Page 12 - LabMedya - 31
P. 12

12 HABER                                                                                                                                     SAYI 31

















                                             KİŞİLİK PSİKOLOJİSİ



                                             KÖTÜLÜĞÜ NASIL AÇIKLIYOR?





                                             David Robson BBC Future


                                             Bunlar Delroy Paulhus’ın içimizdeki   narsistler, kendi egolarını tatmin edecek   da bundan zevk alıyordu.
                                             “kötü insanları” anlamak için yaptığı   eğilimlerde bulunuyordu. Paulhus   Benzer bir deney bilgisayar oyununda
                                             deneylerden bazıları. Kanada’daki British   kendisinin uydurduğu bir konuda   rakibini cezalandırırken kulaklıktan
                                             Columbia Üniversitesi’nde Psikoloji   onların bilgisini ölçmek istediğinde her   acılı bir insan sesi aktarımı yoluyla
                                             Profesörü Paulhus bazı insanların neden   konuda bilgileri varmış gibi davranıyor,   yapılmış, ancak bu aşamaya geçmek
        Bazı insanlar neden bencil ve        başkalarına acı çektirmekten hoşlandığı   itiraz gördüklerinde ise hemen hemen   için deneklerin uzun bir sözlü sınavdan
        kötü karakterlidir, başkalarına      sorusuna cevap arıyor. Bu tür insanlar   öfkeleniyorlardı. “Bu insanların kendilerini   geçmesi gerekmişti. Sadistlerin sadece
        acı çektirmekten hoşlanır?           ise sadece psikopatlar ve katiller değil;   dev aynasında görmelerini sağlayan   zevk için, bu işten hiçbir yararları
        İnsan beyninin en karanlık           okuldaki zorbalardan internet trollerine,   özelliklere uyuyor bu davranış biçimi,”   olmadığı halde başka insanlara acı
                                                                                                                       vermek için bu sıkıntıya katlandığı
                                             hatta politikacı ve polis gibi toplumun
        köşelerini inceleyen psikologlar     üst kesimine mensup kişiler bile bu   diyor Paulhus.                      görüldü.
        açıklıyor.                           kategoriye girebiliyor.              Doğuştan mı?
        Diyelim ki zararsız böcekleri        Paulhus, bu insanlar hakkında hemen   Paulhus’ın bu karanlık beyinlere küçük   Trol takibi
        kahve öğütme makinasına              yargıya varmanın kolay olduğunu      bir pencere açmasıyla bu konuda birçok   Paulhus internet trolleri için de aynı
        atıyorsunuz; bu iş hoşunuza          söylüyor. “Tanıştığımız insanlar     farklı araştırma gündeme geldi. Örneğin   şeyin geçerli olduğunu belirtiyor.
        gider miydi ya da sokaktan           hakkında melek ve şeytan kalıbını    insanların doğuştan mı bu özellikleri   “Bunlar acı çektirecekleri insanları
        geçen herhangi bir insanı sağır      kullanma eğilimi taşıyor, dünyamızı iyi   taşıdıkları sorusuna yanıt bulmak için tek   internette aradıkları için sıradan
        edici bir sesle korkutmak?           ve kötü insanlar olarak basitleştirmek   ve çift yumurta ikizleri incelendi. Narsistlik   sadistlerin internet versiyonu gibidir.
                                             istiyoruz.” diyor. Zalimliği mazur
                                                                                                                       Diğer üç özellik de görülmekle beraber
                                             görmeye çalışmasa da onun bu tür     ve psikopatlığın genetikle ilgili olabileceği,   sadistlik biraz daha ağır basar. Böcek
                                                                                  fakat Makyavelcilikte çevresel etkenlerin
                                             insanlara yaklaşımı tıpkı bir zoologun    önemli olduğu sonucuna varıldı. Fakat   ezme deneyinin gösterdiği gibi sıradan
                                             zehirli böcekleri incelemesine benziyor.                                  sadistler her türlü zevk verici eyleme
                            Sayı: 31                                              genetik olarak devralınan miras insandaki   karşı duygusal tepkilerini bastırdıkları
                            Eylül - Ekim                                          bireysel sorumluluk duygusunun ortadan
                            2015             ‘Karanlık Üçlü’                      kalktığı anlamına gelmiyordu. Liverpool   için belki de rastgele zalimce girişimler
                            ISSN: 2148-953X  Paulhus’un konuya ilgisi narsistlerle                                     yoluyla bu duygusal uyuşma halini
           Laboratuvar ve Sağlık Gazetesidir
           Sahibi ve Sorumlu Yazı İşleri Müdürü  başladı. Bunlar kendilerine biçtikleri   Üniversitesi’nden Minna Lyons “Kimse   kırmış oluyorlar.
                  Süleyman GÜLER             değer duygusunu korumak için         psikopatlık geniyle doğmaz ve bu konuda   Polis ve askeri kurumlar Paulhus’un
                      Editör                                                      yapacak bir şey yok denemez.” diyor.
                   Taşkın EROĞLU             saldırıya geçebilen aşırı bencil ve kibirli   Lyons, gece geç yatıp sabah erken   deneylerinden yola çıkarak bazı karanlık
                   Grafik Tasarım            insanlardı. Daha sonra, bu eğilimlerin                                    kişiliklerin bu girişimlerini rahatlıkla
                 Özlem ALTAN DEMİR           manipülatif makyavelcilik (amacına   kalkamayan “gece kuşlarında” bu      sürdürmek için belli işleri özellikle
                  Danışma Kurulu                                                  türden “Karanlık Üçlü” özelliklerine daha
                Prof. Dr. Kadir HALKMAN      ulaşmak için her yolu meşru sayma) ve   sık rastlandığını belirtiyor. Bunlar risk   seçip görevlerini kötüye kullanıp
                  Uzm. Yelda ZENCİR
                  Özlem Etiz SAĞDAŞ          başkalarının duygularına karşı duyarsız                                   kullanmadıklarını tespit etmek istiyor.
                   Nevin KOÇAKER             psikopat özelliklerle bağlantısı incelendi.   almaktan (psikopat özellik), manipüle   Paulhus ayrıca “ahlaki Makyavelcilik”
                 Hukuk Danışmanları          Fakat bunların birbirinden bağımsız   etmekten (Makyavelci özellik) ve    ve “komünal narsizm” konusundaki
                  Av. Ersan BARKIN                                                başkalarını sömürmekten (narsist özellik)
                  Av. Murat TEZCAN           özellikler olduğu ama kimi zaman                                          yeni araştırmalarla da ilgili. Karanlık
                   Mali Danışman             tesadüfen de olsa bir arada görülerek    hoşlanır.                        özelliklerin toplumsal yarar için
                   İrfan BOZYİĞİT                                                 Bu teorinin doğruluk payı tartışmalı
                                             “Karanlık Üçlü” oluşturdukları sonucuna                                   kullanılmasını öngörüyor bu
                   İdare Merkezi                                                  olabilir, fakat Paulhus insan toplumun
                Oğuzlar Mah. 1374 Sok.       varıldı.                                                                  yaklaşımlar. Bazı durumlarda “iyi
                No:2/4 Balgat - ANKARA                                            karmaşık olduğunu, her konuda başarı
                 Tel: 0 312 342 22 45        Paulhus’un deneylerine katılan insanlar                                   bir insan olup evinizde oturmanızın
                 Fax: 0312 342 22 46         şaşırtıcı derecede açık sözlüydü. “Zayıf   şansını artırmak için insanların farklı   kimseye bir faydası olmuyor”.
             e-posta : bilgi@labmedya.com    insanları hedef almaktan hoşlanırım.”   yollar tutabileceğini ve bunun bazen
                     Abonelik                                                     iyiliği, bazen de kötülüğü içerdiğini ifade
                 abone@labmedya.com          ya da “Bana sırlarınızı söylemeseniz   ediyor.
                    Yayın Türü               sizin için daha iyi olur.” gibi ifadeleri
                    Yerel Süreli             kabul etmek utanç verici gelebilir. Fakat
                                             bu insanlar en azından laboratuvar   Sadistlik
                                             ortamında açık davranıp bunları      Paulhus, araştırmalarında diğer üç gruba
                                             kabul ediyor ve bu davranışlar gerçek   konamayacak, başkalarına acı vermekten
           www.prosigma.net - info@prosigma.net  yaşamdaki zorbalıkla örtüşüyordu.   zevk alan “sıradan sadizme” de rastladığı
                    Basım Yeri               Bunlar sınavlarda sahtecilik yapmaya ve   için kötücül özellikleri artık “karanlık
            Başak Matbaacılık ve Tan. Hiz. Ltd. Şti.
            Anadolu Bulvarı Meka Plaza No:5/15  eşlerini aldatmaya da daha meyilliydi.  dörtlü” olarak adlandırıyor.
                   Gimat / ANKARA
                 Tel: 0.312 397 16 17        Paulhus kriminal ya da psikiyatrik   Bu teoriyi sınamak için böcek öğütme
                    Basım Tarihi             vakalardan ziyade gündelik yaşamdaki   makinası deneyine başvuruldu. Bu aygıtta
                 Eylül 2015 - Ankara                                              deneklerin görmediği, fakat böceklerin
                     Ücretsizdir.            kötücül davranışlarla ilgiliydi. İnsanlar
                                             bu tür davranışları toplum içinde    kaçacağı bir yol vardı. Yine de sanki
            Labmedya Gazetesi’nde yayınlanan yazıların
                 sorumluluğu yazarlara aittir.  kontrol altında tutabiliyor ve hemen   böcekler eziliyormuş gibi duyuluyordu.
               WHAT IS LABMEDYA ?            kendisini göstermiyor olsa da bir    Deneklerin bazısı makinayı kullanmayı
        www.labmedya.com/en                  şekilde dikkat çekiyordu. Örneğin    reddedip odayı terk ediyor, fakat bazıları
   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17