Page 50 - LabMedya - 43

50 www.labmedya.com

“BIR BILIM ANCAK TARIHI
BILINIRSE TANINABILIR.”
AUGUSTE COMTE

KANSERIN TARIHÇESI

Kanser çoğu kez tek bir hastalık gibi şişlikler için Hipokrat, görüntüsünü olarak tanımlanmaktadır. Şerafeddin hala devam edilmektedir. Günümüzde
görünse de, gerçekte hücre ve dokuları yengece benzeterek, “karkinos” ya da Sabuncuoğlu’nun “Cerrahiye-i İlhaniye” kanserden korunmada; birincil korunma
etkileyen karmaşık bir hastalık grubudur. “karkinoma” adını vermiş; Romalı hekim adlı eserinde (1465) ise seretanın (sigara, obezite, UV), ikincil korunma
Mutasyonların gen ifadesini değiştirmesi, Celcus (M.Ö. 28-50) Yunanca terimi çevresinin dağlanarak kitlenin kesilmesi (tarama testleriyle erken teşhis) ve
tüm kanserlerin ortak özelliği olarak kabul Latinceye çevirerek “cancer” (yengeç) önerilmiştir. Ancak uzun zamandır duran
edilmektedir. Kanser büyüme özellikleri adını kullanmıştır. [5] Bir başka Romalı ve büyük olan kitlenin dağlanmaması üçüncül korunma (palyatif tedaviler
bozulmuş hücrelerin klonal yayılımı olup hekim Galen (MS 130-200), tümörleri gerektiği belirtilmiştir. Seretanın açılıp ile sakatlıktan korunma) yöntemleri
somatik genetik hastalıkların en sık, en tanımlamak için “oncos” (Yunancada yara olması durumunda ise kurşun ya uygulanmaktadır. Şimdiye kadar kanserde
yaygın ve aynı zamanda en karmaşık şişlik) kelimesini uygun görmüştür. Diğer da tutya merhemi sürülmesi gerektiği etkisi kanıtlanmış standart tedavi
olanıdır. bir yoruma göre bu adlandırma, kanser belirtilmiştir. [2] yöntemleri ise; erken evrede lokal tedavi
ağrısının, yengeç ısırması ile oluşan,
Kanser modern zamanlara has olmayıp, ortadan çevreye doğru yayılan kemirici Rönesans ile birlikte tıp ilmi, dolayısıyla olarak cerrahi, lokal ileri evrede lokal
yüzyıllardır var olan bir hastalıktır. tarzdaki ağrıya benzerlik göstermesi kanser araştırmaları gelişmiştir. J. tedavi olarak radyoterapi, sistemik tedavi
Araştırmacılar fosil kalıntılarındaki nedeniyledir. [6] Müller, M. Schleiden ve T. Schwann olarak kemoterapi, hormon tedavileri,
çalışmalardan kanserin geçmişteki insan vücudunun canlı hücrelerin biyolojik tedaviler gibi gruplandırılabilecek
varlığına ilişkin deliller bulmaya Kanser tedavisinde, aynı zamanda kompozisyonundan oluştuğu saptamış ilaç tedavileridir.
çalışmaktadırlar. [1] ülser tedavisinde kullanılan metalik ve Müller kanserin de yaşayan hücrelerin
Kanser ile ilgili ilk tanımlamalara yaklaşık tuzlar (bakır, kurşun, sülfür, arsenik bir kompozisyonu olduğunu bildirmiş
M.Ö. 3000 yıllarına ait Mısır papirüsleri, vb.) kullanılmıştır. Bunların dışında ancak, bu hücrelerin normal işlevlerini Kaynak: Genetik ve Kök Hücre Grubu
Babil çivi yazısı tabletleri ve eski Hint hayvansal (kurbağa, köpek serumu, kaybettiklerini belirtmiştir. Kanser Editör: Gizem SONUGÜR
yazıtlarında rastlanmaktadır. Edwin Smith balık, kuş) ve bitkisel (menekşe yaprağı üzerinde ilk bilimsel, mikroskobik derinuzay.org
Papirüsü olarak adlandırılan ve travma ve pekmez) ilaçların da kullanıldığı inceleme Marcello Malpighi (1628-1694)
cerrahisi ile ilgili eski bir Mısır kitabı bilinmektedir. Dönemin patoloji, anatomi tarafından yapılmıştır. Günümüzde bilinen KAYNAKLAR
parçasının bir kopyası olarak günümüze ve radikal cerrahi tekniklerini bilmeyen birçok kanser türünü ise Morgagni (1682-
ulaşan papirüste; ateş matkabı adı verilen cerrahları tarafından uygulanan kitlenin 1771) tanımlamış ve primer tümörleri [1] Kılıç, A., 2013, Kanser hastalarında dental tedavi
bir alet ile tümörlerin ve göğüs yaralarının kateterizasyon ya da bıçakla çıkartılması sekonder tümörlerden ayırmıştır. [8] önceliğinin belirlenmesi amacıyla anket hazırlanması,
yakılarak tedavi edildiğine dair 8 vaka tedavi girişimleri ise başarısızlıkla Yüksek Lisans Tezi, E.Ü. Diş Hek. Fak., 3s.
açıklanmaktadır. [2] sonuçlanmıştır. [6] 18. yüzyılda lenf sisteminin bulunuşuyla [2] Atıcı, E., 2007, Tıp tarihinde kanser ve lösemi, Türk
birlikte, tümör oluşumunun sebebi lenf Onkoloji Dergisi ;22(4):197-204.
Hipokrat dönemine (M.Ö. 460-375) kadar Ortaçağ, Hipokrat ve onun izleyicisi sıvısı olarak görülmeye başlanmış ve [3] Middendorp, J. J., Sanchez, G. M., Burridge, A. L.,
hastalıklar; Tanrıların bir cezası, günah olan Galen’in etkisinde geçmiştir. Bu John Hunter ile birlikte de, kanser tedavisi 2010, The Edwin Smith papyrus: a clinical reappraisal of
veya büyü sonucu oluşan bir durum dönemde tıbbi bilgiler, okuma yazma olarak lenf bezlerinin çıkarılması işlemi
olarak düşünülmüş ve kanser tedavisi bilen kesim olan papaz ve rahiplerin uygulanmıştır. the oldest known document on spinal injuries, Eur Spine J
için sihirli olduğu düşünülen çay, bitki, eline geçmiş ve özellikle St. Benedict 19. yüzyılın başlamasıyla, kanser 19:1815–1823.
merhemler uygulanmıştır. Bu inancın rahipleri eski tıp kitaplarını kopyalayıp tıp oluşumunda önemli bilgiler kazandıran [4] Sigerist, H. E., 1960, The historical development of the
hakim olduğu dönemde yazılan Edwin eğitimi ve uygulamalarını manastırlarda araştırmaların yanı sıra kanserin tanı ve pathology and therapy of cancer. In: Marti Ibanez F, editor.
Smith Papirüsünde çağdaşlarının aksine, yapmaya başlamışlardır. Böylece tedavisinde de büyük adımlar atılmıştır. On the history of medicine. New York: MD Publications
tedavide bilimsel cerrahi yöntemler zamanla bu uygulamalar tüm Avrupa İngiltere’de 1802 tarihinde, Kanserin Inc.,59-65p. http://cancer.about.com/od/historyofcancer/a/
kullanılmış, sihir – büyü 48 vakadan ülkelerinde yaygınlaşmıştır . Ortaçağda Doğası ve Tedavisini Araştırma Derneği
[7]
sadece birisinde önerilmiştir. [3] Ebers kanser konusundaki en ileri görüşler, (Society for Investigating the Nature and cancerhistory.htm (Erişim tarihi: 25 Eylül 2014).
Papirüsü’nde ise (M.Ö. 15. yüzyıl), İslam hekimlerince ortaya atılmıştır, Cure of Cancer) tarafından “Kanserin [5] Olszewski, M. M., 2010, Concepts of Cancer from
tümör tedavisinin öldürücü olabileceği İslam hekimlerinden İbn-i Sina kanser tanısal bulguları nedir?”, “Kanserin Antiquity to the Nineteenth Century, UTMJ 87(3).
belirtilmektedir. [4] tedavisinde yeni bir çığır açmıştır. nedenleri nelerdir?”, “Kanser primer bir [6] Fayed,L.,2014,The History of Cancer,
hastalık mıdır ya da diğer hastalıklardan http://cancer.about.com/od/historyofcancer/a/cancerhistory
Kanser terimi ilk defa Hipokrat tarafından, Türk tıp tarihinde ise kansere “seretan” mı gelişmektedir?”, “Kanser kalıtımsal (Erişim tarihi: 10 Nisan 2014).
yara oluşturan ve oluşturmayan adı verilmiştir. Tarsuslu Osman Hayri mıdır?”, ”Kanserin tedavisi nasıl
tümörleri tarif etmek için kullanılmıştır. Efendi’nin “Kenz-ü Sıhhatül Ebdaniye” yapılmalıdır? gibi sorular ortaya atılmıştır. [7] [7] Alkaç, M., 2014, Kanser Tarihi.
Vücut yüzeyinde görülen, genellikle (1298) adlı eserinde seretan, fındık [8] American Cancer Society (ACS), 2012, The History of
kırmızı, sıcak, ağrılı, diğerlerinden farklı ya da küçük yumru büyüklüğünde, Geçen iki yüzyıl boyunca bu sorulara Cancer. http://www.cancer.org/acs/groups/cid/documents/
karakterde olan, daha yavaş büyüyen ağrılı, etrafı damarlı bir oluşum cevap aranmaya devam edilmiş ve webcontent/002048-pdf.pdf (Erişim Tarihi: 21 Ocak 2014).