Page 56 - LabMedya - 44

56 www.labmedya.com

GDO NEDIR;

NE DEĞILDIR?

1995’te Bacillus thuringiensis (Bt) • Aşıların pahalı olması, taşınması fark oluşmadığı saptanmıştır.
GENETIĞI DEĞIŞTIRILMIŞ mısır ekimi yapılmıştır. 1998'de ve uygulamasının zor ve masraflı
ORGANIZMALAR (GDO), GDO’lu ürünlerin etiketlenmesi ile ilgili olmasından dolayı bazı sebze ve GDO'lu ürünlerle Hayvan beslenmesinde
BIYOTEKNOLOJIK düzenlemeler yapılmıştır. En yaygın meyvelere genler aktarılarak patojen bir diğer önemli konu da uzun zaman
YÖNTEMLERE ürünler ise: soya, pamuk, mısır ve kanola, mikroorganizmaların çeşitli proteinlerini sürecinde beslenen hayvanlardaki etki
pirinç, balkabağı, ayçiçeği, yer fıstığı,
ve ayrıca bir generasyondan diğerine
sentezleyen bitkiler elde edilerek bu
DAYANARAK CANLILARIN kasava ve papayadır. Bitkilerde uygulanan bitkilerin aşı olarak kullanılmasına geçtiğinde GDO'lu ürünlerin etkisidir. Bu
SAHIP OLDUĞU gen teknolojisinin hedefi mevcut çalışılmaktadır. Hepatit B, diyare, konu iel ilgili olarak yapılan çalışmalarda
GEN DIZILIMLERININ bitkilerden daha üstün özellikli bitkilerin kolera, kızamık ve birçok hastalığa (Brake and Everson 2004; Kilic and Akay
DEĞIŞTIRILMESI ILE yetiştirilmesini amaçlar; zararlılara, karşı genetiği değiştirilmiş meyve ve 2008; Rhee et al. 2005) GDOsuz ürünler
herbisitlere, hastalıklara ve strese
sebzeler kullanılmaktadır.
ve GDO'lu BTmısır, glyphosate soya ve
MEVCUT ÖZELLIKLERININ dayanıklılık, zehirli, alerjenik maddelerin • Meyve ve sebzelerin genetiği GDO'lu patates ile beslenen hayvanlarda
DEĞIŞTIRILMESI azaltılması, sekonder metabolitlerin değiştirilerek raf ömrü ve organoleptik sağlık yönünden GDO'suzlarla beslenen
VEYA CANLILARA üretimi ve kirlenmiş toprakların kalitesinin artılmasını sağlar. hayvanlara göre herhangi bir negatif etki
YENI ÖZELLIKLER temizlenmesi üzerine yoğunlaşmıştır. • Genetiği değiştirilmiş hayvanların, saptanamamıştır.
hemofili hastaları için pıhtılaşma
Gıda alanında GDO’un bazı ürünlerde
KAZANDIRILMASI hangi amaçta kullanıldığı aşağıda faktörü veya diyabet hastaları için GDO’lu gıdaların potansiyel zararları
ILE ELDE EDILEN verilmiştir. insülin gibi farmakolojik proteinleri hakkında hâlâ araştırmalar devam
ORGANIZMALARIN üretmek amacıyla kullanıldıkları etmektedir. Besin kalitesindeki değişiklik,
belirtilmektedir.
GENEL ADIDIR. GD ürünler Hedefleri • Genetiği değiştirilmiş organizmaların gıda güvenliği, alerjik reaksiyonlar, toksik
Domates Herbisitlere dayanıklılık, raf ilaç endüstrisinde; vitamin, monoklonal etkiler, gen patentleme, terminatör
ömrünü uzatmak teknolojisinin etkisi, çevresel kaygılar,
Patates, muz, Yenebilir aşı üretmek antikor, aşı, anti-kanser bileşikleri, biyolojik ve genetik çeşitliliğin tehdidi
Gıda güvenliği tüm ülkelerde tüketiciler domates anti-oksidanlar, plastikler, fiberler,
için büyük öneme sahiptir. GDO’lu Patates Nişasta oranını artırmak polyesterler, afyonlu ilaçlar/uyku ilaçları, gibi zararlar söz konusu olabilir;
tarımsal ürünlerin 1996 yılında dünya Patates, domates Toksik madde oranını azaltma interferon, insan kan proteinleri ve ancak GDO’lar hakkında olabileceği
ticaretine girmesinden sonra bu konu Biber, domates Çekirdeksiz ürünler karotenoid üretmek; gıda endüstrisinde düşünülen bu zararlar hâlâ deneylerle
değişik çevreler tarafından tartışılmaya Soya, mısır, patates Antibiyotik ve insektisitlere direnç ise; protein, enzim, stabilizatör, kanıtlanamamıştır.
ve araştırılmaya başlanmıştır. GDO’lar: Kanola, ayçiçeği Doymamış yağ oranını artırmak kıvam artırıcı, emülgatör, tatlandırıcı, GDO ile ilgili araştırmalar ve deneysel
tarım, tıp, sağlık, sanayi, kimya gibi çeşitli Domates, çilek Kutuplarda yaşayan bir balık geni koruyucu, renklendirici ve tat verici gibi çalışmalar devam etmektedir. Aynı
transferi ile soğuğa dirençli ürün
alanlarda kullanılmakla beraber hâlâ elde etmek gıda karışımlarını üretmek amacıyla zamanda dünya genelinde GDO’lu
küresel olarak kulanılmamaktadır. Çilek, şeftali, ananas Olgunlaşmayı geciktirmek, raf ürün yetiştiriciliği ve tüketimi de hızla
ömrünü uzatmak kullanıldıkları bildirilmektedir. artmaktadır.
Patates Kolera ve diyarenin önlenmesi
GDO'nun tarımda kullanımı ilk 1996 Muz Virütik hastalıklara dayanıklılık 2013’te yapılan bir çalışmada
yılında 1.7 milyon hektarla başlayıp, Üzüm Çekirdeksiz üzüm elde etmek Kosakovska ve ark (2013) tarafından Şeyda ŞENTÜRK – Büşra ÇAKIR
2014'te elde edilen verilere göre 170 Papaya, patates Virüslere dirençlilik Japon bıldırcınlarında GDO’lu soya ve derinuzay.org
milyon hektara ulaşmıştır. Mon810 mısır ile beslemenin büyüme KAYNAKLAR
Genetiği değiştirilmiş organizmalar nesil Tablo:1 Genetiği değiştirilmiş meyve ve transgenic DNA'nın varlığı üzerinde Özcan,S., Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 2(2): 01-34,
olarak 3 grupta incelenir. ve sebzeler (2013,S.ÖZMERT ERGİN, etkisi araştırılmış, sonuçta PCR analizi 2009ISSN:1308-0040Modern dünyanın vazgeçilmez bitkisi
H.YAMAN, Genetiği değiştirilmiş gıdalar ve ile bıldırcın etinde herhangi transgenik mısır:Genetiği değiştirilmiş mısırın üretime katkısı
Çetiner,S.,GDO nedir? Sorular ve yanılar-2
1. Birinci nesil GDO’lu ürünler: Herbistlere insan sağlığı üzerine etkileri) DNA'ya rastlanmamıştır. Ayrıca bıldırcının Çoban,A.,İlter Türkoğlu,F.,Demir,G.,2010,çevre biyoteknolojisi
dayanıklılık, böceklere ve çevresel strese büyümesine herhangi bir etkisinin temelinde genetik yapısı değiştirilmiş bitkilerle arıtım
dirençli ürünlerin üretimi amaçlanmıştır. GDO’NUN YARARLI ETKİLERİ olmadığı da saptanmıştır. 2012’de Özmert Engin,S.,Yaman,H., Gümüşhane University Journal of
2. İkinci nesil GDO’lu ürünler: Verim artışı NELERDİR? yapılan bir çalışmada Reichert ve ark Health Sciences: 2013;2(2),Genetiği değiştirilmiş gıdalar ve
insan sağlığı üzerine etkileri
ve beslenme kalitesini artırmak esas (2012) GDO’lu mısır ve soya ile beslenen Pamuk,Ş., Kocatepe Vet J (2010) 3 (2): 91-100, Genetiği
alınmıştır. • Toksik ve alerjenik etkiler yönünden bir çiftlik hayvanlarının iç organlarının Değiştirilmiş Gıdalara Genel Bir Yaklaşım
Atsan,T., Kaya,T.E., ULUDAĞ. Ü. ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ,
3. Üçüncü nesil GDO’lu ürünler: Biyo çok teste tabi tutulup alerji oluşturma histopatolojisine etkisi incelenmiştir. Bu 2008, Cilt 22, Sayı 2, 1-6, Genetiği Değiştirilmiş Organizmaların
yakıt üretimi, hastalıkların tedavisinde olasılığı klasik eş değerlerinden daha çalışma sonucunda piliç, yumurta tavuğu, (GDO) Tarım ve İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri
kullanılan aşı ve ilaç üretimi üzerinde düşük olduğu tespit edilmiştir. domuz ve sığırların karaciğer, böbrek, Kaynar,P., Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi 2009; 66 (4):
177-185, Genetik Olarak Değiştirilmiş Organizmalar (GDO)’a
çalışmalar yapılmaktadır. • Yatay gen tranferi doğada dalak, pankreas, mide, bağırsak, kas, Genel Bir Bakış
gözlemlenebilmektedir. Fakat GDO’lu yumurtalık organlarında GDO’suz mısır ve Çelik,V., Balık,D.T., Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
GDO’LARIN KULLANIM ALANLARI VE ürünlerdeki antibiyotiğe direnç geninin soya ile beslenenlere göre herhangi bir Dergisi 23 (1-2) 13 – 23 (2007), Genetiği Değiştirilmiş
AMAÇLARI patojen mikro organizmaya geçmediği fark oluşmadığı bildirilmiştir. Organizmalar(GDO)
Kossakowska A K, Katarzyna Sartowska, Anna Linkiewicz,
belirlenmiştir. McNaughton et al., (2007) yaptığı Grzegorz Tomczyk, Beata Prusak and Grażyna Sender, 2013.
Genetiği değiştirilmiş organizma üretimi • GDO’lu moleküller doğada bulunan çalışmada GDO'lu DAS-59122-7 (günlük Evaluation of the effect of genetically modified Roundup Ready
gün geçtikçe artmakta ve her alanda havyansal ve bitkisel genleri içerirler. diyetinde %53-70 oranında ilave soya bean and MON 810 maize in the diet of Japanese quail on
chosen aspects of their productivity and retention of transgenic
karşımıza çıkmaktadır. Bitki biyoteknolojisi Sindirim sonucunda kana karışır edilmiş) ile GDO'suz mısır ile beslenmiş DNA in tissues. Archiv Tierzucht 56 (2013) 60, 597-606 597
ve özellikle gen teknolojisi alanındaki ve metabolizmada yer alırlar. Fakat tavuklarda bazı performans kriterlerine REICHERT M, WOJCIECH KOZACZYŃSKI, TERESA AGNIESZKA
gelişmelerin 1980’li yıllardan itibaren gıdalarla alınan genlerin bütün olarak etkisi araştırılmıştır. Bu araştırmaya KARPIŃSKA, ŁUKASZ BOCIAN1, AGNIESZKA JASIK, ANNA KYCKO,
MAŁGORZATA ŚWIĄTKIEWICZ, SYLWESTER ŚWIĄTKIEWICZ,
hız kazanmış ancak bilinen izinli ilk GDO insana geçtiğini gösteren bilimsel göre, erkek ve dişi broilerlerde gerek 42 IWONA FURGAŁ-DIERŻUK, ANNA ARCZEWSKA-WŁOSEK, JULIUSZ
“FLAVRSAVR™”dır. Bu GDO’ya 1994’te veriler bulunmamaktadır. günlük ağırlık, gerek böbrek ağırlıkları ve STRZETELSKI, AND KRZYSZTOF KWIATEK, 2012 ,Bull Vet Inst
ticari üretim izni alınmış ve transgenik • GDO yardımıyla amino asit miktarı gerekse karaciğer ağırlıklarında GDO'lu ve Pulawy 56, 617-622, Histopathology of Internal Organs of Farm
Animals Fed Genetically Modified Corn and Soybean
domates çeşidi olarak geliştirilmiştir. yüksek tahıllar elde edilmiştir. GDO'suz mısırla beslenenler arasında da