Page 54 - LabMedya - 29

54 YAŞAM ÖYKÜSÜ
"Türk Einstein"
OKTAY
SİNANOĞLU
Dünyada yeni kurulmaya başlayan
moleküler biyoloji dalının ilk
profesörlerinden biri oldu. DNA
sarmalının çözelti içinde o biçimde
nasıl durduğuna açıklama getirdi.
Dünyanın pek çok yerinde buluşları ve
kuramları ile ilgili konferanslar verdi.
Kaynak: Wikipedia'dan yararlanılmıştır.
SAYI 29
1980'li yıllarda çalışmalarını kimya biliminin basit bir şekilde öğretilmesine
yönelik bir kuramsal çerçeve üzerinde yoğunlaştırdı. Ancak 1988'de yayımlanan
çalışmaları akademik dünyada ilgi görmedi. 1993'te Yale Üniversitesi'ndeki
profesörlük görevlerinden erken sayılabilecek bir yaşta emekliye ayrıldı. Aynı
yıl Türkiye'ye dönerek Yıldız Teknik Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Kimya
Bölümü'nde profesörlüğe atandı. 2002 yılında bu görevden de emekliye ayrıldı.
Oktay Sinanoğlu, babasının (Nüzhet Haşim 1993'te Yale Üniversitesi’ndeki profesörlük
Sinanoğlu) Türkiye Başkonsolosluğu'nda görev görevlerinden erken sayılabilecek bir yaşta
yapmakta olduğu Bari’de 1934 yılında doğdu. emekliye ayrıldı. Aynı yıl Türkiye’ye dönerek
1939 yılında İtalya’da II. Dünya Savaşı’nın Yıldız Teknik Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi
başlamasının ardından ailesiyle Türkiye’ye Kimya Bölümü’nde profesörlüğe atandı. 2002
döndü. yılında bu görevden de emekliye ayrıldı.
Oktay Sinanoğlu, sonradan TED Koleji olan Oktay Sinanoğlu, Türkiye’de bulunduğu
Ankara Yenişehir Lisesi’ne 1953 yılında burslu dönemde çalışmalarını daha çok Türk ulusal
öğrenci olarak girdi ve okulu birincilikle bitirdi. kimliği ve Türk diliyle ilgili milliyetçi görüşlerini
Okulun bursuyla kimya mühendisliği okumak yaymaya adadı. Eğitim dilinin resmi dil
üzere ABD’ye giden Oktay Sinanoğlu, 1956'da olması gerektiğini ve yabancı dilin takviyeli
ABD Kaliforniya Üniversitesi Berkeley Kimya olarak öğretilmesinin gerektiğini savundu.
Mühendisliği’ni birincilikle bitirdi. Matematiksel yapısından dolayı Türkçe’nin
Oktay Sinanoğlu, 1957'de Massachusetts en iyi bilim dili olduğunu söylemekteydi.
Teknoloji Enstitüsü’nü sekiz ayda bitirerek Oktay Sinanoğlu, yaşamı boyunca Kuantum
yüksek kimya mühendisi oldu. “Alfred Sloan” Mekaniği’ne birçok katkıda bulunmuş bir
ödülünü aldı. 1959'da Kaliforniya Üniversitesi biliminsanıdır. P.A.M. Dirac’in de üzerinde
Berkeley’de kuramsal kimya doktorasını uğraştığı ancak çözümleyemediği bir problemi,
tamamladı. 1960'ta Yale Üniversitesi’nde “Kuantum mekaniği”nde, Hilbert uzayının
öğretim üyesi (asistan profesör) oldu. topolojisi ve içerdiği yüksek simetrileri çözdü.
Oktay Sinanoğlu, 1960-1961 yıllarında atom ve Böylece Kimya bilimini bu topolojik inceleme ile
moleküllerin çok elektronlu kuramı ile “Doçent” sağlam bir temele oturttu.
oldu. 1963'te 50 yıldır çözülemeyen bir
matematik kuramını bilim dünyasına kazandıran Oktay Sinanoğlu’nun tüm akademik
Oktay Sinanoğlu, 28 yaşında “tam profesör” çalışmaları içinde en önemli 5 kuramı
unvanını aldı. 20. yüzyılda Yale Üniversitesi’nde şöyledir:
bu unvanı kazanan en genç öğretim üyesidir. • Many Electron Theory of Atoms and
1962 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi
mütevelli heyeti yalnız Oktay Sinanoğlu’na • Solvophobic Theory (1964) – Çözgeniter
Molecules (1961) – Atom ve moleküllerin
çok elektronlu kuramı
mahsus olmak üzere kendisine Danışman
Profesör ünvanını verdi. Yale Üniversitesi’nde
ikinci bir kürsüye daha profesör olarak atandı. • Network Theory (1974) – Kimyasal tepkime
kuramı
1973'te Almanya’nın en yüksek “Aleksander
mekanizmaları kuramı
von Humboldt Bilim Ödülü”nü ilk kazanan kişi
• Microthermodynamics (1981) –
oldu. 1975'te Japonya’nın “Uluslararası Seçkin • Valency Interaction Formula Theory (1983)
Mikrotermodinamik
Bilimci Ödülü”nü kazandı; yine 1975 yılında özel
kanunla Oktay Sinanoğlu’na ilk ve tek Türkiye
Değerlik kabuğu etkileşim kuramı.
Cumhuriyeti Profesörü unvanı verildi. 1976'da
Japonya’ya Türkiye Cumhuriyeti Özel Elçisi
olarak gönderildi. Kendisi Türk-Japon kültür, Oktay Sinanoğlu’nun Kitapları
bilim ve eğitim ilişkilerinin temellerini atmıştır. • Göçmen Hamamı
Amerikan Bilim ve Sanat Akademisi’nin ilk ve • 2050'ye 5 Kala Dünyanın 105 Yıllık Tarihi
İlerisi için
tek Türk üyesidir. Meksika hükümeti tarafından • Türkçe Giderse Türkiye Gider
yüksek Bilim Ödülü “Elena Moshinsky” ile
ödüllendirildi. • Bye Bye Türkçe / Bir Nev-York Rüyası
Oktay Sinanoğlu, dünyada yeni kurulmaya • Büyük Uyanış
başlayan moleküler biyoloji dalının ilk • Hedef Türkiye
• Ne Yapmalı / Yeniden Diriliş ve Kurtuluş İçin
profesörlerinden biri oldu. DNA sarmalının • Yeni Bilim Ufukları I
çözelti içinde o biçimde nasıl durduğuna
açıklama getirdi. Dünyanın pek çok yerinde • Yeni Bilim Ufuklari 2 Yeni bir matematik
buluşları ve kuramları ile ilgili konferanslar verdi. kuramı ve onunla bazı fizik kimya ilkelerinin
Oktay Sinanoğlu, 1980'li yıllarda çalışmalarını bulunması
• Yeni Bilim Ufukları 3 Hayatın Örgüsü Elli
Yıllık Biyolojinin Temellerini Sarsan Sorular
• Açıklamalı Fizik, Kimya, Matematik Ana
Terimleri Sözlüğü
Türkiye'de bulunduğu dönemde
çalışmalarını daha çok Türk ulusal kimliği
ve Türk diliyle ilgili milliyetçi görüşlerini
yaymaya adadı. Eğitim dilinin resmi
dil olması gerektiğini ve yabancı dilin
kimya biliminin basit bir şekilde öğretilmesine takviyeli olarak öğretilmesinin gerektiğini
yönelik bir kuramsal çerçeve üzerinde savundu. Matematiksel yapısından dolayı
yoğunlaştırdı. Ancak 1988'de yayımlanan Türkçe'nin en iyi bilim dili olduğunu
çalışmaları akademik dünyada ilgi görmedi. söylemekteydi.