Page 3 - LabMedya - 34

3

hanım endişelerini aktarır geminin durumunu İzzettin ve Talia vapurlarımızın karşıladığı iki
sorar. 6 Eylül 1889 tarihli mektupta Ali Bey Japon savaş gemisiyle de dört ay kadar süren
uzun uzun yazar. Geminin hala tamirde olduğu bir yolculuktan sonra İstanbul’a geldik. Madalya
anlaşılmaktadır. “Meraklı Hakikatli Hanımcığım. verdiler ve terhis ettiler.”
Dökme pirinç İskenderiye’den geldi. Yalnız,
kazanlar, kimse işitmesin biraz akıyor”. KUTU
Doç. Dr. 15 Ocak 2008
Kadir DEMİRCAN 3 Kasım 1889 Tufan Turanlı başkanlığında Türk ve Japon
“Cenab-ı Bari’nin inayetiyle Singapur limanına araştırmacılardan oluşan ekip Ertuğrul batığına
vardık”. 4 ayda Japonya’ya varması planlanan daldılar. Türk ve Japon medyası tarafından gün
gemi henüz yolu yarılamamıştır. Ali Bey
125 Singapurdan çok etkilenmiştir. “Buraların dalışlar hem kitaplaştırıldı hem de belgeseli
be gün takip edilen ve büyük ilgi uyandıran bu
çekildi. www.ertugrul.jp/pages/arastirma-ekibi-
gemileri acayip. Denizlerine göre yapılmış.
Bizim geminin iki veya üç misli cesametinde
the-team/tufan-turanli.php adresinden günlükler
YILLIK olup bizimkinin ekmekçi sepeti gibi hertarafı Ertuğrul’a limanın dışında da bir saatlik bir okunabilir. İlk dalış öncesi paylaşılan günlükten
gıcırdıyor. Zannederim mutlak cennet buralara
bir bölüm; “Ertuğrul’un battığı kayalıklara
yakın diyeceğim amma hararet zihnimi bozuyor”.
gelmiştik. Dalgalar kayalıklara çarpıp köpükleri
mesafeye kadar refakat etti. Son veda merasimi
Tropikal Singapur’un teknolojik gelişmeleri ve
kabardıkça kaza gözümde canlandı. Güvertede
SIRLAR yeşilliğine bayılan Ali Bey, nemli ve her zaman de bu gemiyle yapıldı. Osman Paşa’yı geminin ana direğine tutunurken
30-35 derece olan Muson bölgesi havasından
bir anda kayalıklara çarpan geminin paramparça
Kaza
oluşunu düşündüm. Çok basit bir tanımı vardı
rahatsız olmuş gibidir. 10 Aralık tarihli mektupta
Ali Bey’in ailesini özlediği görülmektedir. “Çok
özel görevleri yerine getirmişti.Yokohama’dan,
göreceğim geldi. Adeta hertaraf şeffaf sizleri Ertuğrul mürettebatı, Japonya’da üstlendikleri duydularımın. Hüzün. Hele ki tekneden bakınca
sağ tarafta kurtulan denizcilerin zorlukla
Ali Bey’den Ayşe Hanım’a göremiyorum gibi geliyor. Eller etekler ve gözler çok uzaktaki vatana doğru15 Eylül 1890’da yola tırmandığı kayalıkların tepesindeki Kaşinozaki
koyuldular. Ali Bey Ayşe’sine kavuşacağı için
Mektuplar öperek selam, selam, selam, selam, selam, mutluydu. Herkesin bir bekleyen Ayşe’si vardı. 15 Feneri’ni hemen solda da şehitlikteki anıt mezarı
selam ve alababiha bittamam”. 25 Aralık’ta ise
görünce Ertuğrul’un denizcileri bizi izliyorlar ve
uzun süre Singapurda kalacaklarını bildiriyor Ali ay gibi çok uzun bir zaman geçmişti. Komutan minnetlerini gönderiyorlarmış gibi hissettim ve
Bey. Muson yağmurlarının Osman Paşa’nın gemi Singapur’dayken bir oğlu hüzün duyguma bir parça da gurur eklendi.
dünyaya gelmişti.
Büyük kızını, kırk günlük ikizlerini ve lohusa geçmesini bekliyorlar. Bu http://www.ertugrul.jp/pages/posts/ertugrul-exhibition-in-osaka-
bekleyiş 4 ay sürecektir.
eşi Ayşe’yi yatağında bırakıp gitti. Tekirdağ’ın “Japonya’da çok durulacak “Yol ver serdümen yol ver maritime-museum75.php
Gece gündüz seyredelim
mı diye sual olunmuş. Bizler
Dedecik köyünden Deniz Süvari Yarbayı Ali Bey. hala Singapurda’yız. Şimdiki Bu havaya rabbim yol ver KUTU MÜRETTEBAT
Kafile Komutanı:
Deniz sevdası ile Heybeliada okulundan engin halde havaların şiddetini Vatanımıza dönelim.” Mirliva Cibalili Osman Ahmed Paşa
burada geçiriyoruz. Ama
Çarkçıbaşı:
denizlere açılıyor ve binlerce kilometre uzakta hava deyip de sakın öyle 580 kişi, Japonya’nın Wakayama ilinin Kuşimoto Makine Miralayı Hemşinli İbrahim Mehmed Bey
kış anlaşılmasın. Bol bol
üniforması ile çok sevdiği denizlerde 580 arkadaşı yağmur. Bildiğimiz sicim kentinin Oşima (Büyük Ada) köyü açıklarında Gemi Süvarisi Güverte Kaymakam - Tekirdağlı
Yarbay Ali Mehmed Bey
okyanusun derinliğinde yatıyorlar. Türk-Japon
ile birlikte hayatını kaybediyor. gibi değil. Adeta kalın halat dostluğunun temelini attılar. Ayşe’nin yazdıkları Baş Tabib
gibi. Bizler ise din iman
Miralay Eyüblü Hüseyin Hüsnü Hüseyin Bey
mektuplar şimdi Kuşimoto açıklarında okyanusun
bir mintan”.Aralık Kuzey derinliklerinde… Süvari Muavini Güverte Kaymakam - Tekirdağlı
Yarımkürede kış olmasına Ahmed Cemil Alâattin Bey
rağmen Güney yarımkürede ve ekvatordaki KUTU İkinci Kaptan
Ertuğrul gemisi 14 Temmuz 1889’da Albay Singapurda daimi yazdır. Kazanın tanıklarından biri Bartınlı Ahmet Erkiş’tir. Güverte Binbaşı Yeniçeşmeli Nuri Hüseyin Bey
Osman Paşa komutasında, 54’ü subay, 553’ü Ertuğrul’un Tokyo günlerini ve son dakikalarını Üçüncü Kaptan
er olmak üzere toplam 607 mürettebatıyla 21 Mart 1890 Büyükelçi Hüsrev Gerede’nin, 1956 yılında Güverte Binbaşı Fenerli Mehmed Yakup Bey
İstanbul’dan demir aldı. Sırasıyla İstanbul, Ertuğrul Fırkateyni Singapur’dan ayrılmış ve yazdığı “Ertuğrul Şehitlerimiz ve Muhteşem Dördüncü Kaptan
Marmaris, Süveyş, Port-Sait, Cidde ve Vietnama doğru yola çıkmıştır. Günümüzde 7 Anıtları” adlı kitabında bu denizciyle daha evvel Güverte Binbaşı Tekirdağlı Ömer Mehmed Bey
Aden’e uğrandı ve 20 Ekim’de Bombay’a milyon nüfüsu ve Asya’nın cenneti diye bilinen bir gazetecinin yaptığı söyleşiyi şöyle aktarıyor: İkinci Çarkçı
varıldı. Bombay’dan ayrılan gemi, Kasım’da eski adıyla Saygon (Ho Chi Minh) kentine “... Birçok Çin ve Japon limanlarına uğrayarak 7 Makine Binbaşı Kasımpaşalı Hacı Ahmed Hasan
Seylan’ın (Sri Lanka) başkenti Kolombo’ya ulaşırlar. Ali Bey buralar cennet gibi derken sanki Haziran 1890 günü Yokohama Limanı’na vardık. Bey
ve Singapur’a ulaştı. 4 ay kadar Singapur’da Saigon’u hissetmiş gibidir. Gerisini mektuptan Direklerimize vatanımızın renklerini, bayraklarını Tabib Sağkolağası
beklemek mecburiyeti hâsıl oldu. Mart 1890’da takip edelim: “Sinagapur’dan hareketle Honk çektik. 101 pare top attık. Japonlar cevap Beyoğlulu Yasef Jak Efendi
Singapur’dan hareket eden Ertuğrul Saygon’a Kong tarikiyle yola devam olunduysa da 6 aydan verdiler. Limanda Rus, İngiliz ve başka ecnebî Seyir Subayı Güverte Solkolağası
uğradı, Nisan’da Hong Kong’a vardı. Mayıs’ta beri esmekte olan şimal rüzgarları ile denizlere gemileri de vardı. Onları da bayrakla ve ayrı ayrı Beşiktaşlı Hafız Tahsin Mehmed Kaptan
Nagasaki’ye ve 7 Haziran’da son durağı olan karşı 800 mil katolunabildi. Seyir mümkün 21 pare top atarak selamladık. Onlar da karşılık Torpido Muallimi Güverte Solkolağası
Yokohama’ya ulaştı. Japonya’ya 6 ayda ulaşması olmadığından sol tarafımızda bulunan ve verdiler. Böylece güzel bayrağımız bütün gün Kadıköylü Reşat Emin Kaptan
plânlanan gemi Yokohama’ya ancak, 11 ayda Fransız müstemlekatı olan Saygon nam mahalle dalgalandı. Japon denizcileri gemimize ziyarete Beşinci Kaptan
varabilmişti. muvasalat olunup burada kömürümüzü alıp ve geldiler; biz de ziyaretlerini iade ettik. Nihayet Güverte Solkolağası Asitaneli Tevfik Mehmed
Ertuğrul Süvarisi Yarbay Ali Bey İstanbul’daki eşi havanın şiddetini geçirip yine Hong Kong tarikiyle karaya çıkmaya izin verildi. Kaptan
Ayşe Hanım’a uğradığı her limandan aksatmadan hareket olunacağı azr olunur”. Haziran başlarında Ben o zaman 25 yaşındaydım. Memleketi Dördüncü Çarkçı
mektup yollar. 2007 yılında Milli Eğitim Bakanı gemi Hong Kong ve Nagoya limalarına uğrayarak gezdim, birçok defalar Tokyo şehrine gittim. Makine Solkolağası Eyüplü Şevki Bekir Efendi
Hasan Ali Yücel’in kızı Can Yücel’in kardeşi son hedefi Yokohama limanına demir atar. İki şeyi unutamam: Bunlardan birincisi Japon Baş Katip
Canan Yücel Eronat “Ertuğrul Süvarisi Ali Bey’den konukseverliğidir. Bize samimî dostlukla, çok Kalyon Katibi Kasımpaşalı Cemal Ethem Efendi
Ayşe Hanım’a Mektuplar” isimli kitabında bu 5 Haziran 1890 ince bir nezaketle muamele ettiler. Satın aldığımız Topçu Subayı Güverte
mektupları toplar. 32 adet mektup günümüze Heyet Japonya İmparatoru tarafından kabul şeylerin parasını bile verdirmediler. İkincisi Yüzbaşı Yanyalı Celâl Fevzi Efendi
ulaşır. Aşkla kaleme alınarak, aksatılmadan edilmiş, Abdulhamit Han’ın gönderdiği hediye ve de puspus arabaları... Ömrümde böyle şey
yollanmış 104 sayfa tutan mektuplar, bu tarihi nişanlar takdim edilmiştir. Japon İmparatoru’da görmemiştim... 1. Bölük Subayı Güverte
seferin hikâyesinin yanı sıra, bir dönemi ve insan Gemi komutanı Osman Paşa ve Osmanlı Biz oradayken gemimizde salgın hastalık çıktı. 13 Yüzbaşı Kasımpaşalı Hamdi Mehmed Efendi
ilişkilerini de anlatıyor. İsterseniz mektupların Sultanı’na iletilmek üzere hediye ve nişanlar vatandaşımız hakkın rahmetine kavuştu. Hepimizi 2. Bölük Subayı Güverte - Yüzbaşı Davudpaşalı
izinden giderek bu yolculuğa hep birlikte çıkalım. takdim etmiştir. “Bu defa dahi kumandanımız karaya çıkardılar, çadırlar kurarak karantina Hulusi Nuri Efendi
Paşa hazretleri tarafından tarafı şahaneden altına aldılar. Gemiyi halatlarına varıncaya 3. Bölük Subayı Güverte - Yüzbaşı Yeniçeşmeli
18 Temmuz 1305 hami oldukları nişan imtiyaz ve vesai emanetler kadar dezenfekte ettiler. Fakat hastalığın önüne Mehmed Nuri Ali Efendi
Ali Beyden gelen ilk mektup 18 Temmuz 1305 Japonya İmparatoruna takdim buyurdular. O geçilemiyordu... Nihayet dönüşe karar verilmişti... 4. Bölük Subayı Güverte - Yüzbaşı Asitaneli Ömer
tarihlidir, yani 1889. Osmanlı Devleti Rumi gece onurumuza sofralarına kabul buyurdular. ... Japonlar, ‘Gitmeyiniz. Hava fenadır. Lütfı Bekir Efendi
takvim kullanıyordu. Rumi takvime 584 yıl İşimiz biterse de havalar müsaadesi şart olduğu”. Batarsınız!..’ diye nasihat ediyorlardı. Fakat biz ne 5. Bölük Subayı Güverte - Yüzbaşı Kasımpaşalı
ilave ettiğimizde miladi yılı elde ediyoruz. Rumî Ali Bey Japonyadaki muson yağmurlarına olursa olsun dönmeye karar vermiştik. 15 Eylül Mehmed Ömer İzzet Efendi
yılbaşı olarak 1 Mart günü kabul edilmiştir. dikkat çekmektedir. Haziran-Ağustos ayları 1890 tarihinde hareket ettik. Makine Vardiya Subayı - Çarkçı Yüzbaşı Asitaneli
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilen 26 Japonya’da tayfun mevsimi olup hayatı olumsuz Dördüncü gün dehşetli bir fırtına koptu. Kara Mehmed Cemal Salih Efendi
Aralık 1925 tarihli Rumi Takvim kaldırılmış ve 1 etkilemektedir. 22 Haziran tarihli mektupta ise görünmüyor. Denizin üstünde bizden başka Makine Vardiya Subayı - Çarkçı Yüzbaşı
Ocak 1926 tarihinden itibaren Miladi Takvim’e Ali Bey, Japonya ve Amerika’daki posta telgraf gemi yok. Saman çöpü gibi sallanıyoruz. Dağ Tophaneli Mehmet Sait Abdullah Efendi
geçilmiştir. hizmetlerinin hızından etkilendiğini anlatıyor. gibi müthiş bir dalga gemimizin üzerine çöktü... Makine Vardiya Subayı - Çarkçı Yüzbaşı Eyüplü
“Velakin şimdi Singapur misüllü Yokohama’dayız. Arkadan başkaları geldi. Mürettebatta kargaşalık... Arif Salih Efendi
Mektuplar “İsmetli, Hakikatli, Feragatli, Sadakatli Ama kıyam zamanımız belli değil. Bu mektubu Gemi su almaya başladı. Arkadaşlar halatlara
Kadınım, Sultanım, Efendim Hazretleri” hitabıyla Amarika tarikiyle gönderiyorum ki hem frenklerde tırmanmaya başladılar. Fakat dev dalgalar Mektuplardaki tarihler Rumi takvime göre
başlıyorlar. İlk mektuptan anladığımız kadarı olan gayreti hem vapurlardaki sürati anlamalı. direkleri aşıyordu. Bu sırada korkunç bir çatırtı olduğundan gerçek günlerde kaymalar
ile Haliç’ten uğurlanan gemi 4 gün sonra Bizim mektubu götüren vapur 12 günde duyuldu... Gemi bir kayaya çarpmıştı. Denize olacağından bunun dikkate alınması
Mısır’a ulaşmıştır. “Lehülhamd Port Said’e Amerika’ya varacak”. düştüm. Bir tahta parçasına sarıldım. Dalga gerekmektedir. Örneğin 18 Temmuz 1305,
salimen muvasalat olunduysa da Port Said’den beni dibe sürükledi. Boğulmak üzereyken nasıl tam olarak 18 Temmuz 1889 olmayabilir.
hareketimizin ikinci günü kanal dahilinde kılavuz Tokyo’dan Hareket ve Dönüş Yolu olduğunu anlamadan kendimi bir kayanın üstünde http://www.ensonhaber.com/hicri-takvim-ve-
vasıtası ile hareket olunmakta iken Timsah gölüne 14 Haziran 1890 günü İstanbul’dan Ertuğrul’a buldum. Kurtulmuştum... hesaplamaları-2011-11-18.html
vardığımızda gemi suyu suyuna buldu… Bu talimat verilmiş ve 15 Haziran’da Tokyo’dan Çıldırmış denizin ortasında aynı kaya üzerinde
tafsilatı yazmaktan maksadım İstanbul’da birtakım ayrılmaları istenmişti. Dönüş yolu için bazı yanımda birkaç arkadaşım daha vardı. Sevinçten Türk Japon Tarihinde Önemli Olaylar
eksik ziyade sözler iştip merak etmiyesiniz talimatlar; Hiçbir limanda bir aydan fazla hep beraber hüngür hüngür ağlıyorduk... 1887 Japon Heyetin Osmanlı Padişahına
efendim. Süvari-yi Ertuğrul, Ali.”. Port Said, kalınmaması, uygun rüzgâr beklenerek kömür Yakında bir deniz feneri gözümüze ilişti. Kendini ziyaretleri
Mısır’ın başlıca liman kentlerinden olan Port Said, tasarrufuna gidilmesi, ve dönüş masrafı için kurtarabilen öbür arkadaşların sığındığı bu fener 1889 Ertuğrul gemisinin Japonya’ya gönderilmesi
Bur Said Būr Sa’īd), Kuzey Akdeniz kıyısında 5.000 lira gönderilecek ise de, başka ilave para civarına bin bir tehlike ve zorlukla canlarımızı 1904 Rus Japon Savaşında Japonya’ya yardım
ve Süveyş Kanalı yakınlarında bir kenttir. 1861 istenmemesi. Japonya’da Kolera salgını vardı atabilmiştik. 70 kişi kadardık bu adacıkta... edilmesi
yılında tarihinde tahta geçen Abdulaziz zamanında ve gemi karantina altındaydı. Gemide 13 kişi Çıplak, aç, bir damla içecek suya muhtaç... 1972 Boğaziçi Köprüsünün Yapılışı
yapılan geminin Süveyş kanalında küçük kazalar koleradan hayatını kaybeder. Yaklaşık bir ay Ümidimizi kesmedik. Nihayet bir gemi gördük... 1984 İran Irak Savaşında 215 Japon’un
atlattığı ve tamirden geçtiği anlaşılıyor. Halk ve içinde kömür, gıda ve su ihtiyaçları ancak 12 Bir Alman savaş gemisiymiş, yanaştı. Bizi aldı kurtarılması
basın ise geminin eski olduğu için Caponya’ya Eylül 1890 günü tamamlanabilmişti. 15 Eylül ve hastahanesi olan bir limana götürdü. 70 gün 1995 Kobe Depremi / 1999 Sakarya Depremi /
varamayacağını düşünülüyordu. 29 Ağustos’ta 1890 günü Yokohama’dan hareket edileceğini kadar orada tedavi gördük. 2011 Van Depremi
Ali Bey Ayşe hanımdan bir mektup alır. Ayşe İstanbul’a bildirildi. Bir Japon savaş gemisi,