Page 10 - LabMedya - 53
P. 10

10               BOTANİK                                                                                  www .labmedy a.c om


















                                                          CEVİZ YA DA BİTLİS



                                                                                              Muhyettin ŞENTÜRK / Biyolog


                                      Bazı bitkiler isimlerini yöreden alırken bazı   Bu topraklarda ceviz, lezzeti ve şifalı   İl/İlçe Adı  Bitki Adı
                                      bitkiler de ismini yöreye vermiştir. İsimlerini   yönü (hafızayı güçlendirici, unutkanlığı
                                      yöreden alanlar, keşfedildiği yöreye/bölgeye   ve uyku rahatsızlıklarını önleyici etkileri)   Adana, Sarıçam  Sarıçam ağacı
                                      atfedilerek isim almıştır. Giresun civarında   sebepleriyle dünya ceviz üretimi   Afyonkarahisar  Afyon (haşhaş)
                                      keşfedilen kiraz bitkisine (Cerasus),   sıralamasında dördüncü olacak kadar
                                      Giresun’un eski adı olan Cerasus isminin   fazlaca yetiştirilmektedir. Ülkemizin çeşitli   Aydın, İncirliova  İncir ağacı
                                      verilmesi ve ayvanın (Cydonia) bilimsel   yörelerinde ‘koz’ olarak da adlandırılan   Balıkesir, Ayvalık  Ayva ağacı
                                      isminin de Balıkesir’in ilçesi Ayvalık’ın eski   ve hemen her bölgesinde doğal olarak da
                                      adı olan Kydonia’ya atıf edilerek verilmesi   yetişebilen ceviz bu sebeple birçok yöreye   Batman, Kozluk  Ceviz (Koz) ağacı
                                      buna örnektir.                  adını vermiştir. Bu yerlerden biri Bitlis’in
                                                                      Adilcevaz ilçesidir.             Bilecik, Söğüt  Söğüt ağacı
                                      Günümüzde de bilim dünyasına ilk kez                             Bitlis, Adilcevaz  Ceviz ağacı
                                      tanıtılan bazı bitkiler bilim insanlarınca   Bitlis, Türkiye’de ceviz üretimi açısından
                                      isimlendirilirken, bitkiye keşfedildiği   önemli illerden biridir. Bitlis’in ceviz   Çanakkale, Ayvacık  Ayva ağacı
                                      bölgenin/yörenin adını vermektedirler.   bakımından en zengin bölgesi olan   Denizli, Çameli  Çam ağacı
                                      Örneğin; Crocus olivieri subsp.   Adilcevaz, ismini ilçeye özgü yetiştirilen
                                      istanbulensis (İstanbul çiğdemi).  ceviz çeşidi sayesinde almıştır. Bu durum   Erzincan, Üzümlü  Üzüm ağacı
                                                                      bölgede yetişen ve yetiştirilen bu çeşit   Hatay, Defne  Defne ağacı
                       ANADOLU,       İsimlerini yöreye veren bitkiler de, söz   üzerine bilimsel çalışmalar yapılmasına
                                      konusu yörede/bölgede bu bitkilerin fazlaca
                                                                      sebep olmuştur. Yapılan bilimsel
               TARİH BOYUNCA          yetişmesinden ve/veya yetiştirilmesinden   araştırmalar; Adilcevaz cevizinin besin   İstanbul, Zeytinburnu  Zeytin ağacı
             BİTKİLERLE İÇ İÇE        sebeple ‘bitkisel isimlendirme’ler   değeri bakımından nispeten yüksek,   İzmir, Narlıdere  Nar ağacı
                                                                      meyve ve iç ağırlığı bakımından da diğer
                                      alırlar. Öyle ki; illere (Afyon bitkisi ve
              VAR OLAN KADİM          Afyonkarahisar ili örneğinde olduğu gibi),   çeşitlere göre daha yüksek olduğunu   Karabük, Safranbolu  Safran
                MEDENİYETLERİ         ilçelere (Sarıçam ağacı ve Adana’nın   fakat protein bakımından düşük olduğunu   Mardin, Mazıdağı  Mazı ağacı
                   YAŞATMIŞ VE        Sarıçam ilçesi), özellikle de belde, köy ve   göstermektedir. Bitki (ceviz) ilçenin ismine   Muğla, Kavaklıdere  Kavak (Çınar) ağacı
                                      mahallelere birçok bitkinin ismi verilmiştir.
                                                                      kodlanmakla yetinmemiş, yöre insanının
              ANADOLU İNSANI          Hatta bazı bitkiler aynı anda birçok yöreye   bu bitkiye bağlı ürün çeşitliliğinin (ceviz   Niğde, Çamardı  Çam ağacı
               BU COĞRAFYAYI          isim olmuştur; ceviz (Juglans regia L.)   ezmesi, ceviz reçeli gibi) arttırmasına da   Sakarya, Pamukova  Pamuk
                                                                      sebep olmuştur.
                                      bitkisi buna örnektir.
                  HER YÖNÜ İLE                                        Görüldüğü üzere bitkiler ülkemiz insanının   Sakarya, Söğütlü  Söğüt ağacı
                   BENİMSEMİŞ.        Anadolu insanının tarih boyunca cevizin   yaşamını tarih boyunca yönlendirdiği
              HATTA YERLERİN,         tarımını yaptığı bilinmektedir. Öyle ki;   gibi hâlen de yönlendirmektedir. Günlük   Samsun, Alaçam  Çam ağacı
                                      cevizin gen kaynaklarından birinin
                                                                      yaşantısında etkili olan en önemli bitkileri
            BÖLGELERİN ADINI          Anadolu olduğu bildirilmiştir (Bununla   baş tacı etmiş olan Anadolu insanı sadece   Samsun, Kavak  Kavak ağacı
        DAHİ BİTKİLERE GÖRE           birlikte bazı kaynaklar sert kabuklu meyve   cevizi değil daha nice bitkiyi yerinin,   Yalova, Armutlu  Armut ağacı
                                                                      yurdunun adı olarak bellemiştir.
                                      bitkilerinin önemli gen kaynaklarından
          ŞEKİLLENDİRMİŞTİR.          biri olarak bu toprakları göstermektedir).   Kaynak: Bilimoloji  Yalova, Çınarcık  Çınar ağacı


                                                                                                                        BMS Kimya
                                                                                                                       güvencesi ile
                                                                                                                          artık
                         ARCTIKO  DİK / YATAY TİP
                        -90 İNTEGRA DİK TİP SOĞUTUCU  Paslanmaz çelik kolay temizlenebilir iç yapı   -86 İNTEGRA YATAY TİP SOĞUTUCU  Standart RS-232, RS485, USB veri çıkış sistemleri
                                                                                                                        Türkiye’de...
                         ULTRA DERİN DONDURUCULAR &
                         BUZDOLAPLARI
                          Çok bölmeli iç kapı sayesinde sıcaklık
                          değişimi minimuma indirilmiştir
                          Alarm sistemleri (yüksek/düşük sıcaklık, kapı
                                                                                                    Cihaz ayarlarını korunması için digital güvenlik şifresi
                                                                                                  -86 İNTEGRA DİK TİP SOĞUTUCU  Digital kontrol paneli, ana ekran üzerinden;
                          açık, prob hata)
                                                                                                    0,1°C gösterge hassasiyeti
                          USB çıkış portundan cihaz verilerini
                          bilgisayara kaydetme özelliği;
                                                                                                    Cihaz içi sıcaklık,
                                                                                                    Ortam sıcaklığı,
                                                                                                    Güncel tarih ve saat,
                                                                                                    Kompresör çalışma durumu,
                                                                                                    Batarya durumu
                                                                                                    Kullanıcı şifreleme modülü
                             Küçükbakkalköy Mh. Dudullu Cd.   www.bmskimya.com                      Alarm durumları izlenebilmektedir.
                                                                                                    GSM modülü
                             Brandium Residence NO:23/25   info@bmskimya.com
                             R1 Blok D:4 Ataşehir/İSTANBUL  +90 216 504 80 56
   5   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15