Page 50 - LabMedya - 28

50 HABER SAYI 28

Yarasalar uçabilen tek Vejetaryen yarasalar ülkemizde
özellikle Hatay ve Mersin bölgesinde
yaşamaktadır.

Uçan melek:

Yaklaşık bin yarasadan memeli türdür. Yarasa
oluşan koloniler yılda 4 ton
böcek yemektedirler.

Yarasaların kanatları kuşlardan
farklıdır. El ve parmak kemikleri bitişiktir.
Yarasa(Chiroptera), uçma
yeteneğine sahip memeliler
takımıdır. Yarasaların 980
türü bilinmektedir. Her iki
yarım kürenin tropikal 2 yavru doğururlar. Dişiler yavrularını
bölgelerinde yaşarlar. büyüyünceye kadar kanatlarının altında
Küçücük tilkiye benzeyen bir sırrıdır. Yarasalar kış uykusuna kolibri ve kırlangıçlardan daha fazla taşırlar. Yarasada annelik şefkati
yüzleri, büyük kulakları, yatabilen sıcakkanlı yaratıklardır. manevra kabiliyetine sahiptirler. Son yüksektir.
ön ve arka ayakları Aktiflik dönemlerinde sıcakkanlıdırlar. hızla uçarken 90 derece sağa ve sola
arasında gerili tüysüz Fakat uykudayken soğukkanlı olurlar. dönüş yaparken ancak boyu kadar ileri bir Memeli hayvanlar içinde sadece dişi
zarımsı kanatları, Diğer memelilere nazaran daha kolay kayma olur. Havadayken kendi ağırlıklarının yarasa erkeğinin spermini depolayıp
iki katını taşıyabilirler. Silahlı kuvvetler
vücutlarını örten kürkleri, ve daha çabuk kış uykusuna girebilirler. yarasaların ekolokasyon (yankı ile yer gerektiğinde ve uygun gördüğü zaman
Buzdolabında bile hayatlarını devam
parlak küçücük gözleriyle garip ettirebilirler. Laboratuvarlardaki tespiti) sistemi üzerinde çalışmışlardır. kullanabilen tek memelidir. Birçok yarasa
görünüşlü hayvanlardır. Derimsi buzdolaplarında uyuyan yarasalar üzerinde Buna bağlı olarak radar ve sonarlar türü kış uykusuna yatmadan evvel
kanatlarından dolayı bunlara sonbaharda çiftleşirler. Dişide ancak
“etkanatlı” da denir. yapılan çalışmalar, kalp ve dolaşım geliştirilmiştir. Bilimadamlarına göre
hastalıkları ile kadın hastalıklarına ışık yarasanın sonar sistemi, insanoğlunun ilkbaharda üreme hücresi (yumurta)
Gececidirler. Gündüzleri karanlık tutmaktadır. yapmış olduğu radar ve sonar meydana gelir. Kış uykusu müddetince
vücudunda depoladığı spermle bunu
sistemlerinden bir milyar defa daha hassas
yerlerde, arka ayaklarının Bütün yarasaların gözleri görür, fakat ve tesirlidir. döller. Hamile dişiler doğum yapıncaya
çengelleriyle baş aşağı sarkarak görmekten çok tabi radar sistemi olan his kadar erkeklerden ayrı olarak doğum
dinlenirler. Gece avlanmaya organlarını kullanırlar. Yarasa, ses-yankı Yarasaların lokasyon (yer tespiti) sisteminin koğuşlarında tünerler. Doğum oluncaya
çıkarlar. Çoğu böcekçildir. sistemiyle bezenmiş, canlı bir radardır. ve eko (yankı) sisteminin hassaslığını kadar erkekler buraya uğramazlar.
Meyve, çiçeközü ile beslenenleri ölçmek için birçok deney yapılmıştır. Yavrular, haziran ve temmuz aylarında
de vardır. Kuş, kertenkele, Ağızları açık uçarlar ve kanat çırparken Bunlardan birinde; karanlık bir odaya doğarlar. Genelde dişi, bir yavru doğurur.
kurbağa ve balık avlayanlarına da insan kulağının duyamayacağı derecede yarasalarla aynı frekansta ve 2000 defâ Bilimadamları dişi yarasaların sperm
rastlanır. yüksek frekanslı sesler çıkarırlar. Bu daha güçlü ses üreten 70 tane hoparlör depolama hadisesini henüz çözememiştir.
ultrasonik titreşimler bir cisme çarpınca yerleştirilmiştir. Ayrıca zemin-tavan ve Bununla ilgili olarak yoğun araştırmalar
El parmakları uzamış ve esnek uçma hemen yarasaya yansır. Yarasa buna göre duvarlar arasına, saç kalınlığında 28 adet devam etmektedir. Bunun çözümü suni
derisiyle çevrilmiştir. Çoğu tür, baş aşağı cisimlerin şekil ve uzaklıklarını, hareketli ince çelik teller gelişi güzel gerilmiştir. Bu tohumlamaya yardımcı olacaktır. Bu yolla
tutunarak uyur. Geceleri aktif olan bu veya sabit olduklarını tespit eder. Yarasanın durumda dahi hayvan, sadece bu incecik saf ırk hayvanların spermlerinin uzun
canlıların koklama ve tat alma duyuları ekolokasyon (ses titreşimiyle yer tespiti) tellere çarpıp kendisine geri dönen ekoya müddet bozulmadan saklanması ve ithal
çok iyi gelişmiştir. sistemi hem yönünü bulması hem de avını dayanarak bu yüksek gürültü arasında bile, edilmesi gerçekleşebilecektir.
tespit edebilmesi bakımından son derece tellerin arasından hiçbirine dokunmadan
Sıcak bölgelere göç eden veya kış önemlidir. Buna göre avını yakalar ve karanlık odanın içinde uçuşlar yapabilmiştir. Vücudunda sperm depolama özelliği
uykusuna yatanları vardır. Kuyruklu düşmanından kaçar. Birçoklarının kulak ve Başka bir deneyde de kör edilen bir bal arılarının kraliçesinde de mevcuttur.
olanlarının kuyruklarının üstünde tüy burunlarından sarkan acayip şekilli zarımsı yarasanın hiçbir yere çarpmadan uçtuğu Zifaf uçuşunda kraliçe ile çiftleşen erkek,
bulunmaz. İskeletleri hafif olduğundan ilâveleri vardır. Bu ilâveler çoğunlukla gözlenmiştir. kraliçenin vücuduna ömrü boyunca
uçuş için mükemmel bir yapıları vardır. küçük böcek yiyici yarasalarda bulunur. depolayacağı milyonlarca sperm aktarır.
Güney Amerika’da yaşayan vampir Kulakların altlarında da tragus adı verilen Bu hayvanlar yerde zorlukla yürürler,
yarasası (Desmodus), açık havada küçük memeleri vardır. Tragus ve burun adeta sürüne sürüne gezerler. Daima kuru
uyuyan memeli hayvanların ve büyük yaprakları yarasaların hissî organları olarak yerleri seçerler. Art ayaklarının pençeleriyle
kuşların kanını emerek beslenir. bilinirler. Ses dalgalarına karşı muazzam veya ön ayak çengelleriyle çıkıntılı bir
(Vampir) hassastırlar. 200.000 frekanslı sesleri cisme baş aşağı asılarak dinlenirler. Yarasaların insanlara herhangi bir zararı
yoktur. Yuvalarına giren bir yabancının
rahatlıkla duyarlar. Halbuki insan, frekansı Kanatlarıyla vücutlarını öyle örterler ki, çıkardığı ses ve ışıktan etkilenerek
Yarasalar koloni topluluğu halinde azamî 20.000 olan titreşimleri ses olarak yağmurlar kanatları üzerinden aşağı akarak paniğe kapılırlar. Sanılanın aksine
yaşamayı severler. Mağaralar, ağaç duyar. Ses-yankı sistemiyle çalışan tabi vücudunu ıslatmaktan korur. Yarasalar, aslında yarasalar insanlardan korkarlar.
kovukları veya harabelerde tünerler. Düz radarları sayesinde karanlık gecede, gündüz yiyeceklerini günlük temin ettikleri için Bu nedenle evimize yarasa girmesi
zeminlere yapışmak için ayak parmakları gibi hiçbir yere çarpmadan rahatlıkla kışlık yiyecek biriktirme imkânına sahip halinde paniğe kapılmamalıyız. Böyle bir
vantuzlu olanları da vardır. Çoğunlukla uçarlar. Yarasa süpersonik sesleri burnu ve değildirler. Ilık iklimlere göç etmeyenler kış durumda, odanın camı açılmalı ve ışık
erkek ve dişi koloniler ayrı tüneklerde ağzı ile çıkarır. Hassas kepçe kulakları ve uykusuna yatarlar. Kış uykusu esnasında kapatılmalıdır. Çünkü ışığı yakmamız
barınırlar. Yarasa acayip şekilli garip hissî organlarıyla algılar. vücutlarındaki yağı azar azar tüketirler. halinde yarasa oda içerisinde karanlık bir
yaratılışlı bir hayvan olduğundan Bu yağ tabakası aynı zamanda hayvanın köşeye saklanacaktır. Aslında yarasalar
hakkında türlü türlü efsaneler Yarasalar böcek avlarken uçuş esnasında üşümemesini sağlar. Yarasaların bir insanların bulunduğu yerlere girmek
söylenmiştir. Söylendiği gibi pis hayvan saniyede 200 beep (çığlık) çıkarırlar. kısmı sivrisinek ve bazı mahsule zarar istemezler. Ancak uçmayı yeni öğrenen
değildir. Her sabah ve yemeklerden Eskiden beri yarasaların avlarını ağızlarıyla veren böcekleri yerler. Bir kısmının ise yavru yarasalar yanlışlıkla bu ortamlara
sonra kediler gibi yalanarak kendilerini yakaladıkları söylenirdi. Ancak son gübrelerinden mühim derecede istifade girebilirler.
temizlerler. zamanlarda yüksek hızlı fotoğraflarla edilmektedir. Gübresi ziraat dışında, Yarasaların görüntüleri, türlerine göre
yapılan çalışmalar göstermiştir ki, bazı barut yapabilmek için güherçile imalinde değişiklik gösterir. Bazı yarasaların
Yarasalar gerçekte eşsiz yaratıklardır. yarasalar uçan böcekleri arka bacakları kullanılmaktadır. kulakları bedenlerinden daha büyüktür.
15-20 yıl kadar yaşarlar. Uzmanlar arasında bulunan zarı cep gibi açarak Bazılarının ise sesleri burunlarından
onlarla ilgili geniş çaplı araştırmalara yakalar ve uçarken bunları yerler. Yarasaların memeleri ve döl yatakları çifttir. çıkmaktadır. Ayrıca kanatları çok büyük
girişmişlerdir. Yarasaların barınakları Hızları normal olmakla beraber manevra Bazılarının dişileri hayz görür. Gebelik olan yarasa türleri de vardır.
tabiatın henüz tam çözülmemiş kabiliyetleri çok yüksektir. süresi 110 gün kadardır. Genellikle 1 veya