Page 3 - LabMedya - 44

3
www.labmedya.com

INSANLARI BIRBIRINDEN
AYIRAN EN ÖNEMLI
ÖZELLIKLERDEN BIRISI
KUŞKUSUZ HUYLARI VE
KARAKTERLERIDIR. HER
BIRIMIZIN HAYATA KARŞI
Emrah AKÇAY
İletişim Uzmanı DURUŞU FARKLIDIR.
BAZILARIMIZ RISK
ALMAKTAN ÇEKINMEZKEN,
BAZILARIMIZ
PIMPIRIKLIDIR, KILI KIRK
YARARIZ.

ALINGAN AHTAPOTLAR

Kimimiz en kalabalık ve yabancı ortamda gördüklerini aktarmaktadır. Çeşitli karakter bozukluklarına da yol açabiliyor bu şekilde gerçekleşir. Her çocuğun bir
hemen iletişime geçer, arkadaşlıklar durumlar karşısında verdikleri farklı ve tür özelliklerinden uzaklaştırabiliyor. birey olduğunu ve farklı kişilik özellikleri
kurarken; kimimiz o kalabalığa girmeye tepkileri ve tahmin edilemezliği... Örnek mi? Bebekken yaşlı bir kadın ile yeteneklere sahip olduklarını dikkate
bile çekinir, bir köşede büzüşür kaçmaya Öyle ki, dev okyanus ahtapotlarının bile tarafından evde bakılmaya başlanan almayız. Herkes doktor olmalıdır,
çalışır. Bazı şoförler trafikte en ufak farklı davranış kalıpları ortaya çıkıyor bir av köpeği, birkaç yıl sonra kadının mühendis, asker vs. Çoğu zaman çocuğun
tartışmada levyeyi kaparak kavga etmeye yapılan gözlemler ve testler neticesinde. ölmesi ile sokakta kalıyor. Bir adam bunu fikri bile alınmaz. Bir ahtapot kadar olsun
koşarken; bazıları öfkelenmez, ara Her biri akvaryumlarda farklı davranış av köpeği olarak eğitmek ve kullanmak farklı kişilik özellikleri sorgulanmaz.
bulmaya çalışır, sağduyudan ayrılmaz. biçimleri gösteriyor. Genel itibariyle üç istiyor. Ancak hayvan azıcık kirli bir kaptan Sonuç? Hastanelerde mutsuz doktorlar,
Karakterin ve huyların pek çoğu doğuştan karakter grubunda toplanabiliyorlar: su dahi içemiyor. O denli vahim yani. Yine sayıların içerisine hapsolmuş ressamlar...
beraberimizde gelir. Bebeklerin pek Utangaçlar, pasifler ve saldırganlar... üç köpek yavrusu üç ayrı aileye veriliyor.
çok davranışı, büyüdüklerinde de kişilik Bizden de örnekler var. Bir veteriner Bunlardan biri oldukça zengin bir kadın. İnsan, rengarenk bir bütünü oluşturur.
özelliklerini oluşturur. hekim arkadaşım, kliniğe gelen iki kardeş Sürekli bakım, özel tıraşlar, kıyafetler. Bizi bir başka insandan farklı kılan işte
kediden bahsediyor. Kedilerden biri Sonra bir araya getiriliyorlar. İkisi gayet bu değişik kişilik özelliklerimizdir. Bir
Peki, hayvanların da karakteri olabilir mi kendi deyimi ile aristokrat bir kadın gibi, oyuncu, tür özelliklerini gösterirken kokoş arkadaşınızı çok severken, diğerinden
sizce? Bir hayvan diğer bir türdeşinden kırılgan. Sahibi azıcık kızsa yerin dibine olan sahibinin kucağından bile inmiyor, zerre kadar haz etmezsiniz; nedeni
ayrılır mı? Hayvanların yalnızca içgüdüleri giriyor. Diğeri bir o kadar arsız, kapıdan tıpkı bir kadın çantası gibi. karakterleri ve huylarıdır. Bizim kafa
ile hareket ettiği bilinir. Acaba gerçek kovsan bacadan buluyor yolunu. Bir başka örnek ise acımasızca yapımız hep ormanı görmek üzerine
durum böyle midir? Hatta yalnızca Şırnak’ta görev yaparken bir muhabbet dövüştürülen köpeklerden. Köpek daha kuruludur. Ağaçları seçmez, manzaraya
memeliler değil omurgasızlar ya da kuşu edindim. Yalnızdım ve çevremde saldırgan olsun diye bebekliğinden dalarız. Oysa her biri ne kadar farklıdır
balıklarda da huydan ve kişilikten gördüğüm örneklerdeki gibi yalnızlığımı itibaren karanlık bir odada tutuluyor. Bu birbirlerinden. Eğitim ne kadar bireye
bahsedilebilir mi? paylaşacak bir kuş olsun istedim. Ne öylesine bir korku yaratıyor ki, karanlıkta indirgenebilir, bu elbette bir takım
mümkün. Asla yanıma yaklaşmadı, asla kaldığı anda ağlamaya, inlemeye başlıyor. kısıtlara sahip ve sorgulanmalı. Özellikle
Psychology Today dergisinin son sayısı elimden yemedi, tek kelime öğrenmedi. Karanlık korkusu tüm benliğine yerleşmiş. hangi seviyede ne kadar olacağı. Temel
böylesi ilginç bir olayı incelemiş uzun Yetimhanede büyümüş, saldırgan bir Tedavi edilmesi yıllar alıyor. eğitim uzun yıllar boyunca tek tip devam
bir makale ile. İki çakalın davranış ergen gibiydi. Yaşlanmak da karakterler üzerinde ediyor. Ben hiçbir ilkokul öğretmeninin
farklılıklarını karşılaştırıyor, sonra Tabii bu farklı kişilik özellikleri, değişimler yaratıyor. Gençliğinde çocuğun kişilik özelliklerine göre ödev
bunu diğer hayvan örnekleri üzerinde hayvanların farklı kaderlerini beraberinde oldukça saldırgan olan şempanzeler, verdiğini görmedim, işitmedim. Hepsi
sürdürüyor. Bu makalede yazılanları getiriyor. Örneğin çekingen yengeçler ilerleyen yıllarda baskın hallerini ve akşam olduğunda sayfalar dolusu ödevi
sanırım evcil hayvan besleyen okurlar belki düşmanları tarafından fark edilmiyor saldırganlıklarını terk ediyorlar. Daha az
daha iyi anlayacak. ve akşam yemeği olmaktan kurtuluyor. saldırganlaşıyorlar. Bizim saçlarımızın beraberlerinde getiriyorlar. Bir sürü
Ancak kendini göstermedikçe bir eş beyazlaması gibi onların da postları matematik alıştırmaları... Çocuk aklından
Hayvanların kişilik yapılarını inceleyen bulma şansı da ortadan kalkıyor. Bazen beyazlıyor. Bu da ayrıca bilge bir görünüm şiirler yazıyor, ama önünde sayılar
birkaç araştırmacı var. Pek çoğu biyolog hiç çiftleşmeden ölen yengeçler söz veriyor olmalı. üzerine üzerine geliyor. Bilmem ne demek
kökenli. Stanley Gehrt, Kaliforniya’daki konusu olabiliyor. istediğim anlaşıldı mı?
çakalları inceliyor. Bunlardan bir Hayvanların karakter halleri böyle. İlginç
tanesi, beraber hareket ettiği çakala Yaşam şartları da hayvanların geldi mi? Fakat ben veteriner, biyolog Yeni doğan bir bebek daha ana karnında
hiç benzemeyen erkek çakal. Yaban karakterlerini etkileyebiliyor. Tehlikeli ya da psikolog değilim. Öyleyse neden başına gelen her şeyi, duygularını limbik
hayat parkından şehir tarafına geçmek avcıların bulunduğu bir ortamdaki yazdım bunları, öyle değil mi? hafızaya kaydediyor, yani duygularımızın
için oldukça işlek bir yolun geçilmesi diken sırtlı balıklar daha cesur oluyor. Etologlar, etoloji ile uğraşan bilim merkezine. Bu kayıt bir buçuk yaşına
gereklidir ve cesur çakal her seferinde Dahası, daha cesur balıklar, diğer insanlarıdır; yani hayvan davranışlarından kadar devam ediyor. Ondan sonra üst
geçer o yolu, eşine inat. Hiçbir çakal bu türdeşlerine karşı daha saldırgan bir hal yola çıkarak insanı anlamaya çalışan beyin defterini açıyor ve kayıt başlıyor.
davranışı tekrarlamamaktadır. Korkaklar alıyor. Saldırganlık, dozunda olduğunda kişiler. Desmond Morris bunlar arasında Üstelik çocuk altı yaşına geldiğinde, beyni
kendi bölgelerinde kalarak var olan çiftleşmek için bir avantaj olabilir. en önemlilerinden biridir. Uzun yıllar yetişkin beyninin %90’ına ulaşıyor. Yani o
yiyeceklere razı olurken, cesur çakal Ancak abartan baskın bir erkek su Londra Hayvanat Bahçesi’nin yöneticiliğini küçücük yaşlarda ne yazarsak o kalıyor.
her seferinde yeni ve zengin yiyecek böceği, havuzdaki dişi-erkek herkese yapan Morris, başta “Çıplak Maymun” ve Tıpkı karanlıktan korkan köpek gibi, tüm
kaynakları bulmaktadır. Bir hastanenin saldırdığından kendisi dahil kimse “İnsanat Bahçesi” olmak üzere pek çok korkularımıza, nedensiz kaygılarımıza,
bahçesindeki kuğular da dahil. Bunun çiftleşemeyebiliyor. Türün devamı için bir başarılı kitap yazmış, eserler vermiştir. dengesiz davranışlarımıza, bağımlı kişilik
sonucu bir araba tarafından ezilme ile tehlike ortaya çıkıyor. Zaten hayvanların Biz de biraz etologluk yaparak, insanı yapılarına o evrede sahip oluyoruz.
sonuçlanır ama cesur ve tok bir çakal optimal davranışları gösterdiği teorisi de anlamaya çalışalım. Farkında olarak ya da olmayarak,
olarak. doğrulanamıyor. Karakter özelliklerinin Bizim tüm eğitim sistemimiz tek tip insan çocuklara karşı davranışlarımız, onların
1960’lı yıllarda önce şempanzeler üzerine güdümünde çok aşırı davranışlar yaratmak üzerinedir. Çok sevgili hocam kişilik yapılarını şekillendiriyor. Evet,
yapılan araştırmalar, onların birbirinden gösterebiliyorlar. Normalde zengin bir Dr. Cengiz Tavukçuoğlu’nun bir hikâyesi çocuklar biyolojik bağları olan kişilik
farklı yaradılışta olduklarını gösterir. besin kaynağı olduğu için erkeğini var. Ormanda okul açılmış. Öğrencileri özellikleri ile dünyaya geliyorlar ama
Bunun üzerine akademik dünyanın ilgisi çiftleşmeden sonra öldürüp yemesi kartal, yunus ve çita... Bunlara bir yıl bir de beyaz levhayı beraberlerinde
bu yöne doğru kayar. gereken dişi örümcekler, kimi zaman eğitim vermişler ve sonra da bitirme getiriyorlar. Biz işte o levhaya ne yazarsak
dayanamayıp çiftleşmeden önce de sınavına sokmuşlar. Sınavda her birinin o kalıyor, bir ömür peşlerini bırakmadan.
Örneğin Davranış Ekolojisti erkeğini yiyebiliyor. geçmesi gereken üç test var; koşmak, Bizim levhamızda neler yazılı? Bizler
Andrew Sih, inceledikleri neredeyse Hayvanların bebekliğinde maruz kaldıkları yüzmek ve uçmak... Okullarımızda ve başka levhalara neler yazıyoruz? Biraz da
her türde farklı davranış özellikleri farklı davranışlar, ilerleyen yıllarda ailelerimizde eğitim anlayışımız aynı bunun üzerine düşündürmek istedim.