Page 3 - LabMedya - 40

3
www.labmedya.com

BÖCEK ÖLDÜREN KLORPIRIFOS STOĞUNU

ÇOCUKLARIMIZA YEDIRECEK MIYIZ?

ÇOCUKLARIMIZA YEDIRECEK MIYIZ? durduruldu. Klorpirifos aktif maddesini içeren önemli sorunun üzerinde duralım. 7. Klorpirifos etken maddesini içeren tarım
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na tarım zehirlerinin “Elma, armut, şeftali, bağ, İhraç ürünlerde bile durum buysa… zehri ürünleri piyasadan toplatıldı mı?
klorpirifos kullanımı hakkında yanıtlanması patates, domates, biber, patlıcan ile meyve ve Klorpirifos 2016 yılında Türkiye’den Avrupa 8. 2016 yılında ülkemize ithal edilen ve
için 11 soru... Ama asıl ve genel soru 12’ncisi sebze” ürünlerinde kullanılmasını düzenleyen Birliğine ihraç edilen gıda ürünlerinde ülkemizde üretilen klorpirifos etken madde
“Çocukların sağlığının bozulması bile bizi hükümlerin 08 Nisan 2016 tarihi itibariyle kalıntısı en fazla tespit edilen pestisit. RASSF esaslı tarım zehri miktarı ne kadardır?
harekete geçirmiyorsa; ne geçirir?” iptal edilmesine karar verildi. Bu ürünlerin portalındaki 77 adet pestisit kaydının 41 tanesi 9. Tarım ilacı satan bayilerin 2016 yılı için
Çocuklarımızı klorpirifos’un zararlı etkilerinden üretiminde kullanılacak klorpirifos içerikli klorpirifos ile ilgili. Üstelik klorpirifos kalıntısı aylık bazda klorpirifos satış miktarları
koruyabiliyor muyuz, sorusu ile bu yazıya tarım zehirlerinin 31 Mayıs 2016 tarihine içerdiği tespit edilen ihraç ürünleri taze yeşil nedir? 2016 yılı haziran ayından sonra
başlamalı. kadar piyasadan toplatılmasına ve satışının biber (sivri biber, dolmalık biber vs) ve limon yapılan bayi denetimlerinde klorpirifos
Ama önce yukarıdaki grafiğe bakalım ve ne sonlandırılmasına karar verildi. gibi klorpirifos kullanımının tamamen yasak stoğuna ve satışına rastlanmış mıdır?
oldu da 2016 yılı haziran ayından itibaren olduğu ürünler. Bu ürünlerdeki klorpirifos Rastlandıysa kaç tane satış bayisine ne gibi
ülkemizin ihraç ettiği gıda ürünlerinde ALINAN BU KARARLARA RAĞMEN ÜLKEMIZ kalıntısı o kadar çok ki herhangi bir bulaşma idari işlem yapılmıştır?
klorpirifos zehri içerdiği belirlenen gıda TARIMINDA KLORPIRIFOS KULLANIMI SONA değil de kasıtlı olarak kullanıldığını gösteriyor. 10. Piyasadan toplatılan klorpirifos içeren tarım
ürünlerinin sayısı önceki yıllara kıyasla ERDI MI? BU SORUYA NASIL YANIT ARARIZ? İhraç ürünlerde durum buysa ülkemizdeki zehri miktarı nedir?
anormal seviyelere tırmandı sorusuna yanıt Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ülke tarım ürünlerinde de yaygın olarak klorpirifos 11. İthal edilen ve ülkemizde üretilen klorpirifos
arayalım. genelinde yaptığı kalıntı izleme çalışmalarında kullanıldığını ve kalıntısının bulunduğunu miktarının toplamı ile kullanılan ve
Klorpirifos (Chlorpyrifos) bir pestisit (telaffuz klorpirifos kalıntısı tespit ettiği gıda ürünleri ile düşünmek akla uygun. Benim hiçbir kuşkum piyasadan toplatılan klorpirifos miktarının
kolaylığı sağlamak için yazı boyunca klorpirifos ilgili verileri açıklarsa bu soruya yanıt almak yok. Yasaklama kararı sonrası elde kalan toplamı nedir? İki toplam arasında bir fark
sözcüğünü kullanacağım). Pestisitler tarımsal olanaklı. Ama bu veriler açıklanmıyor. Bağımsız klorpirifos stoklarını eritmek için bu tarım açığa çıkıyorsa bu nasıl açıklanır?
üretimde kullanılan zehirli maddeler. Klorpirifos saha çalışmaları ise yapılamıyor. zehrinin bolca kullanıldığına inanıyorum. Bu “Çocuklarımızı klorpirifos’un zararlı
tarımsal ürünlerin üretiminde böcekleri Ancak bakabileceğimiz ve bir fikir sahibi düşüncemi doğrulayacak kesin bir kanıt elde etkilerinden koruyabiliyor muyuz?” sorusunu
öldürmek için kullanılan ve organik fosfatlı olabileceğimiz bir yer daha var: Ülkemizden etmek ancak saha çalışması ile mümkün “çocukların sağlığının bozulması bile bizi
olarak nitelenen kimyasal gruba ait bir zehir. Avrupa Birliği ülkelerine ihraç edilen gıda ancak bunu yapma olanağı ne yazık ki yok. harekete geçirmiyorsa; ne geçirir? sorusu ile
Organik fosfatlı tarım zehirleri insanlar ve ürünleri ithalatçı ülkenin gümrük kapısında Ama Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın değiştirerek bu yazıya son vermeli.
hayvanlarda nörolojik sisteme zarar veriyor. analiz ediliyor. Analiz sonucu uygun çıkarsa aşağıdaki sorulara yanıt vermesi gerçek Meraklı okur için
Yani beyin, omurilik, motor gelişim ve bilişsel gıda maddesinin o ülkeye girişine izin veriliyor; durumun ne olduğuna biraz ışık tutabilir. Böyle Klorpirifos sayıları yaklaşık 100 civarında olan
yetenekler üzerinde olumsuz etkileri var. aksi durumda ürünler ihracatçı ülkeye geri kritik bir konuda bu basit soruların bile bir organik fosforlu pestisitlerden sadece biri.
Olumsuz etkilere en duyarlı olanlar ise gönderiliyor. Ürünler üzerinde yapılan pestisit yanıtı yoksa o zaman pestisit kalıntı izleme Organik fosforlu pestisitlerin herhangi biri
bebek ve çocuklar. Çocuklar özellikle anne kalıntısı analiz raporları “Gıda ve Yem Hızlı çalışmaları adı altında gerçekte ne yapıldığını üzerinde yapılan bir çalışmadan elde edilen
karnında iken klorpirifos’a maruz kaldığında Alarm Sistemi (RASFF)” olarak da bilinen sorgulamak gerekli olacaktır; ya da halk sağlığı sonuçların diğer organik fosforlu pestisitler için
entelektüel yetilerimize kaynaklık eden beynin bir internet portalında tutuluyor. Bu kayıtlar adına nelerin yapılmadığını… de geçerli olabileceğini düşünmek mantıklı bir
serebral korteks bölgesinin gelişimi olumsuz kamusal erişime açık; yani isteyen herkes Yanıtlanması gereken sorular yaklaşımdır.
etkilenmekte. görebilir. Eğer çocuk sağlığını, sağlıklı bir neslin Klorpirifos’un sinir sisteminin gelişmesine
RASSF kayıtlarında klorpirifos sıçraması oluşmasını önemsiyorsak yanıtı aranması zararlı etkileri olduğunu gösteren bilimsel
KLORPIRIFOS AVRUPA BIRLIĞI’NDE YASAK Aşağıdaki tabloda 2014-2017 yılları arasında gereken bir dizi soru var. çalışmalar 20 sene öncesine kadar gidiyor.
RASSF kayıtlarında klorpirifos içerdiği için Soruların muhatabı Gıda Tarım ve Yapılması gereken şey şüpheci davranıp
ülkemize geri gönderilen gıda ürünlerinin Hayvancılık Bakanlığı; klorpirifos kullanımını derhal yasaklamak
sayısı ve parantez içinde de hangi gıda ürünleri 1. Avrupa Birliği ülkeleri klorpirifos kalıntısı olmalıydı. Ama ne yazık ki, gıda güvenliği
olduğu görülebilir. içeren gıda ürünlerini iade ediyor; yani konusunda faaliyet gösteren ulusal-
vatandaşına yedirmiyor. İade edilen bu uluslararası kurumlar, bu yazının çerçevesini
Tabloda da görüldüğü gibi 2016 yılında ürünlere ne oldu-oluyor? İç piyasaya aşan pek çok nedenden ötürü yeterli kanıtlar
yasaklama kararının alındığı tarihten sonra sunuluyor mu? sağlanana kadar eyleme geçmiyor.
klorpirifos ile ilgili kayıtların sıklığında bir 2. 2016 yılında ülkemizde yürütülen kalıntı Bir örnek vermek gerekirse, Amerika’da gıda
sıçrama olduğu gözleniyor. izleme çalışmalarında il bazında kaç adet güvenliği ve çevre sağlığı ile ilgili konularda
Klorpirifos için 2014 yılında 2, 2015 yılında 8 gıda ürününde pestisit analizi yapıldı? faaliyet gösteren Çevre Koruma Ajansı (EPA)
ve 2016 yılı Ocak-Mayıs ayı arasında 7 kayıt 3. Pestisit analizleri sonucunda kaç adet 1972 yılında tarımsal üretimde kullanılan ve
Geçtiğimiz yıl Ocak ayında yayınladığı bir varken; 2016 Mayıs sonu ile 2017 Şubat üründe klorpirifos kalıntısı tespit edildi? sağlığa zararlı olduğundan şüphelenilen 600
mevzuat ile Avrupa Birliği tarımsal üretimde arasındaki 8 aylık dönemde 38 kayıt olduğu 4. Yasaklanmış olduğu halde Avrupa Birliği adet kimyasal maddeyi gözden geçirme kararı
klorpirifos kullanımına ciddi yasaklar getiren gözleniyor. Yani klorpirifos kalıntısı içerdiği ülkelerine gönderilen ihraç gıda ürünlerinde almıştı. EPA 1987 yılına kadar geçen 15 yıl
bir karar aldı. Son yıllarda klorpirifos’un belirlenen ihraç gıda ürünlerinin sayısında klorpirifos kalıntısı çıkması nasıl açıklanır? içinde, bu 600 adet kimyasaldan 30 tanesini
çocuklarda nörolojik sistemin gelişimi üzerinde çok ciddi bir artış var. Bir anormallik olduğu 5. İhraç gıda ürünlerinin yarısından çoğunda inceleyebildi ve bunlardan da sadece beş
olumsuz etkilerine işaret eden pek çok bilimsel kesin. Ama bu anormalliğin bizi ilgilendiren klorpirifos kalıntısı çıkması normal midir? tanesini yasakladı. Ne var ki 1972 ile 1987
yayının çıkmasının bu karar üzerinde etkili kısmı iç pazarda ne olduğu yani yediğimiz gıda Biber ve limon gibi klorpirifos kullanımı yılları arasındaki sürede bu kimyasalların
olduğu söylenebilir. ürünlerinde klorpirifos kalıntısı olup olmadığı. yasak olan ürünlerde bu kadar yüksek bir kullanımı devam etti.
Avrupa Birliği’nin Gıda Güvenliği Uygulamaları RASSF kayıtlarındaki bu anormallik ülkemizde oranda klorpirifos kalıntısı çıkması nasıl Bu örnek gıda güvenliğini sağlama konusunda
kapsamında 19.01.2016 tarihli Resmi tüketilen, yani iç pazara sunulan gıda açıklanır? faaliyet gösteren ulusal ve uluslararası
Gazetesi’nde yayımlanan 2016/60 sayılı kararı ürünlerindeki klorpirifos kalıntısına dair neler 6. Klorpirifos kalıntısı tespit edilen ürünlere ne akademik-politik kurumların mevcut sorunları
ile chlorpyrifos etken maddesi içeren tarım söyler? Ne gibi tahminler yapabiliriz? Bu yapıldı? teşhis etme ve çözmede çok yetersiz kaldığını
zehrinin çeşitli gıdalardaki maksimum kalıntı gösteriyor.
limiti (MRL) değeri 0.01 mg/kg değerine Kanımca sorunun çözümü de daha farklı bir
düşürüldü. Bu değer, kalıntı limit değeri olarak 2014 2015 2016 2017 toplumsal hayatın var edilebilmesi ile ilgili.
belirlenebilecek en düşük değerlerden biri. Ocak - - 2 (Asma yaprağı) 4 (3 Biber 1 Aristoteles Nikomakhos’a Etik kitabında bir
Maksimum kalıntı limiti bir kimyasal maddenin Limon) şeyin nasıl üretildiği değil niçin üretildiği
bir gıda ürününde bulunmasına izin verilen Şubat - 2 Asma Yap. - - ile ilgili bilginin kıymetli olduğunu belirtir.
en yüksek değerini ifade ediyor; bu değerin Mart - 1 Biber 1 (Hıyar) Aristoteles düşünceleri üretim ile ihtiyaçlar
aşılması halinde yenilen gıda maddesinin Nisan - 1 Nar 3 (2 Biber, 1 Limon) arasındaki bağlantının kopmadığı bir zamana
sağlığa zarar verici olduğu kabul ediliyor. Mayıs - 3 (2 Biber; 1 Asma Yaprağı) 1 (Armut) ait bilgece düşünceler; bizler ise teknolojik
Haziran - - 2 (Biber, Limon) donanımımız ve kapasitemiz ile yaptığımız
GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI NE Temmuz - - 1 (Biber) -ve yapabileceğimiz- şeylerden büyülenmiş
YAPTI? insanlarla dolu bir çağda yaşıyoruz. İnsanın
Bu gelişmeler üzerine ülkemiz Gıda Tarım ve Ağustos 1 Asma Yaprağı - 3 (Biber) rasyonel değil irrasyonel yanına daha çok
Hayvancılık Bakanlığı geçen yıl Nisan ayında Eylül - - 10 (6 Biber, 4 seslenen bir çağ bu. Yapılabilir olanı yapıyoruz;
resmi bir yazı yayınlayarak pek çok tarımsal Limon) acemi büyücü çırakları gibi, ötesini berisini çok
üründe klorpirifos kullanımını sonlandırdı. Ekim - - 7 (6 Biber, 1 da düşünmeden. Sonra ortaya çıkan sorunları
Klorpirifos kullanımına devam edilecek az Limon) çözmeye çalışıyoruz; ama gerçek nedenleri
sayıdaki üründe ise kalıntı limit değerlerini Kasım 1 Ayva - 5 (3 Biber, 2 üzerine hiç kafa yormadan.
yeniden düzenledi. Limon)
Bakanlığın aldığı karar ile klorpirifos ithali 6 (5 Biber, 1 MUTFAKTAKİ KİMYACI / BÜLENT ŞIK YAZDI
ve klorpirifos kullanılarak yapılacak tarım Aralık - 1 Asma yaprağı Limon) Kaynak: Bianet
zehri üretimi 2016 Nisan sonu itibariyle Toplam 2 8 41 4