Page 34 - LabMedya - 24
P. 34
34 www.facebook.com/labmedya Haber
DİL VE DÜŞÜNCE
SİSTEMİ
Kutuplarda yaşayan Eskimo’ların dilinde “kar” için
kullanılan pek çok farklı kelime var. Ve bu insanların, karın
pek çok çeşidini bir sıcak iklim kültürüne göre daha iyi
tanımlayabilecekleri açık.
babası. Her ne kadar Whorf farklı dillerin Örneğin, “artistik insan” kavramıyla Batı
düşünmeye etkisini sözlere birebir toplumları yaratıcı, sanatla ilgilenen,
dökmemiş olsa da, dil ve algı üzerine kimi zaman depresif bir insanı anlarken,
etkileyici söylemlerde bulunuyor. Çincede böyle bir tanım bulunmuyor.
Örneğin, kutuplarda yaşayan Çincedeki bilgili ancak çok utangaç
Eskimo’ların dilinde “kar” için kullanılan birine gönderme yapan “shen cang
pek çok farklı kelime var. Ve bu bu lou” kavramıysa bizim dillerimizde
insanların, karın pek çok çeşidini bir karşılıksız.
sıcak iklim kültürüne göre daha iyi Whorf kuramı bu kişilik tiplerine
tanımlayabilecekleri açık. Peki, sizce dair kullanılan kelimelerin o insanlar
Eskimo’ların dilinde kar için bu denli hakkında nasıl düşündüğümüzü
çeşitlilik bulunması, onların algılarında etkilediğini öne sürüyor. Örneğin,
da bir farklılık yaratıyor mu? Aslına “bilim adamı” kelimesi kadınların bilim
bakarsanız, Whorf’un söyledikleri tam alanında ne derece yetenekli olduğuna
da bu noktada devreye giriyor. Whorf’a dair düşüncelerimizi etkileyebiliyor. Bu
göre bu insanların görsel algıları nedenle de, bu kavram ülkemizde yeni
kesinlikle etkileniyor. Hatta Eskimo’lar yeni “bilim insanı” olarak değiştiriliyor.
onuştuğumuz dille düşünme ki bu doğruysa, dil düşünme tarzımızı öncelikle farklı kar türleri arasındaki farkı Dilimizdeki “bilim adamı” kavramı
Ksistemlerimiz arasında yakın bir da etkiliyor, ne dersiniz? Farklı diller algılayıp, bu küçük farklılıkları sonradan “bilim insanı” kavramıyla değiştirilmeye
ilişki olduğunu biliyoruz. Her ne kadar konuşan insanların düşünce sistemleri adlandırıyorlar. çalışılıyor. Whorf’un kuramına
görsel imgeler, sesler ve hareketlerle de farklı gelişiyor. Bu varsayımın doğruluğunu sınayan bir göre dildeki bu değişim, düşünce
de düşünsek de çoğu düşüncemiz Bu varsayımı ortaya atan Benjamin ispat olarak farklı kültürlere ait dillerde, sistemlerimizde de mutlaka bir değişime
kendimizle yaptığımız sessiz Whorf, bugün kendi ismiyle de anılan farklı insan karakterleri için o dile özgü yol açacaktır.
konuşmalardan meydana geliyor. Eğer “Görsel Görecelilik Kuramı”nın fikir kelimelerin varlık göstermesi sunulabilir. Kaynak: Science Daily
Kedi en sevdiğimiz in orta bölgesinde yer alan Quanhucan adlı çitçi
evcil hayvanlardan Çköyünde yapılan kazılarda bulunan 5 bin 300 yıllık
biri olmasına rağmen fosiller, kedilerin insanlarla sanıldığından daha uzun
geçmişi hakkında çok zamandır birlikte yaşadığını öne sürdü.
fazla bilgimiz yok. Çin’de Proceedings of the National Academy of Sciences
Taş Çağı’ndan kalan bir dergisinde yayımlanan araştırmada yer alan ABD’nin
köyde yapılan kazılar Washington Üniversitesi’nden Fiona Marshall, “Kedilerin
ise araştırmacılara uzun insanlarla yaşamaya başladıkları sürecin ilk deliline ulaştık”
yıllardır merak ettikleri dedi.
soruların cevabını Marshall, avcı-toplayıcı kabileler tarafından binlerce yıl
göstermiş olabilir. önce evcilleştirilmeye başlanan köpeklere kıyasla, kedilerin
‘çiftçilerin evcil hayvanları olarak’ insanlarla beraber
yaşamaya başladığını belirtti.
USA Today’de yer alan habere göre, antik çiftçi köyünde
bulunan kedinin kemiklerinde şaşırtıcı derecede fazla tahıl
kalıntısı bulundu. Bu bulgu, vahşi kedilerin evcil kedilere
dönüşme sürecinin bir delili olarak kabul edildi.
Fosillerin DNA’sı henüz araştırılmamış olması nedeniyle,
araştırmacılar iki olasılığı öne çıkarıyor. Çin’de bulunan
kediler ya Ortadoğu’dan getirilmiş evcil hayvanlardı; ya da
çiftçiler tarafından evcilleştirildiler.
ABD’nin Missouri Üniversitesi’nde genetik bilimci olan
Leslie Lysons, “Vahşi kediler utangaç hayvanlar... Büyük
olasılıkla insan yerleşimlerine farelerden dolayı yaklaştılar
ve köylüler de onları yakalamalarına izin verdi” dedi.
Lysonsy, vahşi kedilerin zamanla fare yakalamakla
evcilleştiği teorisinin doğru olabileceğini belirtti. Kedi
fosillerinden bazılarının dişlerinin aşınmış olması, vahşi
kedilerin uzun yıllar köyde çiftçiler tarafından beslendiğini
savunan bir diğer bulgu oldu.
Evcil kedilere ait keşfedilen ilk tarihi bulgular, 4 bin yıllık
antik Mısır çizimleriydi. Bilim insanları, Quanhucan fosilleri
üzerinde yapılacak DNA analiziyle kedilerin kökenini ortaya
çıkarmayı amaçlıyor.
