu. Bakteriyofaj beyinde biriken toksik proteinleri temizliyor. hastalıklara yol açan 75 bin farklı genetik
denen kısa bir genetik kodla çalışıyor. Gen hiçbir zaman ana akım bir tedavi yöntemi Biogen adlı şirketin 2019 Ekim ayındaki mutasyon var ve bu yöntem onların
baskılayan ilaçlar ise ulağı öldürüyor. Sue olmadı ve kullanımı daha kolay olan bu duyurusu pek çok kişi için sürpriz yüzde 75’ini düzeltebiliyor. Yeni yöntem
Burrell isimli genç, artık akut aralıklarla antibiyotiklerin gelişmesiyle birlikte arka oldu. Çünkü şirket aynı ilacı geliştirmeyi bu yıl laboratuvarda Tay-Sachs hastalığı
geçirdiği porfiri hastalığının getireceği planda kaldı. Fakat bugün antibiyotiğe Mart ayında bırakmıştı. Fakat daha sonra ve orak hücre anemisini iyileştirmek için
acıdan korkmadan yaşayabiliyor. Çünkü dirençli bakterilerin ortaya çıkması verilerin tekrar incelenmesiyle en yüksek kullanılmaya başlandı.
Vincent ve Neil da amiloidoz hastalıkları bu nedeniyle bu tedavi yöntemi tekrardan dozu kullanan deneklerin aslında bu ilaçtan
tür ilaçlarla baskılanabiliyor. uygulanır oldu. Isabella’nın hayatını fayda gördüğünün anlaşılması üzerine ilaç KONUŞAMAYAN INSANLARA
kurtaran bu yöntem, gelecekte daha fazla tekrardan ele alındı ve başvurusu yapıldı. YENI SES
KURTARICI VIRÜSLER kişinin de yaşama tutunmasını sağlayabilir. Eğer kullanımına izin çıkarsa modern tıptaki
en büyük gelişmelerden biri olacak. Bilim insanları insanların zihnini okuyabilen
Isabelle Carnell Holdaway’in hayatı KANSERE YENI BIR YAKLAŞIM ve düşüncelerini söze aktarabilen bir
teknoloji geliştirdi. Bunun için beynin
deneysel bir virüs kokteyliyle kurtuldu. YAPIŞIK IKIZLERIN AYRILMASI dudaklar, dil, çene ve gırtlağa elektrik
Genç kızın bedeni ölümcül ve başa Kanser immünoterapisi de bu yıl yeni bir sinyalleri gönderen bölgelerine elektrot
çıkılamayan bir bakterinin saldırısına döneme girdi. Artık doktorlar kanserle Bu yıl en fazla okunan haberlerden biri yerleştirildi. Elektrotun aldığı sinyaller
maruz kalıyordu. Doktorlar hayatta mücadele etmek için hastanın kendi de yapışık ikizlerin ayrılmasıyla ilgiliydi. güçlü bir bilgisayar tarafından bir ağız
kalma ihtimalini yüzde 1 olarak açıkladı. bağışıklık sistemini kullanıyor. 10 yıl önce Kafataslarından birbirine bağlı olarak simülasyonuna dönüştürülerek o ağızdan
Bakterilerin yaşadığı cildinde büyük, kara tedavisi mümkün olmadığı düşünülen doğan Safa ve Marwa, doğdukları nasıl bir sesin çıkacağı hesaplandı.
ve cerahatli lezyonlar oluştu. melanom hastalarının bugün artık yarısı pozisyon nedeniyle birbirlerinin yüzünü Bu hesaplamalar da sanal bir ses yolu
Yoğun bakıma kaldırıldığında karaciğeri iyileşiyor. Daha önceleri ileri seviye de göremiyordu. Yapışık ikizler 50 saatten tarafından konuşmaya dönüştürüldü.
tükenmeye başladı ve bakteri kolonileri melanomların yalnızca 20 hastadan 1’i uzun süren ameliyatlarla ayrıldı. Bu tür
vücuduna yayıldı. Ancak Great Ormond beş yıl yaşamayı başarıyordu. Çoğu aylar vakalara ne sıklıkta rastlandığına dair Kaynak: BBC
Street Hastanesi’ndeki doktorlar daha içinde ölüyordu. Bu sayede kansere yeni resmi bir istatistik yok fakat bir tahmine