Page 34 - LabMedya - 54
P. 34

34               GIDA                                                                                     www .labmedy a.c om








                                      İÇECEKLERDE KAZANAN BİR


                                      TATLANDIRICI SEÇMEK!




                                      Doç. Dr. Y. Birol SAYGI / Istanbul Bilgi Üniversitesi




       Günümüzde tüketiciler daha az şeker   tatlandırıcılar veya doğal yüksek yoğunluklu   alıcılarla etkileşime girer. Acı tatlar için 25   Tatlandırıcı seçeneklerinin
       tüketmeye çalışıyorlar. Şekerin diyabet   tatlandırıcılar az kalorili veya kalorisiz,   farklı reseptör ve tatlı tatları tanımlayan   incelenmesi: Her tatlandırıcı ile gelen
       ve obezite olgularındaki rolünün yanı sıra   gram başına şekerden daha fazla tatlı   sadece bir reseptör olduğundan, Stevia   özellikleri ve olası problemleri bilmek çok
       keto, Whole30 ve paleo gibi diyetlerin artan   yoğunluğuna sahiptir. Düşük kalorili veya   bazı insanlar için acı bir tat alma   önemlidir. Hangi tatlandırıcıların doğal,
       popülaritesi sebebiyle tüketiciler şeker   kalorisiz tatlandırıcıların bazı örnekleri   eğilimindedir. Stevia, bazı tüketicilerin daha   hangilerinin işlendiğini ve tatlılık düzeyine,
       içeren içeceklerden uzaklaşmaktadır. Bu   aspartam, sukraloz, asesülfam-K ve   duyarlı ya da umursamadıkları acılara   enerji içeriğe ve glisemik indekslere ile
       olguyu şeker ile ilgili yasal düzenlemelerin   sakarindir. Doğal olarak elde edilen düşük   hitap etmek için genellikle şeker ya da   reçete dengesine ve prosese nasıl katkıda
       artması, şekerle tatlandırılmış yiyecek   kalorili veya kalorisiz tatlandırıcılar listesi   diğer tatlandırıcılar ile birleştirilir. Stevia   bulunduklarına dair bilgilerin doğru
       ve içecekler ile ilgili araştırmaların   de günümüzde giderek büyümektedir. En   kullanımı hızla artmaktadır. Stevia içeren   bilinmesi iyi karar alınmasına yardımcı
       artması da yansıtmaktadır. “Tüm bunlar   popüler düşük kalorili veya kalorisiz bazı   içeceklerin lansmanı 2017’den 2018’e   olacaktır.
       içecek yaratıcıları için ne anlama   doğal tatlandırıcılar arasında stevia, eritritol,   %11 büyümüştür.
       geliyor?” sorusunun doğru irdelenmesi   monk meyvesi (keşiş meyvesi) ve alüloz                 Karışımlara açık olunması:
       gerekmektedir. Bir içeceği tatlandırmak   bulunur.             Allüloz, stevia, monk meyvesi ve eritritolün   Tatlandırıcı dünyasında her zaman yeni
       için kullanılabilecek tüm seçenekleri ve her                   aksine, sofra şekerine kimyasal olarak   gelişmeler bulunmaktadır. Ihtiyaçların ve
       bir seçenekle gelen fırsatları ve zorlukları   Eritritol kavun, üzüm ve armut gibi   benzeyen ve şekere benzer bir tada,   parametrelerin ürün lezzetine yansımasını
       anlamak kritik bir nokta olmuştur.   meyvelerde bulunan bir şeker alkoldür.   dokuya ve esmerleşme özelliklerine sahip   ne kadar çok bilinirse ve çözüm önerileri
                                      Ilk olarak 1852’de izole edildi ve   olan gerçek bir şekerdir. Alüloz, onda bir   dikkate alınırsa, o kadar yaratıcı seçenekler
       Şeker, birçok içecek için hala yaygın ve   1990’larda Japonya’da şeker alkolü olarak           ortaya çıkacağı kesindir.
       uygulanabilir bir tatlandırıcı seçeneğidir.   ticarileştirildi. Eritritol genel olarak güvenli   oranında şeker kalorisine sahiptir.
       Şeker, meyve ve sebzelerde olmak   olarak tanınan listesinde olup enerji değeri                Tat ve ince ayar: Tatlandırıcı ile
       üzere tüm bitkilerde doğal olarak   çok düşüktür, bu nedenle kan şekerini   KARIŞIMLAR         varyasyonları denemeye ve eyleme
       bulunan basit bir karbonhidrattır. Şeker   etkilemez. Diğer poliollerin aksine, eritritol      geçirilebilecek ilgili geri bildirimler vermeye
       kamışının kullanımı M.Ö. 8000 yıllarına   metabolizmada kolayca emilir. Eritritol,   Artan sayıda içecek üreticisi doğal   sürekli olarak hazır olunması gerekir. Hedef
       kadar dayanmaktadır. Rafine şeker,   sukralozun sağladığı tatlılığa eşittir. Eritritol,   tatlandırıcı karışımları ile hazırlanan   duyusal format kullanarak içeceklerin
       ekstraksiyon ve saflaştırma işleminden   tatlarını ve yapılarını dengelemek için   ürünlerini piyasaya sürmektedir. Şeker   tatlılığını karşılaştırma noktalarını
       geçirilmiş şekerleri ifade etmektedir. Rafine   sıklıkla diğer düşük enerjili tatlandırıcılarla   dışındaki tatlandırıcılar şeker tat profilini   belirlemek çok önemlidir.
       şeker genellikle şeker kamışı ve şeker   karıştırılır.         vermemektedir. Karışımlarda amaç
       pancarından üretilir. Rafine şeker örnekleri                   içecek yaratıcılarının, ürünlerin doku   Doğru tatlandırıcının seçilmesi göz
       arasında beyaz şeker, şeker kamışı,   Monk Meyve Tatlandırıcısı, aynı zamanda   ve ağız hissini, tüketicilerin geleneksel   korkutucu bir görev gibi görünebilir, ancak
       kahverengi şeker, hindistan cevizi şekeri,   lo han guo veya swingle meyvesi olarak   şekerden beklentilerine yaklaştırmasını   uygulanabilir ve karlı bir ürün geliştirmenin
       hurma şekeri, invert şeker ve yüksek   da bilinir. Monk meyvesi, güney Çin’e   sağlamaktadır. Doğal tatlandırıcıların   önemli bir parçasıdır. Günümüzde düşük
       fruktozlu mısır şurubu sayılabilir. Arıtma   özgü küçük yuvarlak bir meyvedir. Tatlılığı   kombinasyonları tatların dengelenmesine   şeker içeriği içecekler için doğru araçlar
       işlemi sırasında, şekerler, kamışta veya   fruktoz şekerinden gelen meyvelerin   ve acıların maskelenmesine yardımcı   ve ekiple, içeceğin başarısını yıllarca
       pancarda doğal olarak bulunan besinlerin   çoğunun aksine, monk meyvesinin tatlı   olurken kalori ve maliyet kısıtlamaları   tatlandıracak bir stratejiye gelmek çok
       kaybolduğu noktaya kadar işlenirler. Şeker,   tadı mogroside denilen ve aşırı tatlı tadı   dâhilinde kalmaya yardımcı olurlar. Doğru   önemlidir.
       yüzyıllardır içecek tariflerine dâhil edilmiştir.   olan ancak ihmal edilebilir enerji içeren   tat, doku, içerik algısı ve kalori dengesine
       Şekerin tatlılığı, bir içeceğe doku ve ağız   maddeden gelir. Monk meyvesi özellikle   sahip bir içecek oluşturmak için besleyici   Kaynaklar:
       hissi eklerken, ekşilik ve acılık gibi diğer   mineral ve vitamin takviyeli içeceklerin   olmayan tatlandırıcılar ile şeker, agave,   - Anon, 2012: Position of the Academy of Nutrition
       lezzetleri de maskeler.        tatlarını gizlemek için kullanılır. Monk   bal veya diğer kalorili tatlandırıcıları   and Dietetics: Use of Nutritive and Nonnutritive
                                      meyve suyu konsantresi şekerden 15-20   birleştirmek de mümkündür.  Sweeteners, Journal of the Academy of Nutrition
       Rafine şekerlerden kaçınmak isteyen   kat, toz meyve ekstraktı 150–200 kat                     and Dietetics, May, Volume 112 Number 5, s.
       tüketiciler, bal ve agave gibi doğal şekerleri   tatlıdır. FDA tarafından GRAS olarak   Tatlandırıcıların hızla değişen dünyasında,   739-758.
       kullanmaktadır. Doğal ve işlenmiş şekerler   tanımlanır. Yoğunluğundan dolayı, az   içeceğiniz için doğru olanı seçme sürecini   - Anon, 2019a: formulating with Sweeteners, HYET
       arasındaki fark, her birinin metabolizmaya   miktarda kullanılır ve üretimde çoğu zaman   yönlendirilmesine yardımcı olacak bazı   Sweet, 19 s.
       nasıl glikoz ve fruktoz verdiğidir. Doğal   eritritol gibi maddelerle eşleştirilir.  kurallar vardır.  - Anon, 2019b: Selecting a Winning Sweetener for
       şekerler ayrıca rafine şekerde bulunmayan                                                      Your Beverage, BevSource.
       besinler, vitaminler, lifler ve antioksidanları   Stevia, Güney Amerika’ya özgü olan Stevia    - Beltrami, M. C., Döring, T. ve Linder, J. 2018:
       içerirler. Hem işlenmiş hem de doğal   rebaudiana bitkisinin yapraklarından elde   Her tüketici için her şey olmamak:   Sweeteners and sweet taste enhancers in the
       şekerler, kişinin kan şekeri seviyesini   edilen bir tatlandırıcıdır. Stevia, yüzyıllarca   Hedef pazarını ve işlerini kazanmak için   food industry, Food Sci. Technol, Campinas, 38(2):
       glisemik indeksle ölçülen şekilde etkiler.   çeşitli kültürlerde tatlandırıcı olarak   ödün verilmeyecek yerler bilinmelidir.   181-187.
       Glisemik indeksi daha yüksek olan gıdalar   kullanılmıştır. Şekerden 200 kat daha   Tüm üreticilerin hedefi şeker alternatifleri   - Burgos, K., Subramaniam, P. ve Arthur, J. 2016:
       vücut tarafından daha hızlı sindirilir ve   tatlı olup sıfır kalorilidir. Stevia kaynaklı   ve tatlandırıcılar ile şeker profiline   Reformulation Guide Spotlight on Sugars; For small
       emilirler. Bu nedenle kan şekeri üzerinde   tatlandırıcılar 2009 yılında GRAS kabul   yaklaşmaktır. Doğru tatlandırıcıyı bulma   to medium sized companies, Leatherhead Food
       düşük glisemik indeksli gıdalardan daha   edilmiş ve 65 ülkede küresel olarak   arayışında, reçete bileşenleri ve reçete   Research, 27 s.
       önemli bir etkiye sahiptir. Şeker, nereden   yiyecek ve içeceklerde stevia yaprağı   dengesi ile hedef lezzet faktörlerinin   - Freuman, T. D. 2018: The Best and Worst
       geldiğine bakılmaksızın, gram başına dört   ekstraktlarının kullanımını onaylamıştır.   optimizasyonu için sürekli çalışmak ve   Sweeteners for Your Gut, U.S. News.
       kalori içermektedir. Bu nedenle doğal   Stevia molekülleri alt bağırsakta metabolize   özellikle üretim parametrelerinin dikkatli   - Polyák, E., Gombos, K., Hajnal, B., Bonyár-Müller,
       tatlandırıcılar da bir içeceğin genel şeker   edildiğinden, yararlı bakteriler için kalıcılık   seçilmesi gereklidir. Ancak yine de tüm   K., Szabó, S., Gubicskó-Kisbenedek, A., Marton ve
       içeriğine katkıda bulunur.     sağladıklarına ve sindirim sağlığına   tüketicileri memnun etmek zordur. Profil   K., Ember, I., 2010: Effects of artificial sweeteners
                                      yardımcı olduklarına inanılmaktadır. Stevia   farkı her zaman olacaktır. Bu nedenle   on body weight, food and drink intake, Acta
       Yapay yüksek yoğunluklu tatlandırıcılar   bitkisindeki kimyasal bileşikler, insan tadı   hedef pazarını yeterince iyi anlamak   Physiologica Hungarica, Volume 97 (4) 401–407.
       olarak da bilinen düşük kalorili   tomurcukları içindeki hem acı hem de tatlı   gerekmektedir.
   29   30   31   32   33   34   35   36   37   38   39