Page 62 - LabMedya - 37

62 www.labmedya.com

Prof. Dr. Nazan
Apaydın DEMİR

Bilime ilham veren rüyalar

KİMYAGER FRİEDRİCH KEKULE (1829-1896)

Kimya bilimi insanlık tarihi kimyacı olmaya yöneltmiştir. Bu karar bileşikler oluşabileceğini göstermiştir. Kimyacılar benzenin kapalı
kadar eskidir ve bilimin hem Kekule’nin yaşamında, hem de Çok geçmeden “Kekule Yapıları” formülünün C6H6 olduğunu
sanatla, hatta sihirle karıştığı kimya tarihinde bir dönüm noktası dünyanın her yanındaki kimyacılarca biliyorlardı ama bu on iki atomun
ve şu ana kadar insanlığın en olmuş, kendisi modern kimyanın benimsenmiştir. nasıl bağlandığını bulamıyorlardı.
kadim buluşlarının yapıldığı kurucularından biri olarak bilim Kekule yapıları yardımıyla çok büyük Bu sorun bugün bile çok büyüleyici
tarihine geçmiştir.
bulunan bir rüya ile çözüme
farklı bir temel alandır. 1852 yılında doktorasını tamamlayan ilerlemeler yapılmasına karşın önemli kavuşmuş ve yapı büyük bir sezgi
gücüyle yine Kekule tarafından
bir sorun çözümsüz kalmıştı. Benzen
“ Kekule, İngiltere ve Fransa’da büyük adlı hidrokarbon bileşiğinin yapısı aydınlatılmıştır.
kimyacıları şaşırtıyordu. Benzenin
bir geziye çıkmıştır. Bu gezi sırasında
sentetik boya yapımında önemli bir
birçok bilim insanı ile tanışmış,
Bu temel alanın ekollerinden
biri olan Alman Kimyacı yapılmakta olan kimya araştırmalarını ham madde oluşu sorunun bir an
önce çözümlenmesini gerektiriyordu.
izlemiştir. 1856 yılında Almanya’ya
Friedrich Kekule karbonun dört dönünce Heidelberg Üniversitesi’nde
bağ yaptığını bulmanın yanı öğretim üyeliğine başlamış ve kendi
sıra, aromatik yapının temelini özel laboratuvarını kurmuştur.
oluşturan benzen yapısını
aydınlatarak modern organik Kekule, yolculukları ve diğer bilim
kimyanın temellerini atmıştır. adamlarıyla yaptığı görüşmeler
sırasında, atomların değerlik
kavramıyla ilgilenmiş ve sonrasında
ise organik kimyanın temel elementi
HAYATI olan karbon kimyası üzerinde
Darmstadt’te doğan Kekule’nin çalışmaya başlamıştır.
yapılara karşı olan merakı daha
küçük yaşlarda başlamıştır. “1858 yılında karbon atomunun dört
bağ yapabildiğini açıklayan tarihi
O zamanlar ilgisi binalar üzerinde makalesini yayınlamış ve kimyada bir
yoğunlaşmış ve mimar olmayı çeşit devrim yapmıştır.”
planlamaktadır. Bu amaçla Giessen
Üniversitesi’nde mimarlık eğitimine Buna göre bir karbon atomu dört
başlamıştır. Bu arada parlak ve başka atomla bileşebiliyordu. Daha
genç bir kimyacı olan Justus Van önemlisi, Kekule, dört karbon
Liebig’le tanışmış ve hayatının akışı bağından üçünün yine karbon
değişmiştir. Liebig farkında bile atomlarıyla bağlanabileceğini,
olmadan, Kekule’yi mimarlığı bırakıp böylece bu atomlardan uzun zincirli

KEKULE’NİN Kekule benzen molekülünün halka kimyacılar yepyeni maddeler Benzen kanserojendir. Yılan imgesi
şeklinde bir yapıdan oluştuğunu bu
geliştirme olanağını buldular.
ünlü rüyası kuyruğunu ısırarak halka oluşturan Aradan geçen yıllar boyunca yapılan bunu işaret ediyor olabilir.
birtakım değişik ve geliştirmelere
Bilim bugün de hala en seçkin
yılan rüyası ile çözerek, bilim
ışığa koşan pervaneler gibi
maddelerin yapısına ilişkin dâhice
oldu.
Kekule 1865 yılında sürekli yapıyı tarihinde çok farklı bir yere sahip karşın Kekule’nin kimyasal beyinleri etkilemeye, bilgi yolcularını
aydınlatmaya uğraştığı meşgul açıklamaları, organik moleküllerin kendine çekmeye ve çok sayıda
kafası ile bir gün ateşin karşısında Kekule’nin buluşlarının tanımlanmasında bugün de deneysel çözümsüzlük hala bir çok
kestirirken düşünde, atomların yılan yayınlanmasından bu yana birçok kullanılmaktadır. araştırmacının uykularını kaçırmaya
gibi kıvrılıp büküldüklerini gördü. gelişkin kuram ortaya atıldı. devam ediyor.
‘’Yılanlardan biri kuyruğunu Kekule’nin yapısal denklemlerindeki Bilimle metafizik arasında bugün
ısırdığında bir halka oluşturdu’’, basit bağ çizgilerini açıklayan bizim çözemeyeceğimiz bağlar Saygılarımla..
birden uyanan Kekule, benzen oldukça karmaşık matematik olabilir. Bu rüya ve yapı tayini son
molekülünün sorun yaratan yapısını denklemler bulundu. Yine de derece ilginçtir.
çözdüğünü kavradı. Her birine bir çağdaş kimyacılar molekül yapılarını
hidrojen atomunun bağlandığı altı açıklamak için basit, ama güçlü bir Benim de bu rüyaya yapılacak
karbon atomunun oluşturduğu halka yaklaşım olarak gördükleri Kekule naçizane bir yorumum olabilir.
çözümün anahtarıydı. yöntemini kullanmaktadırlar. Kekule Neden yılan üstünden yapının
denklemlerinin sağladığı ek bilgilerle gösterildiğine dair.